طه ٤٥
ترجمه
طه ٤٤ | آیه ٤٥ | طه ٤٦ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«یَفْرُطَ»: سبقت گیرد. پیش افتد. «أَن یَفْرُطَ عَلَیْنَا»: این که بر اتمام تبلیغ و اظهار معجزات ما با کشتن ما پیشی گیرد و آنها را ناتمام گذارد. این که بر اذیّت و آزار ما بیفزاید.
تفسیر
- آيات ۹ - ۴۸ سوره طه
- بيان آياتى كه چگونگى برگزيدن موسى (عليه السلام ) به رسالت و ماءمور شدنش در كوه طور به دعوت فرعون را حكايت مى كنند
- توضيحى در مورد تكلم خدا با موسى (عليه السلام )
- بيان عدم منافات وجود واسطه در تكلم ، با صدق تكلم خدا با موسى
- شرح خطاب خداى تعالى به موسى (عليه السلام ): ((اننى انا الله لا اله الا انافاعبدنى ...((
- وجوه عديده اى كه در ذيل جمله : ((واقم الصلوة الذكرى (( گفته اند
- مقصود از اينكه درباره قيامت فرمود: ((اكاد اخفيها- نزديكست پنهانش بدارم ((
- آغاز وحى رسالت موسس (عليه السلام ) با استفهام : ((ما تلك بيمينك يا موسى (( واشاره به وجه رد و بدل شدن سؤ ال و جواب درباره عصا
- وجه پرگوئى موسى (ع ) در پاسخ خداوند
- شرح و توضيح درخواست هاى موسى (عليه السلام ) از خداوند بعد از ماءموريت به رسالت (قال رب اشرح لى صدرى ...)
- معناى كلمه (وزير) و بيان علت درخواست موسى از خداوند كه برادرش را وزير قرار دهد.
- مقصود از ذكر و تسبيح خدا در (كى نسخبك كثيرا و نذكرك كثيرا)
- استجابت ادعيه موسى (عليه السلام ) و تذكار منت پيشين خدا بر او در ماجراى زاده شدن وپرورش يافتنش در دامان دشمن
- يادآورى منت ها و تفضلات ديگر خدا به موسى (عليه السلام ) در نجات يافتن از مصر وازدواج با دختر شعيب و اقامت در مدين و...
- مراد از فتنه در (و فتناك فتونا) و وجه موسى را منت شمرده است
- مراد از جمله : ((واصطنعتك لنفسى (( در خطاب خداوند به موسى (عليه السلام )
- بيان اينكه اظهار اميد در كلام خدا(در مانند جمله :((لعله يتذكر او يخشى (() قائم به مقام محلوره است
- و رد سخنى از فخر رازى درباره سر ارسال موسى (عليه السلام ) به سوى فرعون باعلم به ايمان نياوردن او
- اشاره به وجه اينكه موسى و هارون از عقاب و طغيان فرعون اظهار نگرانى كردند
- نكات و دقائقى كه در اوامر خداوند به موسى و هارون درباره رفتن نزد فرعون و دعوت او به كار رفته است
- بحث روايتى
- دعاى پيامبر (ص ) درباره اميرالمؤ منين مشابه دعاى موسى (ع ) در درخواست وزارت ومشاركت هارون
- رد سخن صاحل روح المعانى كه (امر) در حديث را حمل بر ارشاد كرده است .
- روايات ديگرى در ذيل آيات مربوط به رسالت موسى (ع )
نکات آیه
۱ - موسى و هارون(ع) قبل از حرکت به طرف فرعون، با یکدیگر ملاقات نموده و موانع احتمالى ارشاد او را بررسى کردند. (قالا ربّنا إنّنا نخاف) قسمت هایى از داستان موسى(ع) - از قبیل بازگشت او نزد خانواده اش و پیداکردن راه مصر و ملاقات با برادرش هارون(ع) - به این جهت که در ماجراى برخورد با فرعون، چندان دخیل نبوده، دراین آیات ذکر نشده است. این احتمال نیز وجود دارد که آیه ۴۲ (اذهب أنت و أخوک) به بعد، سخنان خداوند به موسى و هارون(ع)، پس از ملاقات آن دو باشد.
۲ - موسى و هارون(ع) با مناجات به درگاه خداوند و برشمردن موانع احتمالى اقدام خود، از خداوند راه چاره خواستند. (قالا ربّنا إنّنا نخاف أن یفرط علینا)
۳ - موسى و هارون(ع) از پیشدستى فرعون و اقدام او به کیفر فورى آنان، پیش از هرگونه فرصت اظهار معجزه و بیان حقیقت، نگران بودند. (قالا ربّنا إنّنا نخاف أن یفرط علینا) «فَرَطَ»; یعنى، پیشى گرفت بدون آن که افراط یا تفریط کرده باشد (مفردات راغب). مراد موسى و هارون(ع)، احتمال دست زدن فرعون به کارى است که فرصت ابلاغ پیام الهى را از آنان بگیرد.
۴ - موسى و هارون(ع)، از احتمال افزایش طغیان فرعون، درپى ابلاغ دعوت الهى به او، نگران بودند. (أو أن یطغى) خداوند در سخن با موسى(ع)، به طغیان گرى فرعون تصریح کرده بود. بنابراین مراد موسى و هارون(ع) از این سخن، احتمال افزایش طغیان او است; به گونه اى که زمینه پذیرش دعوت را در او به کلى از میان ببرد.
۵ - نگرانى موسى و هارون(ع) از ناکامى در ابلاغ پیام خداوند به فرعون (إنّنا نخاف أن یفرط علینا أو أن یطغى)
۶ - فرعون در دیدگاه موسى و هارون(ع)، فردى خودکامه و سرکوبگر حقیقت بود. (نخاف أن یفرط علینا أو أن یطغى) احتمال فرصت ندادن فرعون به موسى و هارون(ع)، براى بیان حقیقت، ناشى از شناخت آنان از خودکامگى فرعون است و احتمال افزایش طغیان گرى او، برخاسته از آگاهى آن دو به روحیه مقاومت و لجاجت او در برابر حق است.
۷ - بررسى مشکلات و موانع احتمالى مسؤولیت ها و ترس از ناکامى در ابلاغ رسالت هاى الهى، منافاتى با مقام نبوت و اخلاص در برابر خداوند ندارد. (واصطنعتک لنفسى ... إنّنا نخاف أن یفرط علینا أو أن یطغى)
موضوعات مرتبط
- انبیا: اخلاص انبا ۷; ترس انبا ۷; انبیا و بررسى مشکلات تبلیغ ۷; انبیا و بررسى مشکلات نبوت ۷
- فرعون: استبداد فرعون ۶; شکنجه هاى فرعون ۳; نگرانى از پیشگامى فرعون ۳; نگرانى از حق ناپذیرى فرعون ۵; نگرانى از طغیانگر فرعون ۴
- موسى(ع): بینش موسى(ع) ۶; رسالت موسى(ع) ۵; قصه موسى(ع) ۱، ۲، ۳، ۴، ۵; مشاوره موسى(ع) و هارون(ع) ۱; ملاقات موسى(ع) و هارون(ع) ۱; مناجات موسى(ع) ۲; نگرانى موسى(ع) ۳، ۴ ۵
- هارون(ع): بینش هارون(ع) ۶; نگرانى هارون(ع) ۵; رسالت هارون(ع) ۵; قصه هارون(ع) ۱، ۲، ۳، ۴، ۵; مناجات هارون(ع) ۲; نگرانى هارون(ع) ۳، ۴ ۵