الأنعام ١٣٢
ترجمه
| الأنعام ١٣١ | آیه ١٣٢ | الأنعام ١٣٣ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«مِمَّا»: از آنچه. به خاطر آنچه.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
الَّذِينَ کَفَرُوا وَ صَدُّوا عَنْ... (۰)
قَالَ ادْخُلُوا فِي أُمَمٍ قَدْ... (۲) لَقَدْ مَنَ اللَّهُ عَلَى... (۰)
تفسیر
- آيات ۱۳۵ - ۱۲۸، سوره انعام
- بين قضاى الهى و اختيار انسان ، مزاحمتى نيست .
- سلطه و ولايت شياطين بر انسان ، قهرى نيست ، بلكه به اعتراف كفار در قيامت ، نتيجه معامله طرفينى است .
- بعثت پيامبران حجت را بر كافرين تمام كرده است .
- سه نكته كه از معناى آيه استفاده مى شود.
- سنت الهى چنان نيست كه مردم بى خبر را (قبل از اتمام حجت ) هلاك سازد.
- نفى جميع انحاء ظلم از خداى متعال در جمله : (( و ربك الغنى ذوالرحمة )) .
- (چند روايت درباره محبت ظالم ، انتقام از ظالم بدست ظالمى ديگر، آرزوى دراز).
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ لِكُلٍّ دَرَجاتٌ مِمَّا عَمِلُوا وَ ما رَبُّكَ بِغافِلٍ عَمَّا يَعْمَلُونَ «132»
و براى هر كس بر اساس آنچه انجام داده‌اند درجاتى است، و پروردگار تو از آنچه مى‌كنند غافل نيست.
نکته ها
مراد از «دَرَجاتٌ» در اين آيه، درجاتِ رشد نيست، بلكه شامل دركاتِ سقوط نيز مى‌شود.
پیام ها
1- خداوند، عادل است و مرتبه‌ى هر كس را طبق عملكرد خود او قرار مى‌دهد.
«دَرَجاتٌ مِمَّا عَمِلُوا»
2- سعادت و شقاوت انسان، بسته به اعمال اوست. «مِمَّا عَمِلُوا»
3- انسان بايد بهوش باشد، زيرا تحت نظر خداست. «وَ ما رَبُّكَ بِغافِلٍ عَمَّا يَعْمَلُونَ»
«1». اسراء، 15.
تفسير نور(10جلدى)، ج2، ص: 558
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ لِكُلٍّ دَرَجاتٌ مِمَّا عَمِلُوا وَ ما رَبُّكَ بِغافِلٍ عَمَّا يَعْمَلُونَ (132)
وَ لِكُلٍّ دَرَجاتٌ مِمَّا عَمِلُوا: و از براى هر يك از مكلفان است درجات و مراتب ثواب و عقاب اعمال خود وَ ما رَبُّكَ بِغافِلٍ عَمَّا يَعْمَلُونَ: و نيست پروردگار تو بيخبر از آنچه مردمان مى‌كنند، پس مخفى نباشد بر او عمل هيچ عاملى، و قدر ثواب و عقابى كه مستحقند. در اسرائيليات خداوند تعالى فرمايد:
يابن آدم انّى لم اخلقكم عبثا و لا جعلتكم سدى و لا انا بغافل عمّا تعملون و انّكم لن تنالوا ما عندى الّا بالصّبر على ما تكرهون في طلب رضائى و الصّبر على طاعتى ايسر عليكم من الصّبر على حرّ النّار و عذاب الدّنيا ايسر عليكم من عذاب الاخرة. اى پسر آدم، بدرستى كه خلق نكردم شما را عبث، و قرار ندادم شما را واگذاشته شده، و نيستم غافل از آنچه مى‌كنيد، و بدرستى كه شما هرگز نمى‌رسيد به مثوباتى كه نزد من است مگر به صبر كردن بر آنچه كراهت داريد در طلب رضاى من، و صبر بر طاعت من آسانتر است بر شما از عذاب آخرت.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ لِكُلٍّ دَرَجاتٌ مِمَّا عَمِلُوا وَ ما رَبُّكَ بِغافِلٍ عَمَّا يَعْمَلُونَ (132)
ترجمه
و از براى هر يك مراتبى است از آنچه بجا آوردند و نيست پروردگار تو غافل از آنچه بجا ميآورند
تفسير
براى هر يك از جنّ و انس و مؤمن و كافر درجات و مراتبى است حاصل از اعمال و عقائد آنها مختلف در قرب و بعد از ساحت ربوبى كه بحسب آن مراتب مشمول ثواب و عقاب خواهند شد و خداوند عالم است باعمال آنها و ميزان استحقاقشان از اجر و وزر و امرى بر او پوشيده نيست و تعملون بصيغه خطاب نيز قرائت شده است.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ لِكُلٍّ دَرَجاتٌ مِمّا عَمِلُوا وَ ما رَبُّكَ بِغافِلٍ عَمّا يَعمَلُون‌َ (132)
و از براي هر فردي درجاتي معين شده از آنچه که عمل كردند و نيست پروردگار تو بغافل از آنچه عمل ميكنند.
و لكل مضاف اليه محذوف است يعني هر فردي از افراد مكلفين از جن و انس درجات يعني مراتب مختلفه چه در طرف مثوبات باشد که مراتب عاليه است و چه در عقوبات باشد که دركات سافله است، و اما اختلاف درجات در مثوبات از جهت اختلاف در مراتب ايمان است هر چه ايمان قوي‌تر باشد كمّا و كيفا مرتبه او بالاتر است يا اخلاق هر چه صفات حميده او بيشتر باشد يا آنكه مراتبش بالاتر باشد درجه اعلاي هر صفتي را دارا باشد مثوباتش زيادتر است يا اعمال صالحه يا از جهت كميت که اعمال صالحه بيشتر باشد يا از جهت كيفيت که مراعات آداب و سنن و شرائط قبول که پسنديده‌تر باشد البته مقاماتش بهتر و بالاتر است و اما اختلاف دركات در طرف عقوبات آنهم هر اندازه كفر و شرك و ضلالت و عنادش بيشتر يا اخلاق رذيله و صفات خبيثه او شديدتر يا بيشتر يا معاصي و تعديات و ظلمهاي او شديدتر يا بيشتر باشد عقوباتش شديدتر و زيادتر است و بالجمله اعمال
جلد 7 - صفحه 210
قلبيه که راجع بعقائد است و نفسيه که راجع باخلاق است و جوارحيه که راجع بافعال است از حيث كميت و كيفيت بيشتر است مثوبت و عقوبتش شديدتر است و اينکه موضوع در بسياري از آيات تصريحا و تلويحا ذكر شده.
مِمّا عَمِلُوا چه عمل قلبي يا نفسي يا جوارحي چنانچه ميفرمايد فَمَن يَعمَل مِثقال‌َ ذَرَّةٍ خَيراً يَرَه‌ُ وَ مَن يَعمَل مِثقال‌َ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَه‌ُ زلزال آيه 7 و 8، و تعبير بمن تبعيضيه است يعني از كليه اعمال هر مقدار که باشد.
وَ ما رَبُّكَ بِغافِلٍ غفلت از عوارض و حوادث است و واجب الوجود محل عوارض و حوادث واقع نميشود عَمّا يَعمَلُون‌َ تعبير بعن بمعني تجاوز است يعني از آنها صادر ميشود زيرا هر فعلي مصدر است و در اينجا اسم مصدر است البته احتياج بفاعل دارد که اينکه فعل از او صادر شود و ظاهر فعل افعال اختياريه است بلكه فعل غير اختياري مورد مثوبت و عقوبت نيست.
برگزیده تفسیر نمونه
نکات آیه
۱- هر یک از افراد جن و انس در روز قیامت از مرتبه و درجه ویژه خود برخوردارند. (و لکل درجت مما عملوا) تنوین «و لکل» عوض محذوف است و به قرینه آیه ۱۲۸ و ۱۳۰، محذوف «جن و انس» است، یعنى: «لکل من الجن و الإنس ...» و چون آیات پیشین ترسیم قیامت بوده، ظاهر آن است که درجات مطرح شده در آیه مربوط به آن روز باشد.
۲- درجات اخروى انسان و جن بازتاب اعمال دنیوى ایشان است. (و لکل درجت مما عملوا)
۳- قیامت، روز اعطاى درجات و یا سقوط به درکات است. (و لکل درجت مما عملوا) اگر چه در آیه شریفه تنها درجات مذکور شده است، ولى شامل درکات نیز مى گردد. چون درجات و درکات آمیخته به یکدیگرند.
۴- پروردگار هیچگاه از اعمال و رفتار جنیان و انسانها غافل نیست. (و ما ربک بغفل عما یعملون)
۵- درجات و مراتب آخرت بر اساس آگاهى خداوند از اعمال جن و انس و سنجش دقیق آن اعطا مى گردد. (و لکل درجت مما عملوا و ما ربک بغفل عما یعملون)
۶- لزوم مراقبت بر اعمال و توجه به نقش تعیین کننده آن در تعیین درجات و درکات آخرت (و لکل درجت مما عملوا و ما ربک بغفل عما یعملون)
موضوعات مرتبط
- انسان: ها در قیامت ۱; درجات اخروى انسان ها ۱، ۲، ۵; عمل انسان ۴، ۵
- جنیان: در قیامت ۱; درجات اخروى جنیان ۱، ۲، ۵; عمل جنیان ۴، ۵
- خدا: تنزیه خدا ۴; خدا و غفلت ۴; علم خدا ۴، ۵
- عطایاى اخروى: قانونمندى عطایاى اخروى ۵
- عمل: آثار اخروى عمل ۲; آثار عمل ۶; اهمیت مراقبت بر عمل ۶
- قیامت: درجات قیامت ۳; درکات قیامت ۳; عوامل مؤثر در درجات قیامت ۶; عوامل مؤثر در درکات قیامت ۶; ویژگیهاى قیامت ۳
