ق ٢١
ترجمه
| ق ٢٠ | آیه ٢١ | ق ٢٢ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«سَآئِقٌ»: راننده و سوق‌دهنده. مراد فرشته‌ای است که او را به سوی جایگاه محشر می‌برد و رهنمون او می‌شود (نگا: روح‌المعانی). «شَهِیدٌ»: گواه. شاهد. مراد فرشته‌ای است که بر اعمال او گواهی می‌دهد (نگا: روح‌المعانی). البته جز این فرشته، شاهدان دیگری از قبیل: فرشتگان موکل، پیغمبران، اندامهای بدن، نامه‌های اعمال وجود دارند (نگا: نساء / ، فصّلت / و ، نور / ، جاثیه / ). که به شیوه‌های مختلف گواهی می‌دهند، لیکن در مضمون و محتوی با همدیگر هم‌آوا و هم‌صدا هستند (نگا: التفسیر القرآنی للقرآن).
تفسیر
- آيات ۱۵ - ۳۸ سوره ق
- رد استبعاد اعاده خلقت ، و بيان امكان آن با استناد به وقوع خلقت نخستين
- قدرت و علم خداوند در خلق و تدبير موجودات بهحال خود باقى است
- بيان مقصود ((نزديگى خداوند بر انسان )) با عبارتى ساده و همه كس فهم
- علم خدا به انسان از طريق فرشتگان كاتب اعمال
- گفتار بعضى از مفسرين پيرامون ظرف ((اذا)) در آيه شريفه
- فرشتگان موكل بطور كامل مراقب انسان هستند و چيزى را از قلم نمى اندازند
- معناى اينكه فرمود: سكره موت ((به حق )) آمد
- مقصود از سائق و شهيدى كه در قيامت همراه هر كسى مى آيند و بيان اينكه مخاطب آيه :((لقد كنت فى غفلة من هذا...)) كيست و مفهوم آن چيست
- دو نكته اى كه از اين آيه شريفه استفاده مى شود
- معناى آيه : ((و قال قرينه هذا ما لدىّ عتيد))
- پاسخ خداى تعالى به عذرى كه به قرين شيطانى مشرك دوزخى مى آورد
- تفسير و توضيع ((و ما اءنا بظلام للعبيد))
- وجوهى كه درباره سئوال و جواب در آيه : ((يومنقول لجهنم هل امتلات و تقول هل من مزيد)) و مفاد آن گفته شده است
- وصف متقين و ورودشان به بهشت
- معناى اينكه درباره بهشت متقين فرمود: ((لهم ما يشاؤ ن فيها و لدنيا مزيد))
- روايتى در ذيل آيه : ((افعيينا بالخلق الاول ...)) و درباره دو فرشته نويسنده حسنات وسيئات
- روايتى دال بر اينكه خطاب ((القيا فى جهنمكل كفار عنيد)) به پيامبر و على (عليهما الصلوة و السلام ) مى شود
- چند روايت در ذيل آيه : ((يوم نقول لجهنم هل امتلاءت ...)) و راجع به اينكه درباره متقيندر بهشت فرموده : ((لهم ما يشاؤ ن فيها ولدينا مزيد)) و...
- روايتى در شاءن نزول ((و لقد خلقنا السموات و الاءرض ...)) و سخنى پيرامون آن
نکات آیه
۱- حضور یکایک انسان ها در صحنه قیامت، همراه با دو مأمور پیش برنده و گواه (و جاءت کلّ نفس معها سائق و شهید)
۲- حرکت انسان در صحنه قیامت، با راهنمایى و فرمان ملائکه (معها سائق) بنابراین که «سائق» فرشته اى از فرشتگان باشد - و نه اعمال آدمى - برداشت یاد شده استفاده مى شود.
۳- هراس انسان در قیامت، از حضور در دادگاه عدل الهى* (و جاءت کلّ نفس معها سائق) برداشت یاد شده بدان احتمال است که تعبیر «سائق» و مأمور پیش برنده، از آن جهت یاد شده باشد که بى رغبتى و هراس انسان را، از حضور اختیارى در محکمه عدل الهى بنمایاند.
۴- محاسبه کردار بندگان و جزا دهى به آنان، متّکى بر شهادت گواهان (کلّ نفس معها سائق و شهید)
۵- دو فرشته ثبت کننده اعمال آدمى در دنیا، همراهان وى در قیامت * (إذ یتلقّى المتلقّیان ... و جاءت کلّ نفس معها سائق و شهید) در آیات پیشین، سخن از فرشتگانى بود که مأمور ضبط کردار آدمیان بودند; اکنون در این آیه ممکن است تعبیر «سائق»، نظر به یکى از آن دو و تعبیر «شهید» ناظر به دیگرى باشد.
موضوعات مرتبط
- انسان: انسان ها در قیامت ۱، ۲، ۳; ترس اخروى انسان ها ۳; گواهان اخروى انسان ۱; هدایتگران اخروى انسان ها ۲; همراهان اخروى انسان ۵
- ترس: ترس از حسابرسى اخروى ۳
- عمل: ملاک حسابرسى عمل ۴; نقش گواهان عمل ۴
- قیامت: ویژگیهاى قیامت ۱
- ملائکه: ملائکه ثبت عمل در قیامت ۵; نقش ملائکه ۲
