النساء ١٧٥
ترجمه
| النساء ١٧٤ | آیه ١٧٥ | النساء ١٧٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«إِعْتَصَمُوا بِهِ»: چنگ زدند به قرآن. متوسّل شدند به خدا. «صِرَاطاً مُّسْتَقِیماً»: راه راست که مراد دین اسلام است. (صِرَاطاً) مفعول دوم (یَهْدِیهمْ) است.
تفسیر
نکات آیه
۱- خداوند، مؤمنان متمسک به وى را از رحمت ویژه و فضل و هدایت خاص خویش، بهره مند خواهد کرد. (فاما الذین ءامنوا باللّه و اعتصموا به ... و یهدیهم إلیه صرطاً مستقیماً) هدایت، فضل و رحمت خداوند، شامل همه بندگان مى شود. بنابراین ذکر آنها به عنوان پاداش بیانگر رحمت، فضل و هدایت خاص است ; گفتنى است در برداشت فوق ضمیر «به» به «اللّه» برگردانده شده است.
۲- ایمان به خداوند و تمسک به قرآن و پیامبر (ص) موجب برخوردارى از رحمت و فضل الهى (فاما الذین ءامنوا باللّه و اعتصموا به فسیدخلهم فى رحمة منه و فضل) بدان احتمال که ضمیر در «به» به «برهن» (پیامبر (ص)) و «نور» (قرآن)در آیه قبل برگردد.
۳- نیل به مقام قرب الهى، بهره مندى کامل از بهشت و نعمتهاى آن و برخوردارى از فضل الهى، پاداش مؤمنان متمسک به خداوند (فاما الذین ءامنوا ... فسیدخلهم فى رحمة منه و فضل و یهدیهم إلیه)
۴- بهشت، مظهر رحمت الهى (فسیدخلهم فى رحمة منه) بنابر اینکه پاداشهاى ذکر شده، پاداشهاى اخروى باشد ; بر این مبنا «رحمت»، به قرینه واژه «دخول» و «فى» بهشت خواهد بود.
۵- تمسک به قرآن و پیامبر (ص) شرط بارورى ایمان به خدا (فاما الذین ءامنوا باللّه و اعتصموا به فسیدخلهم فى رحمة منه و فضل)
۶- خداوند، مؤمنان متمسک به او را، به راه مستقیم هدایت مى کند. (فاما الذین ءامنوا باللّه و اعتصموا به ... و یهدیهم إلیه صرطاً مستقیماً)
۷- صراط مستقیم، راه و روشى است که آدمى را به خدا برساند و به سوى او راهنما شود. (و یهدیهم إلیه صرطاً مستقیماً) در برداشت فوق «صرطاً مستقیماً» عطف بیان براى «الیه» گرفته شده است، یعنى راه هایى که به «اللّه» ختم شود، صراط مستقیم است.
۸- ورود به بهشت و برخوردارى از فضل خدا و رسیدن به مقام قرب الهى، پاداش مؤمنان به خدا و پیروان پیامبر (ص) و قرآن (فاما الذین ءامنوا باللّه و اعتصموا ... یهدیهم إلیه صرطاً مستقیماً)
۹- هدایت و رسیدن به خداوند، پاداشى برتر از بهشت و نعمتهاى آن (فاما الذین ءامنوا باللّه ... و یهدیهم إلیه صرطاً مستقیماً) غالباً در مقام بیان پاداش، اول ادنى و آنگاه اعلى را ذکر مى کنند ; بنابراین رسیدن به خدا و قرب به او «یهدیهم الیه» مى تواند بهترین پاداش مؤمنان باشد.
۱۰- هدایت به راه راست و رسیدن به خدا در گرو ایمان به خداوند و تمسک به وى (فاما الذین ءامنوا باللّه و اعتصموا به ... یهدیهم إلیه صرطاً مستقیماً)
۱۱- هدایت به راه راست و رسیدن به خداوند، در گرو ایمان به وى و تمسک به قرآن و پیامبر (ص) (فاما الذین ءامنوا باللّه و اعتصموا به ... یهدیهم إلیه صرطاً مستقیماً)
۱۲- تمسک به خدا در تمامى شؤون زندگى، شرط بارورى ایمان (فاما الذین ءامنوا باللّه ... و یهدیهم إلیه صرطاً مستقیماً) حذف متعلق اعتصام ظاهراً بیانگر اطلاق آن متعلق مى باشد ; یعنى تمسک به خداوند در هر زمان و در همه چیز.
۱۳- کافران به خدا، قرآن و پیامبر (ص) محروم از رحمت و فضل و هدایت خاص خداوند (فاما الذین ءامنوا باللّه و اعتصموا به ... صرطاً مستقیماً) معادل «اما»ى تفصیلیه حذف شده و جمله موجود «فاما الذین ءامنوا ...» بیانگر آن است.
۱۴- مؤمنان، برخوردار از تکامل و رشد معنوى، در آخرت (و یهدیهم إلیه صرطاً مستقیماً) جمله فسیدخلهم با توجه به «سین» دلالت دارد بر اینکه رحمت و فضل در آخرت است، پس هدایت هم که پس از آنها ذکر شده است، در آخرت است و هدایت به سوى خدا، رشد و کمال معنوى است.
موضوعات مرتبط
- اعتصام: به خدا ۱، ۶، ۱۰، ۱۲ ; اعتصام به قرآن ۲، ۵، ۱۱ ; اعتصام به محمّد (ص) ۲، ۵، ۱۱ ; پاداش اعتصام به خدا ۳
- ایمان: آثار ایمان ۱۰، ۱۲ ; ایمان به خدا ۲، ۵، ۱۰، ۱۱ ; شرایط ایمان ۵ ; متعلق ایمان ۲، ۵، ۱۰، ۱۱
- بهشت: ارزش بهشت ۴ ; موجبات بهشت ۳ ; نعمتهاى بهشت ۳، ۹ ; ورود به بهشت ۸
- پیروان قرآن: پاداش پیروان قرآن ۸
- پیروان محمّد (ص): پاداش پیروان محمّد (ص) ۸
- تقرب: ارزش مقام تقرب ۹ ; روش تقرب ۷ ; مقام تقرب ۳، ۸
- خدا: پاداش خدا ۱ ; رحمت خدا ۲، ۴، ۱۳ ; فضل خدا ۱، ۲، ۳، ۸، ۱۳ ; هدایت خاص خدا ۱ ; هدایت خدا ۶، ۱۳
- رحمت: محرومیّت از رحمت ۱۳ ; موجبات رحمت ۲
- رشد: عوامل رشد ۱۲
- صراط مستقیم:۶، ۷، ۱۰، ۱۱
- قیامت: تکامل در قیامت ۱۴
- کافران: محرومیّت کافران ۱۳
- کفر: به خدا ۱۳ ; کفر به قرآن ۱۳ ; کفر به محمّد (ص) ۱۳
- مشمولان رحمت خدا:۱
- مؤمنان: پاداش مؤمنان ۲، ۳، ۸ ; تکامل مؤمنان ۱۴ ; رشد اخروى مؤمنان ۱۴ ; فضایل مؤمنان ۱، ۱۴ ; مؤمنان در بهشت ۸ ; هدایت مؤمنان ۱، ۶
- نعمت: موجبات نعمت ۳
- هدایت: ارزش هدایت ۹ ; زمینه هدایت ۷ ; عوامل هدایت ۱۰، ۱۱ ; محرومیّت از هدایت ۱۳
