الصافات ١٧٣
ترجمه
| الصافات ١٧٢ | آیه ١٧٣ | الصافات ١٧٤ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الْغَالِبُونَ»: چیره شوندگان. پیروزمندان. (نگا: مجادله / ). یادآوری: وعده خداوند مبنی بر پیروزی لشکر اسلام و غلبه مؤمنان، یک وعده مشروط است؛ نه مطلق. مشروط به بندگان حقیقی و لشکریان راستین خدا بودن و تلاش در مسیر الهی با افکار و برنامه‌های آسمانی.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ لَقَدْ کُذِّبَتْ رُسُلٌ مِنْ... (۰) الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِنْ... (۰)
تِلْکَ مِنْ أَنْبَاءِ الْغَيْبِ... (۰) وَ قَالَ الَّذِينَ کَفَرُوا... (۰)
تفسیر
- آيات ۱۴۹ - ۱۸۲ سوره صافات
- ردّ اعتقاد مشركين به دختر داشتن خدا و خويشاوندى بين او و جنّ
- رد اعتماد مشركين مبنى بر اينكه جن اولاد خداوند هستند
- توضيحى درباره استثناى عباد مخلصين در آيه : سبحان الله عما يصفون الا عباداللهالمخلصين
- و اينكه چرا خدا از وصف واصفان جز وصف عباد مخلصين منزه است
- بيان مفاد آيه : فانكم و ما تعبدون ما انتم عليه بفاتنين الا منهوصال الجحيم
- ردّ و ابطال پندار مشركين درباره اينكه ملائكه دختران خدايند، با بيان موقف و موقعيتملائكه در عالم خلقت واعمال صادره از ايشان
- مقصود از اينكه انبياء عليهم السلام منصور هستند و جند خدا غالبند
- چند روايت در ذيل آيه : و انا لنحن الصافون ...
تفسیر نور (محسن قرائتی)
إِنَّهُمْ لَهُمُ الْمَنْصُورُونَ «172» وَ إِنَّ جُنْدَنا لَهُمُ الْغالِبُونَ «173»
همانا ايشانند كه پيروزند. وهمانا سپاه ماست كه پيروز است.
نکته ها
در اين سوره به داستان پيامبرانى چون نوح، ابراهيم، موسى، هارون، الياس، لوط و يونس اشاره شد. اين آيه به منزله‌ى قطعنامه و پايان كار آن بزرگواران است كه مايه‌ى تسلّى خاطر پيامبر و دلگرمى مسلمانان مى‌باشد.
سؤال: با آنكه خداوند وعده نصرت و پيروزى مردان خدا را داده است، پس چرا گاهى شاهد شكست آنان هستيم؟
پاسخ: اوّلًا آن وعده‌هاى الهى محقّق شده و امروز عدد پيروان اديان آسمانى بسيار بيشتر از پيروان مكاتب بشرى است. مخالفان انبيا از ميان رفته‌اند و نام و نشانى از آنها نيست. امّا نام پيامبران زنده است و مكان‌هاى منسوب به آنها، مورد احترام مردم. محبوبيّت و قداست آنها نزد مردم با هيچ يك از دانشمندان و هنرمندان و نويسندگان و شاعران و سياستمداران تاريخ قابل مقايسه نيست.
ثانياً؛ شكست‌هاى آنان، همواره ناشى از كوتاهى و سستى پيروانشان در انجام مسئوليّت‌ها بوده است، نه عدم نصرت و امداد الهى. چنانكه شكست مسلمانان در جنگ احد، ناشى از سستى و اختلاف و نافرمانى آنان بود.
ثالثاً؛ پيروزى علمى و منطقى و عقلى را فراموش نكنيم.
جلد 8 - صفحه 71
رابعاً؛ هلاكت و قهر الهى درباره مخالفان را از ياد نبريم.
خامساً؛ عمر جهان تمام نشده و با آمدن و ظهور حضرت مهدى تمام اهداف حق عملى خواهد شد.
پیام ها
1- يارى شدن انبيا، سنّت الهى است. «سَبَقَتْ كَلِمَتُنا»
2- آينده بشر با پيروزى انبيا و شكست دشمنان آنان است. «لَقَدْ سَبَقَتْ كَلِمَتُنا»
3- عبوديّت و بندگى خدا، شرط رسيدن اوليا به مقام رسالت بوده است. «لِعِبادِنَا الْمُرْسَلِينَ»
4- پيروزى پيامبران و مكتب آنان بر ديگر مكاتب حتمى است. «إِنَّهُمْ لَهُمُ الْمَنْصُورُونَ» (حرف «انّ» و حرف «لام» و جمله اسميه، نشانه‌ى حتمى بودن است)
5- بندگى خدا، زمينه‌ى دريافت نصرت الهى است. لِعِبادِنَا ... الْمَنْصُورُونَ
6- پيامبران و پيروان آنان لشگر خدا هستند و لشگر خدا قطعاً در همه صحنه‌ها پيروز است. «إِنَّ جُنْدَنا لَهُمُ الْغالِبُونَ»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ إِنَّ جُنْدَنا لَهُمُ الْغالِبُونَ (173)
وَ إِنَّ جُنْدَنا: و بدرستى كه لشگريان ما كه متابعان انبياى ما هستند، لَهُمُ الْغالِبُونَ: هر آينه ايشان غلبه كنندگانند بر كافران در دنيا و عقبى: اما در دنيا به نصب حجج و دلايل و معارك جهاد؛ اما در عقبى به علو شأن ايشان بر آنها چنانچه فرمايد: «وَ الَّذِينَ اتَّقَوْا فَوْقَهُمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ». «1»
تنبيه:
بدانكه مغلوبيت در بعضى موارد به سبب ظاهر نسبت به انبياء و اولياء، قادح آيه شريفه نباشد، زيرا شخص عاقل بصير كه تدبر و تأمل در عاقبت امر نمايد هر آينه دريابد صدق فرمايش الهى را كه غلبه به حجت و برهان انبياء و اولياء محقق و نصرت و غلبه واقعيه آنها در عالم مسلم باشد. سير تاريخى اين امر را ثابت گرداند كه ياغيان و طاغيان عاقبت الامر نابود و آثار آنها بكلى محو
«1» بقره/ 212.
جلد 11 - صفحه 170
گرديد، و لكن حق و حقانيت انبياء و اولياء و نام نيك ايشان برقرار ماند؛ شاهد بزرگ داله بر تحقق و ثبوت اين مطلب قضيه فاجعه عاشوراى حضرت حسينى سلام اللّه عليه مى‌باشد كه تمام عالم و عالميان را آگاه ساخته، ديده بصيرت بگشا و منظره عصر آن وجود مقدس را مشاهده نما با آنكه كثرت معاندين از آل سفيان و آل مروان و آل زياد عالم را پر كرده و با نهايت شناعت و ملعنت و هتاكى و بى‌باكى يزيد ملعون و تابعان او ظهور و بروز دادند و پافشارى و جديت را بر محو آثار نبوت نمودند و خود آن حضرت و بنى هاشم و اصحاب باوفاى او را شهيد كردند، ندانستند به هياهو و رجالكى نور شمس ولايت حضرت حسينى عليه السلام را نتوانند محو و خاموش كنند كه بعد از هزار و سيصد سال غالبيت آن حضرت و مغلوبيت يزيد ملعون، اظهر من الشمس و حقيقت و حقيت «إِنَّهُمْ لَهُمُ الْمَنْصُورُونَ وَ إِنَّ جُنْدَنا لَهُمُ الْغالِبُونَ» به منصه ظهور و برقرار باشد.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ لَقَدْ سَبَقَتْ كَلِمَتُنا لِعِبادِنَا الْمُرْسَلِينَ (171) إِنَّهُمْ لَهُمُ الْمَنْصُورُونَ (172) وَ إِنَّ جُنْدَنا لَهُمُ الْغالِبُونَ (173) فَتَوَلَّ عَنْهُمْ حَتَّى حِينٍ (174) وَ أَبْصِرْهُمْ فَسَوْفَ يُبْصِرُونَ (175)
أَ فَبِعَذابِنا يَسْتَعْجِلُونَ (176) فَإِذا نَزَلَ بِساحَتِهِمْ فَساءَ صَباحُ الْمُنْذَرِينَ (177) وَ تَوَلَّ عَنْهُمْ حَتَّى حِينٍ (178) وَ أَبْصِرْ فَسَوْفَ يُبْصِرُونَ (179) سُبْحانَ رَبِّكَ رَبِّ الْعِزَّةِ عَمَّا يَصِفُونَ (180)
وَ سَلامٌ عَلَى الْمُرْسَلِينَ (181) وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ (182)
ترجمه
و بتحقيق پيشى گرفت سخن ما براى بندگان ما كه فرستاده شدگانند
همانا پيمبران هر آينه ايشان يارى شدگانند
و همانا لشگر ما ايشان غلبه كنندگانند
پس روى بگردان از آنها تا وقتى معلوم
و ببين آنها را پس زود باشد كه به بينند
آيا پس عذاب ما را بشتاب ميخواهند
پس چون فرود آيد بحريم خانه‌هاى آنها پس بد است بامداد بيم داده‌شدگان
و رو بگردان از آنها تا وقتى معلوم
و ببين پس زود باشد كه به بينند
منزه است پروردگار تو پروردگار عزّت از آنچه وصف ميكنند
و سلام بر پيمبران
و ستايش مر خدايرا است كه پروردگار جهانيان است.
تفسير
خداوند متعال قبلا وعده داده است به پيغمبران مرسل خود كه بالاخره ايشانرا بر دشمنان ظفر دهد بآنكه فرموده همانا آن پيغمبران هر آينه ايشانند نصرت داده‌شدگان بحجّت و غلبه ظاهرى در جنگ چون غلبه با لشگر خدا است در دنيا و آخرت و پيغمبران امراء لشگر الهى هستند و فرمانده كلّ قواء در اين لشگر سر سلسله اولياء و اصفيا خاتم انبياء محمّد مصطفى صلى اللّه عليه و آله و آل اطهار اويند لذا ميفرمايد پس روى گردان از كفّار قريش يعنى كار نداشته باش بآنها و اهل مكّه تا روز فتح و ظفر و ببين اينك سركشى و طغيانشان را پس بزودى مى‌بينند خفّت و خوارى و جزاى خودشان را چون سوف اينجا براى تهديد است نه تبعيد و نقل شده كه بعد از نزول اين تهديد كفّار مكه گفتند چه زمان است اين عذاب و مغلوبيّت پس نازل شد كه آيا در عذاب ما تعجيل ميكنند پس وقتى كه نازل شد لشگر تو در حوالى مكّه كه بمنزله جلوخان منزل آنها است بد است صبح آنروز براى تهديد شدگان و چون آنها آن تعجيل و سؤال را بر سبيل استهزاء بوعيد الهى نموده بودند مناسب شد خداوند همان دستور اوّل خود را كه به پيغمبر
جلد 4 صفحه 454
داده بود تكرار فرمايد براى تأكيد بعد از انكار و اشعار بآنكه ببين الآن اوضاع و احوال آنروز را كه براى تحقّق وقوعش در حكم حاضر قرار داده شده كه مشهود ميشود پس خواهند ديد آنها سزاى اعمالشانرا آنروز و روز قيامت و بنابراين معنى مختلف ميشود و تكرار نيست چون كلام دوم ايهام دارد بمعناى ديگر اگر چه ظاهرا همان معناى كلام اول فهميده ميشود و تأكيد ميكند آنرا بعد از استهزاء و انكار آنها و اينكه خداوند وعده بدى حال آنها را در صبح داده گفته‌اند براى آنستكه معمول عرب آن بود كه صبح هجوم مينمودند بدشمن و خداوند بر حسب عادت آنها سخن فرموده و با اقواميكه مستحقّ عذاب شدند رفتار نموده چنانچه فرموده انّ موعدهم الصّبح اليس الصّبح بقريب و بنظر حقير خداوند در اين آيات خواسته است اعجاز قرآن را ظاهر فرمايد بوقوع وعده خود در خارج با تمام خصوصيّات لذا اشاره فرموده بورود لشگر اسلام در كنار مكّه معظّمه در زمان فتح بطوريكه مطلع نشوند اهل آن از ورود ايشان مگر صبح روز فتح مسلمين و قتل مشركين و اسارت و ذلّت آنها چنانچه در تواريخ ذكر شده است و بعضى فسوف يبصرون دوم را ببصيرت آنها در وقتى كه بصيرت فائده براى آنها ندارد تفسير نموده‌اند و قمّى ره تأييد فرموده است و اخيرا على رغم كفّار و نسبتهاى نارواى آنها خداوند تنزيه فرموده است خود را بعد از اثبات خداوندى و مالكيّت عزّت و نصرت براى خود كه خداوند و مربّى اشرف جهانيان است از صفاتى كه آنان براى او اثبات مينمودند از اولاد و شريك و زن و دختر و غيرها و در توحيد از امام باقر عليه السّلام نقل نموده كه خداوند بود و چيزى غير از او نبود و عزيز بود و عزّتى جز عزّت او نبود و اين معناى اين آيه است و بنظر حقير ذكر عزّت خدا اينجا بمناسبت وعده نصرت است و اشاره بآنكه غلبه و عزت و شوكت در اختيار خدا است بهر كس خواسته باشد ميدهد و خواسته است آنرا بالاخره به پيغمبران مرسل خود عنايت فرمايد و در خاتمه سلام را كه نويد سلامتى دائمى و تحيّت است براى عموم انبياء و مرسلين از خود و خلق مقرّر فرموده و آنكه حمد نمايند خداوند را بر آنچه انعام فرموده بآنها از انواع نعمت و حسن عاقبت بنحويكه حمد فرموده است خداوند خود را در كافى از امير المؤمنين عليه السّلام نقل نموده كه كسيكه بخواهد باجر كامل برسد اين
جلد 4 صفحه 455
سه آيه را از آخر اين سوره در وقت برخاستن از مجلس خود بخواند و ظاهرا كفّاره سيّئاتى كه احيانا از او در آن مجلس صادر شده باشد هم خواهد بود و از امام صادق عليه السّلام روايت شده كه كسيكه در هر روز جمعه سوره صافّات را قرائت نمايد خداوند او را از آفات محفوظ ميفرمايد و از بليّات مصون ميدارد و روزى او را زياد ميكند و مال و اولاد و بدن او را از شرّ شيطان و سلطان مأمون ميگرداند و اگر در آنروز يا آن شب بميرد شهيد مرده و داخل بهشت ميشود و از امام كاظم عليه السّلام روايت شده كه كسيكه جان دادن براى او سخت شود اين سوره را نزد او بخوانند بآسانى جان خواهد داد و الحمد للّه ربّ العالمين و سلام على المرسلين
جلد 4 صفحه 456
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ إِنَّ جُندَنا لَهُمُ الغالِبُون‌َ (173)
و اينكه لشكر ما هر آينه آنها غلبه پيدا ميكنند.
و دشمنان آنها مغلوب و منكوب و مخذول و ذليل و خوار ميشوند لشكر الهي مؤمنين هستند که براي ترويج دين خداوند جهاد ميكنند و ملائكه هستند که بياري انبياء و مؤمنين ميآيند چنانچه بياري ابراهيم و لوط آمدند و در جنگ بدر كبري سه هزار بياري مسلمين آمدند و در ركاب حضرت بقية اللّه حاضر ميشوند و بر دشمنان غالب ميشوند و آنها را هلاك ميكنند و يك قسمت از جند الهي علماء اعلام هستند که بدليل و برهان و منطق بر خصم غلبه پيدا ميكنند و خداوند آنها را ياري ميفرمايد و نصرت ميبخشد.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 173)- «و لشکر ما (در تمام صحنه‌ها) پیروزند»َ إِنَّ جُنْدَنا لَهُمُ الْغالِبُونَ)
.چون عبارت صریح و گویا، و چه وعده روح پرور و امید بخشی؟!
نکات آیه
۱ - پیروزى جبهه حق و لشکریان الهى، سنت و قضاى حتمى و غیر قابل تخلف خداوند (و لقد سبقت کلمتنا لعبادنا المرسلین ... و إنّ جندنا لهم الغلبون)
۲ - پیروزى لشکریان الهى و مجاهدان راه خدا، در تمامى صحنه هاى مبارزاتى، سنت و وعده خداوند است. (و إنّ جندنا لهم الغلبون)
۳ - پیامبران و پیروان آنان، لشکریان خدا هستند. (لعبادنا المرسلین ... و إنّ جندنا لهم الغلبون)
۴ - لشکریان الهى و مجاهدان راه خدا، برخوردار از جایگاه بلند در پیشگاه خداوند (و إنّ جندنا لهم الغلبون) برداشت یاد شده از اضافه «جند» (لشکر) به «نا» (خدا) استفاده مى شود.
۵ - بشارت و دلدارى خداوند به پیامبر(ص) و مؤمنان، در خصوص پیروزى نهایى آنان بر کافران و مشرکان (و لقد سبقت کلمتنا لعبادنا المرسلین ... و إنّ جندنا لهم الغلبون) برداشت یاد شده از آن جا است که آیات شریفه - که در شرایط دوران مکه نازل شده است - در صدد دلدارى به پیامبر(ص) و ایمان آورندگان به آن حضرت و نیز بشارت پیروزى به آنان است.
موضوعات مرتبط
- انبیا: فضایل انبیا ۳; فضایل پیروان انبیا ۳
- بشارت: بشارت پیروزى بر کافران ۵; بشارت پیروزى مؤمنان ۵; بشارت پیروزى محمد(ص) ۵
- حق طلبان: حتمیت پیروزى حق طلبان ۱
- خدا: بشارتهاى خدا ۵; پیروزى سپاه خدا ۱، ۲; سپاه خدا ۳، ۴; سنتهاى خدا ۱، ۲; قضاى خدا ۱; وعده هاى خدا ۲
- سنتهاى خدا: سنت امداد ۱، ۲
- مؤمنان: دلدارى به مؤمنان ۵
- مجاهدان: مقامات مجاهدان ۴; وعده پیروزى مجاهدان ۲
- محمد(ص): دلدارى به محمد(ص) ۵
