الحجر ١٧
| کپی متن آیه |
|---|
| وَ حَفِظْنَاهَا مِنْ کُلِ شَيْطَانٍ رَجِيمٍ |
ترجمه
| الحجر ١٦ | آیه ١٧ | الحجر ١٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«رَجِیمٍ»: نفرین شده. رانده از رحمت الهی. فعیل به معنی مفعول است. یعنی: مطرود. ملعون.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱۶ - ۲۵،سوره حجر
- عنايت به ياد آوردن زيبايى و زينت آسمان به نجوم و كواكب ، در موارد مختلف قرآن
- معناى ((موزون )) و مراد از جمله : ((انبتنا فيها منكل شى ء موزون ))
- مقصود از: ((من لستم له برازقين )) در آيه ((و جعلنا لكم فيها معايش و من لستم لهبرازقين ))
- معناى ((شى ء))، ((خزائن )) و ((قدر معلوم )) و مراد آيه شريفه ((و ان من شى ء الاعندنا خزائنه و ما ننزله الا بقدر معلوم ))
- وجوه و اقوال مختلف مفسرين در معنا و مراد از آيه شريفه ((و ان من شى ء الا عندنا...))
- سخن يكى از مفسرين معاصر در معناى آيه و نقد آن
- بيان حقيقتى بسيار دقيق و معنائى ژرف در اين آيه شريفه
- سه حقيقت علمى از جهان هستى كه چهارده قرن قبلقرآن افاده نموده است
- نظام خلقت بدون ((موت و حيات )) نظامى تام و حكيمانه نمى بود
- (رواياتى درباره استراق سمع شياطين و رجم آنها با نجوم و درذيل آيه : ((ان من شى ء الا عندنا خزائنه )) و...)
- رواياتى در ذيل آيه ((و لقد علمنا المستقدمين منكم ...))
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ حَفِظْناها مِنْ كُلِّ شَيْطانٍ رَجِيمٍ «17»
و آنها را از (دسترس) هر شيطان رانده شده‌اى، حفظ كرديم.
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ حَفِظْناها مِنْ كُلِّ شَيْطانٍ رَجِيمٍ «17»
وَ حَفِظْناها مِنْ كُلِّ شَيْطانٍ رَجِيمٍ: و نگهداشتيم آسمان را از هر شيطان رانده شده از رحمت تا آنكه نتوانند بر آن صعود كنند و بر اخبار علويه مطلع شوند.
جلد 7 - صفحه 92
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ لَقَدْ جَعَلْنا فِي السَّماءِ بُرُوجاً وَ زَيَّنَّاها لِلنَّاظِرِينَ «16» وَ حَفِظْناها مِنْ كُلِّ شَيْطانٍ رَجِيمٍ «17» إِلاَّ مَنِ اسْتَرَقَ السَّمْعَ فَأَتْبَعَهُ شِهابٌ مُبِينٌ «18» وَ الْأَرْضَ مَدَدْناها وَ أَلْقَيْنا فِيها رَواسِيَ وَ أَنْبَتْنا فِيها مِنْ كُلِّ شَيْ‌ءٍ مَوْزُونٍ «19» وَ جَعَلْنا لَكُمْ فِيها مَعايِشَ وَ مَنْ لَسْتُمْ لَهُ بِرازِقِينَ «20»
ترجمه
و بتحقيق قرار داديم در آسمان برجهائى و زينت داديم آنرا براى نظر كنندگان
و نگاه داشتيم آنرا از هر شيطان رانده شده
مگر آنكه بدزدى ربايد سخن شنيده شده را پس از پى در آيد او را شعله آتشى آشكار
و زمين را ممتدّ نموديم آنرا و افكنديم در آن كوههاى استوار و رويانيديم در آن از هر چيز مقدّرى
و آماده نموديم براى شما در آن وسائل معاش را و كسانيرا كه نيستيد آنانرا روزى دهندگان.
تفسير
خداوند بروج دوازده گانه را در آسمان قرار داد براى ترتيب و تنظيم امور بندگان در بهار و تابستان و پائيز و زمستان و آنها حمل است و ثور و جوزا و سرطان و اسد و سنبله و ميزان و عقرب و قوس و جدى و دلو و حوت چنانچه در مجمع
جلد 3 صفحه 247
از امام صادق عليه السّلام نقل نموده و ظاهر است و قمّى ره از امام باقر عليه السّلام نقل نموده كه مراد كواكبند و شايد مراد كواكب و ستاره‌هائى باشد كه بروج دوازده گانه بشكل آنها تشكيل ميگردد كه همان دوازده صورت نام برده است و در علم هيئت ذكر شده و بنابراين اختلافى بين دو روايت نيست و برج در لغت بمعناى كوشك و قلعه و قصر است و باين مناسبت بر منازل آفتاب و ماه اطلاق شده و چون مشتق از تبرّج بمعناى ظهور است اطلاق آن بر ستاره بى‌مناسبت نيست و آفتاب در مدت يك سال در اين دوازده برج سير ميكند و فصول اربعه از آن پيدا ميشود و امور بشر بآن مرتّب ميگردد و خداوند زينت داده است آن بروج يا آسمانرا بستاره‌هاى درخشان براى نظر كنندگان كه از آن منظره لذّت برند و در آن تفكّر و تدبر نمايند و عبرت گيرند و معترف بعظمت صانع شوند و حفظ فرموده است آنرا از دسترس و دستبرد شياطين انسى و جنى كه نتوانند در آن تصرفى نمايند و از اسرار و اخبار آن مطّلع شوند مگر باين اندازه كه نزديك بآن شوند و استراق سمع نمايند يعنى مخفيانه گوش دهند براى تحصيل خبرى و بفوريّت رانده شوند بوسيله شعله آتش جهنده‌اى كه آنانرا تعقيب كند و بسوزاند چنانچه در آسمان مشهود ميشود كه گاهى در شب جسمى نورانى بسرعت مانند تير از نقطه‌اى بنقطه‌اى حركت ميكند كه شهاب مبين و راننده شياطين عبارت از آنست و گاهى شهاب بر ستاره و نيزه اطلاق ميشود براى برقشان و اينجا مراد شعله آتش و تير شهاب سوزان است در مجالس از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه شيطان در آسمانها راه داشت تا زمان ولادت حضرت عيسى كه از سه آسمان ممنوع شد و چون پيغمبر ما متولّد شد از همه آسمانها ممنوع گرديد و بوسيله ستاره‌ها شياطين از آسمانها رانده شدند قريش گفتند اين قيامتى است كه اهل كتاب مذاكره آنرا ميكردند عمرو بن اميّه كه در فال زدن ماهرترين اهل آنزمان بود گفت نگاه كنيد اگر ستاره‌هائى كه راهنمايند و زمستان و تابستان بآنها شناخته ميشود از جاى خود حركت ميكنند همه چيز بهلاكت خواهد رسيد و اگر آن ستاره‌ها بجاى خودشان بر قرارند و غير آنها حركت ميكند امر تازه‌اى واقع خواهد شد و قمّى ره فرموده كه شياطين بآسمان صعود مينمودند و تجسّس از اوضاع آن ميكردند تا زمان ولادت حضرت ختمى مرتبت و در مكّه يهودى‌اى بود يوسف نام چون ستاره‌ها را ديد
جلد 3 صفحه 248
در آسمان حركت ميكنند رفت در مجلس قريش و گفت آيا امشب در قبيله شما طفلى متولّد شده گفتند خير گفت خلاف گفتيد بتورية قسم كه متولّد شده در همچو شبى خاتم پيغمبران و افضل ايشان و اين مولود همانستكه يافتيم ما او را در كتابهامان كه چون ولادت يابد شياطين بوسيله ستاره‌ها از صعود بآسمان ممنوع شوند پس هر يك از اهل آن مجلس بمنزل خود رفتند و از عيالشان پرسيدند و جواب شنيدند كه خداوند فرزندى بعبد اللّه بن عبد المطلب كرامت فرموده است. و خداوند پهن فرمود زمين را و امتداد داد آنرا براى سكونت بنى آدم و حيوانات و در ساختمان آن افكند و قرار داد كوهها را براى استحكام و استقرار آن و رويانيد در آنزمين داراى كوه از هر گياهى بمقدار كافى و لازم براى معاش اهل آن بر وفق مصلحت و حكمت و از امام باقر عليه السّلام روايت شده است كه خداوند تعالى رويانيد در كوهها طلا و نقره و جواهر و روى و مس و آهن و ارزيز و سنگ سرمه و زرنيخ و امثال آنها را كه فروخته نشوند جز بوزن و بنابراين اختصاص موزون بذكر شايد بملاحظه اهميّت اجناس موزونه باشد و شايد بملاحظه آن باشد كه اصل در كيل وزن است چون تعيين وزن را براى سهولت بكيل ميكنند مثلا ميگويند اين پيمانه يك من است و ميسنجند متاع را بكيل نمودن و محتمل است مراد از موزون مستحسن و مطبوع و مرغوب باشد كه مناسب با معناى اوّل است و قرار داد خداوند براى بنى آدم در زمين موجبات تعيش و زندگى را از مأكولات و مشروبات و ملبوسات و نيز خلق فرمود براى ايشان كسانيرا كه روزى آنها را خودشان نميدهند بلكه خدا ميدهد و ايشان از آنها بهره‌مند ميشوند از قبيل عيال و اولاد و خدم و حشم و مماليك و حيوانات كه تمام آنها براى انتفاع بشر خلق شده‌اند و ايشان تصوّر ميكنند كه روزى آنها را خودشان ميدهند با آنكه تصوّرى باطل و خيال محال است و ذكر كلمه من براى تغليب جانب عقلاء و افراد ضمير بملاحظه لفظ است ..
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ حَفِظناها مِن كُلِّ شَيطان‌ٍ رَجِيمٍ «17»
و حفظ كرديم سماء را از هر شيطان رانده شده شيطان از طايفه جن‌ّ است كان‌َ مِن‌َ الجِن‌ِّ فَفَسَق‌َ عَن أَمرِ رَبِّه‌ِ كهف آيه 48 و طايفه جن‌ّ از آتش خلق شده وَ الجَان‌َّ خَلَقناه‌ُ مِن قَبل‌ُ مِن نارِ السَّمُوم‌ِ حجر آيه 27.
و البته جنس لطيف و سير سريع دارد در مدت قليلي از مشرق بمغرب از
جلد 12 - صفحه 19
زمين بآسمان سير ميكند لكن خداوند آسمانها را حفظ فرموده از كليه شياطين که ميفرمايد: وَ حَفِظناها مِن كُلِّ شَيطان‌ٍ رَجِيمٍ رجيم بمعني رانده شده فعيل بمعني مفعول است يعني مرجوم، چنانچه خطاب بشيطان شد در همين سوره آيه 34 فَاخرُج مِنها فَإِنَّك‌َ رَجِيم‌ٌ و نيز ميفرمايد: وَ جَعَلناها رُجُوماً لِلشَّياطِين‌ِ ملك آيه 5.
و بسيار آيات ديگر که اينها بكلّي ممنوع شدند از دخول در آسمانها و در اخبار دارد که قبل از ولادت عيسي عليه السّلام داخل آسمانها ميشدند پس از ولادت مسيح ممنوع شدند از آسمان چهارم که بيت المعمور و مسجد ملائكه بود ببالا و پس از ولادت حضرت رسالت از كليه آسمانها ممنوع شدند که يكي از معجزات و آثار ولادت حضرت اينکه بود حتي شيطان خواست بالا رود ممنوع شد از جبرئيل سؤال كرد سبب آن را گفت پيغمبر آخر زمان متولد شده پرسيد ايا من در او تصرفي دارم گفت نه پرسيد در امة او گفت آري گفت بهمين راضي هستم و آثار ديگري هم ظاهر شد طاق كسري شكاف برداشت چهارده كنگره او سقوط كرد آتشكده فارس که هزار سال روشن بود خاموش شده درياچه ساوه خشك شد درياچه نجف آب آورد تمام سلاطين در آن روز لال شدند تخت آنها سرنگون شد و غير اينها اخبار در برهان مسطور است.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 17)- در این آیه اضافه می‌کند: «ما این آسمان را از هر شیطان رجیم
ج2، ص527
و شوم و ملعون محفوظ داشته‌ایم» (وَ حَفِظْناها مِنْ کُلِّ شَیْطانٍ رَجِیمٍ).
نکات آیه
۱- خداوند، آسمان را از شرّ هر شیطانى، مصون داشته است. (و حفظنها من کلّ شیطن رجیم)
۲- شیطان، موجودى مطرود و رانده شده از درگاه خداوند (و حفظنها من کلّ شیطن رجیم)
۳- شیاطین، افراد متعدد و گوناگونى اند. (و حفظنها من کلّ شیطن رجیم)
۴- شیطان، موجودى قدرتمند و توانا بر صعود و نفوذ بر آسمانها (و حفظنها من کلّ شیطن رجیم)
روایات و احادیث
۵- «عن أبى عبدالله الصادق(ع) قال: کان ابلیس لعنه الله یخترق السماوات السبع فلمّا ولد عیسى(ع) حجب عن ثلاث سماوات و کان یخترق أربع سماوات فلمّا ولد رسول الله(ص) حجب عن السبع کلّها و رمیت الشیاطین بالنجوم...;[۱] از امام صادق(ع) روایت شده است که فرمود: ابلیس - که لعنت خدا بر او باد - راه را براى ورود خود به آسمان باز مى کرد; چون حضرت عیسى متولد شد از ورود به سه آسمان ممنوع شد و به چهار آسمان راه داشت. پس آن گاه که رسول خدا(ص) متولد شد، وى از ورود به آسمانهاى هفتگانه کلاًّ ممنوع شد و از آن پس شیاطین هدف ستارگان قرار گرفتند...».
۶- «عن موسى بن جعفر(ع): ... ان الجنّ کانوا یسترقون السمع قبل مبعثه فمنعت فى أوان رسالته بالرجوم...;[۲] از امام موسى بن جعفر روایت شده است: جنیان قبل از بعثت رسول خدا(ص) استراق سمع مى کردند (اخبار آسمانها را گوش مى دادند) و در اوایل رسالت آن حضرت، به وسیله پرتاب سنگهاى ستارگان، از آن ممنوع شدند».
موضوعات مرتبط
- آسمان: محافظت از آسمان ۱
- ابلیس: نفوذ ابلیس به آسمان ۵
- جن: استراق سمع جن ۶; طرد جن ۶
- خدا: افعال خدا ۱
- شیاطین: تنوع شیاطین ۳; رجم شیاطین ۵
- شیطان: حقیقت شیطان ۴; طرد شیطان ۲; قدرت شیطان ۴; مصونیت از شیطان ۱; نفوذ شیطان به آسمان ۴
- محمد(ص): آثار بعثت محمد(ص) ۶; آثار ولادت محمد(ص) ۵
- مطرودان خدا ۲:
منابع
