المرسلات ٤٣
ترجمه
| المرسلات ٤٢ | آیه ٤٣ | المرسلات ٤٤ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«هَنِیئاً»: (نگا: نساء / طور / ، حاقّه / ).
تفسیر
- آيات ۱۶ - ۵۰، سوره مرسلات
- بيان احتجاجاتى بريگانگى خداوند در ربوبيت ، و بر اثبات يوم الفصل كه از آيه : ((الم نهلك الاولين ...)) و آيات بعد از آن استفاده مى شود
- وصف عذابى كه مكذبان قيامت در آن روز به سوى آن روانه مى شوند
- مقصود از ركوع در آيه : ((و اذا قيل لهم اركعوا لايركعون )) و وجهاتصال اين آيه با آيات قبل
- (چند روايت در ذيل برخى آيات گذشته )
تفسیر نور (محسن قرائتی)
إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي ظِلالٍ وَ عُيُونٍ «41» وَ فَواكِهَ مِمَّا يَشْتَهُونَ «42» كُلُوا وَ اشْرَبُوا هَنِيئاً بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ «43» إِنَّا كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ «44» وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ «45»
همانا پرهيزكاران در سايه‌ها و چشمه‌ها (قرار دارند). و هر نوع ميوه كه بخواهند فراهم است. بخوريد و بياشاميد به پاداش آنچه انجام مى‌داديد، گوارايتان باد.
همانا ما اين‌گونه نيكوكاران را پاداش مى‌دهيم. در آن روز واى بر تكذيب كنندگان.
نکته ها
در آيات قبل، خداوند ويژگى‌هاى دوزخ و دود و آتش سه شعبه‌اى كه آن را احاطه كرده بيان فرمود و در اين آيه در مقابل آن، سه نعمت براى اهل تقوا بيان فرموده است: «ظِلالٍ وَ عُيُونٍ وَ فَواكِهَ»
كلمه «هَنِيئاً» آنجا به كار مى‌رود كه هيچ سختى و ناگوارى به دنبال نباشد و كاملًا گورا و مطبوع باشد.
يكى از شيوه‌هاى تربيتى قرآن، شيوه مقايسه است:
پاداش متقين: كيفر مجرمين:
«فِي ظِلالٍ وَ عُيُونٍ» «ظِلٍّ ذِي ثَلاثِ شُعَبٍ لا ظَلِيلٍ»
«كُلُوا وَ اشْرَبُوا هَنِيئاً» «كُلُوا وَ تَمَتَّعُوا قَلِيلًا إِنَّكُمْ مُجْرِمُونَ»
«إِنَّا كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ» «كَذلِكَ نَفْعَلُ بِالْمُجْرِمِينَ»
«هَنِيئاً بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ» «انْطَلِقُوا إِلى ما كُنْتُمْ بِهِ تُكَذِّبُونَ»
سؤال: چرا بعد از آيات مربوط به بهشت نيز آيه «وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ» آمده است؟
پاسخ: شايد به خاطر آن كه حسرت محروميّت از نعمتهاى بهشت، خود بالاترين عذاب‌هاست.
جلد 10 - صفحه 354
پیام ها
1- بهشت و دوزخ سايه‌هاى متفاوت دارند. ظِلٍّ ذِي ثَلاثِ شُعَبٍ ... فِي ظِلالٍ وَ عُيُونٍ
2- انسان تنوع طلب است و در بهشت، باغ‌ها، چشمه‌ها، ميوه‌ها، خوراكى‌ها و نهرها همه متنوّع‌اند. «فِي ظِلالٍ وَ عُيُونٍ وَ فَواكِهَ مِمَّا يَشْتَهُونَ»
3- وجود آب و درخت در كنار هم، نشانه كاميابى كامل است. «فِي ظِلالٍ وَ عُيُونٍ»
4- محروميّت مؤمنان در دنيا، با كاميابى در قيامت جبران مى‌شود. «إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي ظِلالٍ وَ عُيُونٍ»
5- معاد جسمانى است و نعمتهاى آن متناسب با نيازهاى جسم بشرى. «وَ فَواكِهَ مِمَّا يَشْتَهُونَ كُلُوا وَ اشْرَبُوا»
6- دريافت نعمت وابسته به عملكرد انسان است. «هَنِيئاً بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ»
7- خوردنى‌هاى بهشتى، عارضه ومشقتى را به دنبال ندارد. «كُلُوا وَ اشْرَبُوا هَنِيئاً»
8- بهشت را به بها دهند نه بهانه. «بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ»
9- عملى ارزش دارد كه دائمى و پايدار باشد، نه موسمى ومقطعى. «كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ»
10- لازمه‌ى تقوا، تلاش و احسان است. الْمُتَّقِينَ ... كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ ... الْمُحْسِنِينَ
11- سنّت الهى در كيفر و پاداش انسان‌ها يكسان است. «إِنَّا كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ»
12- تكرار هشدار نشانه لطف خداوند است تا شايد مستكبران بر سر عقل آيند و از تكذيب حقايق دين دست بردارند. «وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
كُلُوا وَ اشْرَبُوا هَنِيئاً بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (43)
جلد 13 - صفحه 439
كُلُوا وَ اشْرَبُوا: بخوريد و بياشاميد اينها را، هَنِيئاً: خوردنى و نوشيدنى با طيب نفس و التذاذ كه محفوظ از شوائب اذيت و سوء عاقبت است، بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ: به سبب آنچه بوديد كه عمل مى‌كرديد در دنيا از طاعات و عبادات.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي ظِلالٍ وَ عُيُونٍ (41) وَ فَواكِهَ مِمَّا يَشْتَهُونَ (42) كُلُوا وَ اشْرَبُوا هَنِيئاً بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (43) إِنَّا كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ (44) وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ (45)
كُلُوا وَ تَمَتَّعُوا قَلِيلاً إِنَّكُمْ مُجْرِمُونَ (46) وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ (47) وَ إِذا قِيلَ لَهُمُ ارْكَعُوا لا يَرْكَعُونَ (48) وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ (49) فَبِأَيِّ حَدِيثٍ بَعْدَهُ يُؤْمِنُونَ (50)
ترجمه
همانا پرهيزكاران در زير سايه‌ها و كنار چشمه‌هايند
و ميوه‌هائى از آنچه مايل ميباشند
بخوريد و بياشاميد گوارا باد بپاداش آنچه ميكرديد
همانا
جلد 5 صفحه 329
ما اينچنين پاداش ميدهيم نيكوكاران را
واى در اين روز بر تكذيب كنندگان
بخوريد و برخوردار شويد اندكى همانا شما گناه كارانيد
واى در اين روز بر تكذيب كنندگان
و چون گفته شود بآنها ركوع كنيد ركوع نميكنند
واى در اين روز بر تكذيب كنندگان
پس بكدام سخن بعد از آن ايمان ميآورند.
تفسير
چنانچه معمول در كلام الهى است بعد از بيان حال كفّار و فجّار خداوند شمّه‌ئى از احوال اهل ايمان و تقوى را در روز قيامت بيان فرموده كه در سايه‌هاى درختان بهشت و كنار چشمه‌هاى جارى آن و ميوه‌هاى گوناگون از هر نوع كه مايل باشند بسر ميبرند و بايشان گفته ميشود بخوريد و بياشاميد گواراى وجود شما در مقابل اعمال صالحه خودتان در دنيا اينچنين جزا و پاداش ميدهيم ما باهل تقوى و نيكوكاران واى در روز قيامت بحال كسانيكه منكر شدند در دنيا پاداش خدا را باهل تقوى در آخرت بايد بآنها گفت بخوريد و بهره‌مند شويد در مدّت قليلى كه در دنيا هستيد بالاخره چون شما مجرم و گناه كاريد بمجازات اعمالتان خواهيد رسيد واى بحال كسانيكه منكر كمى و قلّت متاع دنيا نسبت بأمتعه كثيره آخرت شدند و اين را بجاى آن اختيار نمودند و چون در دنيا بآنها گفته شود نماز بخوانيد نميخوانند و از تعظيم در برابر خداوند عظيم تكبّر ميورزند و قمّى ره نقل نموده كه وقتى مأمور بتولّاى امام شوند قبول نمينمايند واى بحال منكرين نماز و ولايت در روز قيامت آيا بعد از قرآن معجز بيان پس بچه سخن و كدام خبر اين بى‌اعتقادان اعتقاد پيدا ميكنند در ثواب الاعمال و مجمع از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه هر كس سوره و المرسلات عرفا را بخواند خداوند ميان او و پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم آشنائى مى‌اندازد و الحمد للّه ربّ العالمين
جلد 5 صفحه 330
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ فَواكِهَ مِمّا يَشتَهُون‌َ (42) كُلُوا وَ اشرَبُوا هَنِيئاً بِما كُنتُم تَعمَلُون‌َ (43)
آنچه ميل داشته باشند و لذت ميبرند.
بخوريد و بياشاميد گوارا بسبب آنچه که بوديد عمل ميكرديد.
كُلُوا از آن فواكه وَ اشرَبُوا از آن عيون (هنيئا) نه سيري دارد و نه گرسنگي تمام لذت صرف است و دوام دارد که ميفرمايد: مَثَل‌ُ الجَنَّةِ الَّتِي وُعِدَ المُتَّقُون‌َ تَجرِي
جلد 17 - صفحه 346
مِن تَحتِهَا الأَنهارُ أُكُلُها دائِم‌ٌ وَ ظِلُّها تِلك‌َ عُقبَي الَّذِين‌َ اتَّقَوا وَ عُقبَي الكافِرِين‌َ النّارُ رعد آيه 35.
بِما كُنتُم تَعمَلُون‌َ که قابليت اينکه تفضلات را پيدا كرديد نه اينكه استحقاق داشته باشيد و طلبكار باشيد.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 43)- جالب این که آنها در این میهمان سرای الهی به عالیترین وجهی پذیرائی می‌شوند، همان گونه که در این آیه آمده که به آنها گفته می‌شود: «بخورید و بنوشید گوارا، اینها در برابر اعمالی است که انجام می‌دادید»! (کلوا و اشربوا هنیئا بما کنتم تعملون).
تعبیر «بما کنتم تعملون» (در مقابل اعمالی که انجام می‌دادید) اشاره به این است که این مواهب را بدون حساب به کسی نمی‌دهند، و با ادعا و خیال و پندار به دست نمی‌آید، تنها به وسیله تقوا، اعمال صالح و احسان و نیکوکاری فراهم می‌شود.
«هنی‌ء» هر چیزی است که مشقتی به دنبال ندارد، و ناراحتی تولید نمی‌کند، و این اشاره به آن است که میوه‌ها و غذاها و نوشابه‌های بهشتی، همانند آب و غذای دنیا نیست که گاه آثار سوئی در بدن می‌گذارد یا عوارض نامطلوبی به دنبال دارد.
نکات آیه
۱ - پذیرایى شدن تقواپیشگان در بهشت، از خوردنى ها و نوشیدنى ها (کلوا و اشربوا)
۲ - خوراکى ها و نوشیدنى هاى بهشت، گوارا و بدون عوارض نامطلوب است. (کلوا و اشربوا هنیئًا)
۳ - تقواپیشگان در بهشت، مورد ضیافت و تکریم و تجلیل الهى اند. (کلوا و اشربوا هنیئًا) «هنیئاً» واژه اى است که به در وقت اطعام به میهمانان و براى تکریم به آنان گفته مى شود.
۴ - معاد انسان، جسمانى است. (إنّ المتّقین فى ظلل و عیون . و فوکه ممّا یشتهون . کلوا و اشربوا هنیئًا)
۵ - برخوردارى تقواپیشگان از موهبت هاى بهشت، نتیجه عملکرد خود آنان است. (کلوا و اشربوا هنیئًا بما کنتم تعملون)
۶ - سرنوشت اخروى بشر، در گرو رفتار و کردار دنیوى او است. (إنّ المتّقین فى ظلل ... هنیئًا بما کنتم تعملون)
موضوعات مرتبط
- بهشت: آشامیدنیهاى بهشت ۱; خوردنیهاى بهشت ۱; گوارایى آشامیدنیهاى بهشت ۲; گوارایى خوردنیهاى بهشت ۲; موجبات نعمتهاى بهشت ۵; مهمانى در بهشت ۳; ویژگى آشامیدنیهاى بهشت ۲; ویژگى خوردنیهاى بهشت ۲
- سرنوشت: عوامل مؤثر در سرنوشت اخروى ۶
- عمل: آثار اخروى عمل ۵، ۶
- متقین: پذیرایى اخروى از متقین ۱، ۳; تکریم اخروى متقین ۳; عمل صالح متقین ۵; متقین در بهشت ۱، ۳
- معاد: معاد جسمانى ۴
