النساء ١٢٢
ترجمه
| النساء ١٢١ | آیه ١٢٢ | النساء ١٢٣ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«وَعْدَ اللهِ حَقّاً»: وعده خدا است که حق است و شکّی در آن نیست. (وَعْدَ) و (حَقّاً) تأکید فعل محذوفی هستند، و تقدیر چنین است: وَعَدَهُمْ وَعْداً وَ حَقَّهُ حَقّاً. «قِیلاً»: گفتار. مصدر است و برای مبالغه تمییز واقع شده است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ سَنُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها أَبَداً وَعْدَ اللَّهِ حَقًّا وَ مَنْ أَصْدَقُ مِنَ اللَّهِ قِيلًا «122»
و كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده‌اند، به زودى آنان را در باغهايى كه از زير (درختان) آنها جوى‌ها روان است وارد مى‌كنيم. هميشه در آن جاودانند. وعده‌ى الهى حقّ است. و چه كسى در سخن از خداوند، راستگوتر است؟
پیام ها
1- ايمان از عمل جدا نيست. «آمَنُوا وَ عَمِلُوا»
2- اگر همه‌ى اعمال صالح بود، كارساز خواهد گشت. كلمه «الصَّالِحاتِ» با الف و لام نشانه همه كارهاى نيك است.
3- تشويق در كنار تهديد، از شيوه‌هاى تربيتى قرآن است. (آيه‌ى قبل تهديد بود،
جلد 2 - صفحه 169
اينجا تشويق است). مَأْواهُمْ جَهَنَّمُ ... سَنُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ
4- لذّت‌هاى دنيا، نگرانى از دست دادن دارد، امّا نعمتهاى بهشت، جاودانه است. «خالِدِينَ فِيها»
5- با مقايسه‌ى وعده‌هاى دروغ شيطان و وعده‌هاى راست خدا، به وعده‌ى الهى دل ببنديم. «وَعْدَ اللَّهِ حَقًّا»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ سَنُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها أَبَداً وَعْدَ اللَّهِ حَقًّا وَ مَنْ أَصْدَقُ مِنَ اللَّهِ قِيلاً (122)
وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ: بدرستى كه آن كسانى كه ايمان آوردند به اصول خمسه توحيد و عدل و نبوت و امامت و معاد، و بجا آوردند اعمال شايسته مشروعه، سَنُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ: زود باشد كه داخل فرمائيم ايشان را به بوستان‌هائى كه مى‌رود و جارى مى‌شود در زير درختان آن جويها، خالِدِينَ فِيها أَبَداً: در حالتى كه مخلّد و دائمند در آن جنات هميشه، يعنى خلودى بر سبيل تأييد، كه هرگز سمت انقطاع نپذيرد، بلكه باقى است به بقاء الهى و دوام سرمدى غير متناهى. وَعْدَ اللَّهِ حَقًّا: وعده فرمود خداى تعالى، وعده راستى. يا حق است وعده الهى، وعده حقى كه خلافى در حقيقت و درستى آن نيست و ثابت و متحقق باشد. وَ مَنْ أَصْدَقُ مِنَ اللَّهِ قِيلًا: و كيست راستگوتر از خدا در كلام، يعنى هيچكس از او راستگوتر نيست. فايده اين توكيدات، معارضه مواعيد
تفسير اثنا عشرى، ج2، ص: 585
كاذبه شيطانيه است مر قرناى خود را به صدق وعده الهى، مر اولياى خود را. و يا مبالغه در توكيد وعد، به جهت ترغيب عباد در تحصيل آن.
تنبيه: آيه شريفه دليل است بر آنكه اعمال صالحه، شرط لازمه ايمان است؛ و مجرد ايمان، موجب دخول بهشت نمى‌شود، زيرا مقارن ساخته ايمان را به عمل صالح. پس ايندو لازم و ملزوم هم مى‌باشد كه هر يك بدون ديگرى، منتج سعادت اخرويه و موجب نعيم ابديه نخواهد شد.
قال رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله و سلّم: الايمان معرفة بالقلب و اقرار باللّسان و عمل بالاركان. «1» فرمود رسول اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم: ايمان، معرفت به قلب و اقرار به زبان و عمل به اركان است.
ايضا فرمود: الايمان اقرار و عمل و الاسلام اقرار بلا عمل. «2» ايمان عبارت است از اقرار و عمل، و اسلام اقرار است بدون عمل صالح.
فى الجامع الاخبار، روى عبد اللّه بن عبّاس عن النّبىّ صلّى اللّه عليه و آله و سلّم قال: الا انّ مثل هذا الدّين كمثل شجرة ثابتة، الايمان اصلها و الزّكوة فرعها و الصّلوة مائها و القيام عروقها و حسن الخلق ورقها و الاخاء فى الدّين لقاحها و الحياء لحائها و الكفّ عن محارم اللّه ثمرتها فكما لا تكمل الشّجرة الّا بثمرة طيّبة كذلك لا يكمل الأيمان الّا بالكفّ عن محارم اللّه. «3» يعنى: آگاه باشيد بدرستى كه مثل اين دين، مانند درختى است ثابت، ايمان اصل آن، و زكات فرع آن، و نماز آب آن، و قيام به اوامر عروق آن، و حسن خلق برگ آن، و اخوت در دين بارآور آن، و حياء پوست آن، و كف از محرمات الهى ثمره آن. پس همچنان كه درخت كامل نمى‌شود مگر به ميوه طيبه، همچنين كامل نشود ايمان مگر به حفظ از محرمات الهى.
«1» بحار الانوار، جلد 69، صفحه 64، حديث 11.
«2» اصول كافى، جلد 2، كتاب الايمان و الكفر، صفحه 24، حديث 2 (روايت از امام باقر يا امام صادق عليهما السّلام)
«3» سفينة البحار، جلد 1، صفحه 688 (با اختلاف)
تفسير اثنا عشرى، ج2، ص: 586
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ سَنُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها أَبَداً وَعْدَ اللَّهِ حَقًّا وَ مَنْ أَصْدَقُ مِنَ اللَّهِ قِيلاً (122)
ترجمه
و آنانكه گرويدند و بجا آوردند كارهاى شايسته را زود باشد داخل نمائيم ايشانرا در بهشتهائيكه جارى ميباشد از كنارشان نهرها جاودانيان در آن هميشه وعده داده است خدا وعده حق و كيست راستگوتر از خدا در گفتار..
تفسير
قبلا مكرّر بيان شده است و ذيل آيه مفيد تاكيد بليغ است در صدق مواعيد الهى در مقابل مواعيد شيطان كه موجب خذلان است.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحات‌ِ سَنُدخِلُهُم جَنّات‌ٍ تَجرِي مِن تَحتِهَا الأَنهارُ خالِدِينَ فِيها أَبَداً وَعدَ اللّه‌ِ حَقًّا وَ مَن أَصدَق‌ُ مِنَ اللّه‌ِ قِيلاً (122)
و كساني که ايمان آوردند و بصالحات عمل نمودند زود باشد که آنها را داخل
جلد 6 - صفحه 215
كنيم بهشتهايي که از پاي قصرها و زير درختان آنها جوي‌هايي جاري باشد و اينها هميشه در آن بهشتها هستند ببودن ابدي وعده الهي حق است و كيست راستگوتر از خداوند.
وَ الَّذِينَ آمَنُوا ايمان تحقق پيدا نميكند مگر باعتقاد بجميع عقائد حقه مطابق مذهب شيعه اثني عشريه بدون انكار ضروريات دين و مذهب و بدون گذاردن بدعتي در دين و بدون ارتكاب اعمالي که باعث سلب ايمان ميشود، و در ايمان چهار امر معتبر است:
1- يقين که اگر شك، شبهه، مظنه در يكي از اجزاء ايمان وارد شود ايمان زائل ميشود.
2- اعتقاد يعني پا بر جا و دلبستگي و در بند بودن.
3- قرار بجميع شراشر وجود قلبا و لسانا که مصداق وَ جَحَدُوا بِها وَ استَيقَنَتها أَنفُسُهُم نمل آيه 4، نباشد. 4- تسليم.
وَ عَمِلُوا الصّالِحات‌ِ مسلما مراد جميع صالحات نيست زيرا ممكن نيست كسي بتواند همه آنها را بجا آورد و نيز مسلما مراد اينکه نيست که جميع اعمالش صالح باشد زيرا حتي انبياء ترك اولي از آنها صادر شده و اينکه معني خصيصه محمّد و آل او صلّي اللّه عليه و آله و سلّم است بلكه مراد اينست که واجبات شرع را عمل كند و از محرمات اجتناب كند يا موفق بتوبه شود يا مورد مغفرت و شفاعت گردد يعني با ايمان و بدون گناه از دنيا رود.
سَنُدخِلُهُم جَنّات‌ٍ جمع جنة است و گذشت که هشت جنة داريم و بعيد نيست بگوئيم مراد باغات بسياريست که هر بهشتي در او هست الي ما شاء اللّه.
تَجرِي مِن تَحتِهَا الأَنهارُ مكرر توضيح داده شده خالِدِينَ فِيها أَبَداً كلمه ابدا تأكيد در خلود است و الا نفس خلود دلالتش بر تأبيد تمام است.
جلد 6 - صفحه 216
وَعدَ اللّه‌ِ حَقًّا يعني بوعده عمل ميفرمايد زيرا خلف وعد قبيح است و از او محال است نه مثل وعده‌هاي شيطان که گفت وَعَدتُكُم فَأَخلَفتُكُم ابراهيم آيه 22 وَ مَن أَصدَق‌ُ مِنَ اللّه‌ِ قِيلًا و در جاي ديگر ميفرمايد وَ مَن أَصدَق‌ُ مِنَ اللّه‌ِ حَدِيثاً گذشت در همين سوره 87، و اينکه موضوع جزو عقائد است و مبناي تمام اصول دين است احتياج به بيان و دليل ندارد.
برگزیده تفسیر نمونه
نکات آیه
۱- بهشت، پاداش مؤمنان داراى اعمالِ صالح (و الذین ءامنوا و عملوا الصلحت سندخلهم جنت)
۲- ایمان و عمل، مکمّل یکدیگر در رهنمون ساختن آدمى به سوى بهشت (و الذین ءامنوا و عملوا الصلحت سندخلهم جنت)
۳- خداوند، وارد کننده مؤمنان داراى اعمال صالح به بهشت (و الذین ءامنوا و عملوا الصلحت سندخلهم جنت)
۴- مؤمنان داراى اعمالِ صالح، خارج از نفوذِ ولایت شیطان هستند. (و من یتخذ الشیطن ولیاً ... و الذین ءامنوا و عملوا الصلحت) چون پذیرندگان ولایت شیطان، اهل دوزخ شمرده شدند و در مقابل، مؤمنان صالح به بهشت وعده داده شده اند، معلوم مى شود که مؤمنان هرگز ولایت شیطان را نپذیرفته اند.
۵- مؤمنان داراى اعمال صالح، در بهشت، جاودان و پاینده اند. (و الذین ءامنوا ... سندخلهم جنت تجرى من تحتها الأنهر خلدین فیها ابداً)
۶- بهشت، داراى باغهاى متعدد، نهرهاى جارى و جاودانه است. (جنت تجرى من تحتها الأنهر خلدین فیها)
۷- بهشت، وعده حتمى و تخلّف ناپذیر خداوند به مؤمنانِ داراى اعمال شایسته (سندخلهم جنت ... وعد اللّه حقّاً) «وَعْدَ اللّه» و «حقاً»، مفعول مطلق براى فعل محذوف است. یعنى «وعد اللّه وعداً حَقَه حقاً» و حق بودن وعده به این است که تخلّف نشود و در موعد مقرر انجام پذیرد.
۸- توجه انسانها به فرجام اعمال خود، بازدارنده ایشان از بدیها و ترغیب کننده آنان به نیکیهاست. (و من یتخذ الشیطن ولیاً من دون اللّه فقد خسر ... و الذین ءامنوا)
۹- وعده هاى خداوند حق و سخنان او راست و تخلّف ناپذیر است. (وعد اللّه حقّاً و من اصدق من اللّه قیلا)
۱۰- هیچ کس در راستى و درستى گفتار، همانند خدا نخواهد بود. (و من اصدق من اللّه قیلا)
موضوعات مرتبط
- ایمان: و عمل ۲
- بهشت: باغهاى بهشت ۶ ; جاودانگى در بهشت ۵ ; موجبات بهشت ۲ ; نعمتهاى بهشت ۶ ; نهرهاى بهشت ۶
- بهشتیان:۳، ۵
- خدا: اختصاصات خدا ۱۰ ; افعال خدا ۳ ; حتمیّت وعده خدا ۷، ۹ ; حقّانیت وعده خدا ۹ ; صداقت خدا ۹، ۱۰
- ذکر: آثار ذکر ۸
- شیطان: ولایت شیطان ۴
- عمل: آثار عمل ۸ ; اهمیّت عمل صالح ۳، ۴ ; پاداش عمل صالح ۱، ۵ ; فرجام عمل ۸
- گناه: موانع گناه ۸
- مؤمنان: پاداش مؤمنان ۱ ; فضایل مؤمنان ۴ ; مؤمنان در بهشت ۱، ۳، ۵، ۷ ; مؤمنان و شیطان ۴
- نیکى: تشویق به نیکى ۸
