البقرة ٢١٨
ترجمه
البقرة ٢١٧ | آیه ٢١٨ | البقرة ٢١٩ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«یَرْجُونَ»: امیدوارند. انتظار دارند.
تفسیر
- آيات ۲۱۸ - ۲۱۶ ، سوره بقره
- چرا جنگيدن و قتال بر مؤ منين كره و گران بوده ؟
- وجه تكرار كلمه عسى در آيه شريفه (و عسى ان تكرهوا)
- سؤ ال درباره جنگ در ماه حرام و پاسخ آن
- معنا و آثار حبط اعمال و بيان اينكه مراد از حبط ابطال مطلق اعمال (عبادى و معيشتى است )
- بى اساس بودن نظام در اين كه آيا اعمال شخص مرتد تا حين مرگ باقى است يا به محض ارتداد حبط مى شود
- بررسى مسئله تاءثير اعمال نيك و بد در يكديگر (احباط و تكفير)
- مسئله اصلى در مبحث احباط و تكفير، زمان و مكان استحقاق جزائى اعمال است
- اشاره به اعمال نيك و بدى كه به انحاء مختلف در يكديگر اثر مى گذارد
- نظامى كه از لحاظ پاداش و كيفر اعمال بر اعمال حاكم است مغاير نظام طبيعى اعمال است
- اختلاف بين اين دو نظام نه تنها مخالف مبانى عقلى نيست بلكه مبتنى بر احكام كليه عقلائيه است
- طريقه سخن گفتن قرآن با مردم در خصوصيات احكام جزا
- نمونه هايى از موارد جزايى كه عقل عملى اجتماعى هم به آنها حكم مى كند
- بيان عدم اختلاف و تعارض بين دو دسته آيات مربوط به جزاى اعمال
- مردم از نفى علم از مجرمين در دنيا و آخرت
- گفتارى از امام غزالى پيرامون نقل اعمال (از شخصى ديگر)
- اشكال بر كلام غزالى
- محفوظ بودن اعمال و تجسم آنها
- وجود ارتباط بين اعمال انسان و حوادث خارجى اين جهان
- نتايج اعمال نيك و بد افراد و جوامع در اين عالم
- نعمت ها و بلاهاى الهى و عناوين آنها در خصوص دو دسته مختلف : امت صالح ، امت طالح و بد
- اعتقاد به تاءثير اعمال انسان در پيدايش حوادث عمومى به معناى انكار نظام عليت در جهان طبيعت نيست
- وجود شرور در دنيا جزئى از نظام تكوينى خالق عالم است
- آنچه را خداى متعال آفريده است بيهوده و عبث خلق نكرده است
- عوامل سعادت و خير بر عوامل شقاوت و شر غلبه دارد
- به علت محدود بودن فكر و درك انسان ، غلبه خدائى براى اكثريت مردم مجهول است
- غلبه معنويات غير غلبه جسمانيات است
- مؤ من در هر حال منصور و غير مغلوب است و حق در دنيا هم در ظاهر و هم در باطن غالب است
- مناط و ملاك در حق بودن و باطل بودن قول و فعل .
- اقوال و افعال نيك (حسنات ) منطبق بر حكم عقل هستند
- (در ذيل آيات گذشته )
- رواياتى به نقل از ابن عباس در خصوص آيه (و عسى ان تكوهوا شيئا) و بيان مفاد روايت
- روايتى در شاءن نزول آيه (يسئلونك عن الشهر الحرام قتال فيه ...)
- داستانى از تاريخ صدر اسلام و شاءن نزول آيه حرمت جنگ در ماههاى حرام از زبان يك روايت
نکات آیه
۱ - امیدوارى مؤمنان و مهاجرانِ مجاهدِ در راه خداوند، به رحمت او (ان الذین امنوا و الذین هاجروا و جاهدوا فى سبیل اللّه اولئک یرجون رحمت اللّه)
۲ - امید داشتن به رحمت الهى - نه خود را مستحق آن شمردن -، از ویژگیهاى مؤمنان و مهاجرانِ مجاهد (انّ الذین امنوا و الذین هاجروا و جاهدوا فى سبیل اللّه اولئک یرجون رحمت اللّه)
۳ - ایمان و هجرت و جهادِ در راه خدا، از عوامل امیدوارى به رحمت وى (ان الذین امنوا و الذین هاجروا و جاهدوا فى سبیل اللّه اولئک یرجون رحمت اللّه)
۴ - ارزش هجرت و جهاد، هنگامى است که در راه خداوند باشد. (و الذین هاجروا و جاهدوا فى سبیل اللّه)
۵ - اهمیّت و ارزش هجرت و جهاد در راه خدا، و برترى مهاجرانِ مجاهد بر سایر مؤمنان (ان الذین امنوا و الذین هاجروا و جاهدوا فى سبیل اللّه) به نظر مى رسد تکرار موصول، دلالت بر ارزشمندى ایمان داشته باشد; اگر چه همراه با جهاد و هجرت نباشد; امّا آنگاه که توأم با هجرت و جهاد باشد، ارزش و اهمیّتى برتر مى یابد.
۶ - مؤمنان و مهاجران مجاهد، مشمول آمرزش الهى و رحمت او (الذین امنوا و الذین هاجروا ... و اللّه غفور رحیم)
۷ - خداوند، غفور و رحیم است. (و اللّه غفور رحیم) بنابراینکه «رحیم»، خبر پس از خبر باشد.
۸ - همراهى رحمت الهى با غفران او (و اللّه غفور رحیم) بنابراینکه «رحیم»، صفتِ «غفور» باشد; یعنى خداوند، بخشایشگرى رحیم است.
۹ - مؤمنان و مهاجران مجاهد در راه خدا نیز، نیازمند غفران و رحمت حق هستند. (ان الّذین امنوا و الذین هاجروا و جاهدوا فى سبیل اللّه ... و اللّه غفور رحیم)
۱۰ - آمرزش گناه مجاهدانى از صدر اسلام که در ماه حرام با کفار جنگیدند. (عبداللّه بن جحش و همراهان او) (ان الذین امنوا و الذین هاجروا) به دلیل شأن نزول، از مصادیق اولى آیه، عبداللّه بن جحش و یاران او هستند که پس از هجرت از مدینه به سوى نخله، با دشمن درگیر شدند و آنان را کشتند و یا اسیر کردند.
۱۱ - لزوم عفو از خطاى مؤمنانِ مجاهد در راه خدا (ان الذین امنوا ... و اللّه غفور رحیم) عبداللّه بن جحش و همراهانش، به خاطر قتال در ماه حرام، مرتکب خطا شدند، ولى خداوند از خطاى آنان گذشت.
۱۲ - عبداللّه بن جحش و همراهان او، از زُمره مؤمنان و مهاجرانِ مجاهدِ در راه خدا (ان الذین امنوا و الذین هاجروا و جاهدوا فى سبیل اللّه) مفسّرین، عبداللّه بن جحش و همراهان او را - که از سوى پیامبر (ص) مأمور شدند تا به محلّى به نام نخله هجرت کنند و اخبار و اطلاعاتى از دشمن براى آن حضرت بفرستند - مورد نزول آیه مى دانند.
۱۳ - مؤمنان و مهاجرانِ مجاهد، امیدواران واقعى به رحمت خداوند هستند. (الذین امنوا ... اولئک یرجون رحمت اللّه)
موضوعات مرتبط
- ارزش: ملاک ارزش ۴، ۵
- اسلام: تاریخ صدر اسلام ۱۰، ۱۲
- اسماء و صفات: رحیم ۷ ; غفور ۷
- اعلام: ۱۲
- امیدوارى: عوامل امیدوارى ۳
- ایمان: آثار ایمان ۳
- جنگ: جنگ با کافران ۱۰
- جهاد: ارزش جهاد ۳، ۴، ۵
- خدا: رحمت خدا ۸، ۹ ; مغفرت خدا ۶، ۸، ۹
- رحمت: امیدوارى به رحمت ۱، ۲، ۳، ۱۳ ; مشمولان رحمت ۶
- گناه: آمرزش گناه ۱۰
- مؤمنان: ۱۲ آمرزش مؤمنان ۱۲ ۶، ۹ ; امیدوارى مؤمنان ۱۲ ۱، ۱۳ ; صفات مؤمنان ۱۲ ۲ ; فضایل مؤمنان ۱۲ ۵ ; عفو مؤمنان ۱۲ ۱۱
- ماههاى حرام: جنگ در ماههاى حرام ۱۰
- مجاهدان: ۱۲ آمرزش مجاهدان ۶، ۹، ۱۰ ; امیدوارى مجاهدان ۱، ۱۳ ; صفات مجاهدان ۲ ; فضایل مجاهدان ۵ ; عفو مجاهدان ۱۱
- مهاجران: ۱۲ آمرزش مهاجران ۶، ۹ ; امیدوارى مهاجران ۱، ۱۳ ; صفات مهاجران ۲ ; فضایل مهاجران ۵
- هجرت: ارزش هجرت ۳، ۴، ۵