آل عمران ١٠٤

از الکتاب
کپی متن آیه
وَ لْتَکُنْ‌ مِنْکُمْ‌ أُمَّةٌ يَدْعُونَ‌ إِلَى‌ الْخَيْرِ وَ يَأْمُرُونَ‌ بِالْمَعْرُوفِ‌ وَ يَنْهَوْنَ‌ عَنِ‌ الْمُنْکَرِ وَ أُولٰئِکَ‌ هُمُ‌ الْمُفْلِحُونَ‌

ترجمه

باید از میان شما، جمعی دعوت به نیکی، و امر به معروف و نهی از منکر کنند! و آنها همان رستگارانند.

ترتیل:
ترجمه:
آل عمران ١٠٣ آیه ١٠٤ آل عمران ١٠٥
سوره : سوره آل عمران
نزول : ٣ هجرت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ١٨
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«وَلْتَکُن مِّنکُمْ أُمَّةٌ»: باید در میان شما جماعتی باشد که. باید ملّتی باشید که. «أُمَّةٌ»: جماعت. ملّت.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

تفسیر


نکات آیه

۱ - ضرورت وجود جمعى از اهل ایمان، براى دعوت به خیر و امر به معروف و نهى از منکر (و لتکن منکم امّة ... عن المنکر) بنابراینکه «من» در «منکم»، تبعیضیّه باشد.

۲ - اتّحاد، اعتصام به ریسمان الهى و اُلفت بین دلها و برادرى میان اهل ایمان، از مصادیق خیر و نیکى (و اعتصموا بحبل اللّه جمیعاً ... و لتکن منکم امة یدعون الى الخیر) لام در «الخیر» مى تواند عهد ذکرى و اشاره به مطالب آیه قبل باشد و یا به مقتضاى ارتباط دو آیه، ویژگیهاى ذکر شده در آیه قبل از مصادیق مورد نظر کلمه «خیر» باشد.

۳ - ضرورت وجود جمعى از اهل ایمان، براى دعوت جامعه به اتحاد و اُلفت میان دلها و برادرى میان آنها (و اعتصموا بحبل اللّه ... و لتکن منکم امة یدعون الى الخیر)

۴ - دعوت به خیر و امر به معروف و نهى از منکر، از شیوه هاى ایجاد وحدت در میان مؤمنین (و اعتصموا بحبل اللّه جمیعاً ... و لتکن منکم امة یدعون الى الخیر) به نظر مى رسد «ولتکن» به مقتضاى ارتباط با آیه قبل، ارائه راهى براى تحقق اعتصام به ریسمان الهى باشد.

۵ - ضرورت ایجاد تشکّل در میان گروههاى امرکننده به معروف و نهى کننده از منکر (و لتکن منکم امة یدعون الى الخیر و یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر) «امّة» به جماعتى گفته مى شود که داراى هدفى واحد باشند و لازمه این معنى، تشکل آنان است.

۶ - امر به معروف و نهى از منکر، دعوت به خیر است.* (و لتکن منکم امّة یدعون الى الخیر و یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر) بنابراینکه «واو» در «و یأمرون»، تفسیریّه براى «یدعون الى الخیر» باشد، و یا مصداقى از دعوت به خیر.

۷ - نظارت بر اوضاع جامعه، داراى دو مرحله است: تبیین اعمال خیر و سپس امر به معروف و نهى از منکر* (و لتکن منکم امة یدعون الى الخیر و یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر)

۸ - اتحاد و برادرى میان مؤمنین، از مصادیق «معروف» است و تفرقه و دشمنى اهل ایمان با یکدیگر، از مصادیق «منکر». (و اعتصموا بحبل اللّه جمیعاً و لا تفرّقوا ... و لتکن منکم امة یدعون الى الخیر و یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر) «ال» در «المعروف» و «المنکر»، مى تواند عهد ذکرى و اشاره به معروف ها و منکرها در آیه سابق باشد.

۹ - دعوت به نیکیها و امر به معروف و نهى از منکر (نظارت همگانى)، وظیفه همه افراد جامعه اسلامى (و لتکن منکم امة یدعون الى الخیر و یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر) بنابراینکه من در «منکم» بیانیّه باشد.

۱۰ - تنها دعوتگران به خیر و امرکنندگان به معروف و نهى کنندگان از منکر، اهل رستگارى هستند. (و لتکن منکم ... اولئک هم المفلحون) بنابراینکه مشارالیه «اولئک»، دعوت کنندگان به خیر و امرکنندگان و نهى کنندگان باشند.

۱۱ - نقش بنیادین دعوت به خیر و امر به معروف و نهى از منکر، در رستگارى جامعه (و لتکن منکم امّة ... و اولئک هم المفلحون) بنابراینکه مشارالیه «اولئک» جامعه اسلامى باشد; یعنى تنها خودِ امرکنندگان به معروف و نهى کنندگان از منکر رستگار نیستند، بلکه افراد جامعه بخاطر وجود چنین افرادى بهره مند از رستگارى هستند.

۱۲ - بیان فرجام و آثار مثبت اعمال خیر، از شیوه هاى قرآن براى سوق دادن انسانها به آن اعمال (و لتکن منکم امة ... و اولئک هم المفلحون)

۱۳ - نقش مؤثّر حضور دسته جمعى، در پیشبرد اهداف (و لتکن منکم امة یدعون الى الخیر ... و اولئک هم المفلحون) «اولئک هم المفلحون»، یعنى: هم المفلحون فیما قصدوا، که قصد آنها، همان دعوت به خیر است. گفتنى است که حضور دسته جمعى، از واژه «امّة» استفاده شده است.

روایات و احادیث

۱۴ - خیر، پیروى نمودن از قرآن و سنّت پیامبر (ص) است. (و لتکن منکم امة یدعون الى الخیر) رسول خدا (ص) پس از تلاوت آیه فوق فرمود: الخیر اتباع القرآن و سنّتى.[۱]

موضوعات مرتبط

  • اتحاد: ۸ اهمیّت اتحاد ۲، ۳ ; عوامل اتحاد ۴
  • اختلاف: ۸
  • اخوت: ۲، ۳، ۸
  • اعتصام: اعتصام به حبل اللّه ۲
  • امر به معروف: ۴، ۵، ۶، ۷، ۸، ۹، ۱۰ اهمیّت امر به معروف ۱، ۱۱
  • انگیزش: عوامل انگیزش ۱۲
  • تألیف قلوب: ۲، ۳
  • تربیت: شیوه هاى تربیت ۱۲
  • جامعه: اهداف جامعه ۱۳ ; عوامل رشد جامعه ۱۱ ; مسؤولیت جامعه ۹
  • خیر: ۲، ۱۴ دعوت به خیر ۱، ۳، ۴، ۶، ۹، ۱۰، ۱۱
  • دشمنى: ۸
  • رستگارى: ۱۰ عوامل رستگارى ۱۰، ۱۱
  • سازماندهى: اهمیّت سازماندهى ۵
  • سنّت: اطاعت از سنّت ۱۴
  • علم: ۱۲
  • عمل: ۱۲
  • عمل صالح: آثار عمل صالح ۱۲
  • قرآن: اطاعت از قرآن ۱۴
  • مؤمنان: اخوت مؤمنان ۲، ۳، ۸ ; دشمنى مؤمنان ۸ ; مسؤولیت مؤمنان ۱
  • نظارت عمومى: ۷، ۹، ۱۳
  • نهى از منکر: ۴، ۵، ۶، ۷، ۸، ۹، ۱۰ اهمیّت نهى از منکر ۱، ۱۱
  • نیکى: موارد نیکى ۲

منابع

  1. الدر المنثور، ج ۲، ص ۲۸۹.