ص ٧٤

إِلاَّ إِبْلِيسَ‌ اسْتَکْبَرَ وَ کَانَ‌ مِنَ‌ الْکَافِرِينَ‌

ترجمه

جز ابلیس که تکبّر ورزید و از کافران بود!

|مگر ابليس كه بزرگى فروخت و از كافران شد

مگر ابليس [كه‌] تكبر نمود و از كافران شد.

مگر شیطان که غرور و تکبر ورزید و از زمره کافران گردید.

مگر ابلیس که تکبّر ورزید و از کافران شد.

مگر ابليس كه بزرگى فروخت و از كافران شد.

مگر ابلیس که استکبار ورزید و از کافران شد

مگر ابليس كه گردنكشى و بزرگ‌منشى نمود و از كافران شد.

جز ابلیس که تکبّر ورزید، و از کافران گردید.

مگر ابلیس (که) تکبّر جُست و از کافران بود.

مگر ابلیس که برتری جست و شد از کافران‌

ص ٧٣	آیه ٧٤	ص ٧٥
سوره : سوره ص نزول : اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٧ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«إِلاّ إِبْلِیسَ ...»: (نگا: بقره / ).

تفسیر

• آيات ۶۵ - ۸۸ ص
• تقرير احتجاجات متعدد بر وحدانيت خداى تعالى كه آيه :قل انما انا منذر و ما من اله الا الله ... متضمن است
• توضيح درباره ارتباط آيه : اذقال ربك للملئكة انى خالق بشرا من طين باقبل
• وجه تسميه انسان به بشر و بيان مبداء خلقت انسان
• وجه اينكه فرمود آدم را با دو دستم آفريدم
• معناى جمله : استكبرت ام كنت من العالين كه استفهام توبيخى از ابليس درباره سجدهنكردنش براى آدم است
• اشاره به اينكه عين خواسته ابليس فانظرنى الى يوم يبعثون اجابت نشده و او الى وقتاليوم المعلوم مهلت داده شده
• مبداء ارتكاب معاصى ، انكار مالكيت مطلقه خدا و حكمت او است
• قضاء الهى درباره ابليس و پيروان او
• قرآن ذكرى است جهانى و اخبار آن اختصاص به زمان معين ندارد
• رواياتى درباره مخاصمه ملا اعلى ، استكبار ابليس و اباء او از سجده بر آدم ، و اوصافمتكلفين

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - ابلیس چونان فرشتگان، مکلف و موظف به سجده براى آدم(ع) (فقعوا له سجدین . فسجد الملئکة ... إلاّ إبلیس)

۲ - سرپیچى ابلیس، از فرمان خداوند به سجده براى آدم(ع) (فسجد الملئکة ... إلاّإبلیس)

۳ - ابلیس، به هنگام خلقت انسان، در میان فرشتگان بود و از زمره آنان به حساب مى آمد. (فقعوا له سجدین . فسجد الملئکة ... إلاّ إبلیس) برداشت یاد شده مبتنى بر این احتمال است که استثنا، متصل باشد و مستثنا شدن ابلیس از فرشتگان، به خاطر این نیست که وى فرشته بود; بلکه از باب تغلیب بوده و ابلیس، جزء فرشتگان به شمار آمده است.

۴ - ابلیس، موجودى متکبر و خودبرتربین (إلاّإبلیس استکبر)

۵ - ابلیس، موجودى مختار و با اراده (إلاّ إبلیس استکبر)

۶ - تکبر و خودبرتربینى ابلیس، سبب سرپیچى وى از فرمان سجده بر آدم (فسجد الملئکة ... إلاّ إبلیس استکبر)

۷ - ابلیس، بر اثر تمرد از فرمان سجده بر آدم، در زمره کافران قرار گرفت. (إلاّ إبلیس استکبر و کان من الکفرین)

۸ - تکلیف سجده کردن فرشتگان بر آدم، تکلیفى بس مهم و بزرگ در پیشگاه خداوند (فقعوا له سجدین . فسجد الملئکة ... إلاّ إبلیس استکبر و کان من الکفرین) از این که ابلیس، به خاطر سرپیچى از سجده بر آدم، از سوى خداوند کافر شمرده شد، برداشت یاد شده به دست مى آید.

۹ - تکبر و خودبرتربینى، زمینه حق گریزى و صفتى بس زشت و ناپسند (إلاّ إبلیس استکبر و کان من الکفرین)

۱۰ - فرشتگان، موجوداتى مطیع و خاضع در برابر فرمان هاى خداوند (فسجد الملئکة کلّهم أجمعون . إلاّ إبلیس استکبر)

موضوعات مرتبط

• آدم(ع): اهمیت سجده بر آدم(ع) ۸; ترک سجده بر آدم(ع) ۲; سجده بر آدم(ع) ۱
• ابلیس: آثار استکبار ابلیس ۶; آثار عصیان ابلیس ۷; ابلیس از ملائکه ۳; اختیار ابلیس ۵; استکبار ابلیس ۴; تکلیف ابلیس ۱; جنس ابلیس ۳; رذایل ابلیس ۴; عصیان ابلیس ۲; عوامل عصیان ابلیس ۶; عوامل کفر ابلیس ۷
• تکبر: آثار تکبر ۹; سرزنش تکبر ۹
• حق: زمینه حق ناپذیرى ۹
• ملائکه: انقیاد ملائکه ۱۰; تکلیف ملائکه ۱، ۸; خضوع ملائکه ۱۰