البقرة ٢٦٧

از الکتاب
نسخهٔ تاریخ ‏۲۹ آبان ۱۳۹۲، ساعت ۰۲:۵۹ توسط 127.0.0.1 (بحث) (Edited by QRobot)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)


ترجمه

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از قسمتهای پاکیزه اموالی که (از طریق تجارت) به دست آورده‌اید، و از آنچه از زمین برای شما خارج ساخته‌ایم (از منابع و معادن و درختان و گیاهان)، انفاق کنید! و برای انفاق، به سراغ قسمتهای ناپاک نروید در حالی که خود شما، (به هنگام پذیرش اموال،) حاضر نیستید آنها را بپذیرید؛ مگر از روی اغماض و کراهت! و بدانید خداوند، بی‌نیاز و شایسته ستایش است.


البقرة ٢٦٦ آیه ٢٦٧ البقرة ٢٦٨
سوره : سوره البقرة
نزول :
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ٣٤
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«لا تَیَمَّمُوا»: قصد نکنید. روی نیاورید. «خَبِیثَ»: ناپاک. مراد از آن، چیز بی‌مقدار و بدردنخور است؛ نه چیز حرام. زیرا چیز حرام، اندوختن یا بخشیدن را نشاید. «حَمِیدٌ»: ستوده. فَعِیل به معنی مَفْعُول است.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

تفسیر

نکات آیه

۱ - باید انفاق از دستاوردهاى پاکیزه و مرغوب باشد. (انفقوا من طیّبات ما کسبتم)

۲ - مؤمنان، موظّف به انفاق از دستاوردهاى پاکیزه و برداشتهاى خود از زمین هستند. (یا ایّها الّذین امنوا انفقوا من طیّبات ما کسبتم و ممّا اخرجنا لکم من الارض)

۳ - خداوند برآورنده ثمرات و محصولات از زمین، براى بهره گیرى انسان از آن نعمتهاست. (و ممّا اخرجنا لکم من الارض)

۴ - حکم انفاق، شامل تمامى درآمدهاى تجارى، کشاورزى و معدنى (انفقوا من طیّبات ما کسبتم و ممّا اخرجنا لکم من الارض) مراد از «ما کسبتم»، درآمدهاى بدست آمده از تجارت و مراد از «ممّا اخرجنا ... »، درآمدهاى به دست آمده از زمین (مانند محصولات کشاورزى و یا معادن) است.

۵ - لزوم پرهیز مؤمنان از تمایل به چیزهاى نامرغوب و بى ارزش براى انفاق (و لا تیمّموا الخبیث منه تنفقون) «لا تیمّموا» از «تیمّم» به معناى قصد و تمایل است.

۶ - وجود چیزهاى نامرغوب در بین اموال انفاق شده بدون تعمّد و قصد و نیّت نسبت به آن، مانعى ندارد. (انفقوا من طیّبات ما کسبتم ... و لا تیمّموا الخبیث) جمله «و لا تیمّموا ... » علاوه بر اینکه خود حکم مستقلى است و ضرورت پرهیز از انفاق کالاى نامرغوب را بیان مى کند; به لحاظ اینکه متعلّق نهى، تمایل و قصد به نامرغوب است، مى تواند توضیحى باشد براى «من طیّبات». یعنى اگر در بین اموال انفاق شده کالاى نامرغوبى نیز یافت شود ولى شما قصد آنرا نداشتید، از مصداق «انفقوا من طیّبات» خارج نشده اید.

۷ - احاله انفاق کننده به داورى وجدان خویش، در پرهیز از اموال نامرغوب (و لا تیمّموا الخبیث منه تنفقون و لستم باخذیه)

۸ - به داورى گرفتن وجدان، از روشهاى قرآن براى پرهیز از کارهاى ناروا و تربیت انسانها و رعایت احکام و مقررات دینى (و لا تیمّموا الخبیث منه تنفقون و لستم باخذیه)

۹ - عدم پذیرش و کراهت وجدان آدمى از گرفتن پاره اى اموال، نشانه اى براى تشخیص نامرغوب از مرغوب (و لا تیمّموا الخبیث منه تنفقون و لستم باخذیه)

۱۰ - خداوند، غنى و حمید است. (اَنَّ اللّه غنىّ حمید)

۱۱ - خداوند، ستایشگر انفاق کنندگان، در عین بى نیازى از انفاق آنان (اَنّ اللّه غنىّ حمید) «حمید» در برداشت فوق به معناى حامد (ستایش کننده) گرفته شده است.

۱۲ - خداوند، سزاوار ستایش (اَنّ اللّه غنىّ حمید) «حمید» در برداشت فوق به معناى محمود (ستایش شده) گرفته شده است.

۱۳ - توجّه به غناى الهى و ستایش وى از انفاق کنندگان، برانگیزنده آدمى به انفاق از اموال پاکیزه خویش (و اعلموا اَنّ اللّه غنىّ حمید) مقصود از توجّه دادن مؤمنان به بى نیازى خداوند و نیز ستایش وى از انفاق کنندگان، ایجاد انگیزه انفاق صحیح در آنان است.

۱۴ - آنچه براى خود نمى پسندید، براى دیگران نیز نپسندید. (و لا تیمّموا ... و لستم باخذیه)

روایات و احادیث

۱۵ - انفاق از مال رَبَوى، مصداقى براى انفاق از اموال خبیث و مورد نهى خداوند (و لا تیمّموا الخبیث) امام باقر (ع) درباره آیه «و لا تیمّموا ... » فرمود: کان النّاس حین اسلموا عندهم مکاسب من الربا ... فکان الرجل یتعمّدها من بین ماله فتصدّق بها فنهاهم اللّه عن ذلک ...[۱] .

موضوعات مرتبط

  • ارزیابى: ملاک ارزیابى ۷، ۹، ۱۴
  • اسماء و صفات: صفات جلال ۱۱ ; حمید ۱۰ ; غنىّ ۱۰
  • انفاق: آداب انفاق ۱، ۲، ۵، ۶، ۱۳، ۱۵ ; انفاق از خبایث ۱۵ ; انفاق از دوست داشتنیها ۱، ۲، ۵، ۷، ۱۳ ; فضیلت انفاق ۱۱ ; محدوده انفاق ۴
  • انگیزش: عوامل انگیزش ۱۳
  • تربیت: روش تربیت ۸
  • تکلیف: زمینه عمل به تکلیف ۸، ۱۳
  • خدا: بىنیازى خدا ۱۱، ۱۳ ; حمد خدا ۱۲ ; نعمتهاى خدا ۳
  • زمین: فواید زمین ۳
  • طیّبات: ملاک تشخیص طیّبات ۹
  • علم: علم و عمل ۱۳
  • عمل: زمینه عمل صالح ۸ ; شرایط صحت عمل ۶
  • مؤمنان: مسؤولیّت مؤمنان ۲، ۵
  • نظام اخلاقى: ۱۴
  • نیّت: نقش نیّت ۶
  • وجدان: ارزش وجدان ۹ ; قضاوت وجدان ۷، ۸

منابع

  1. تفسیر عیاشى، ج ۱، ص ۱۴۹، ح ۴۹۲ ; تفسیر برهان، ج ۱، ص ۲۵۵، ح ۶ و ۷.