ق ١٤
ترجمه
| ق ١٣ | آیه ١٤ | ق ١٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«أَصْحَابُ الأیْکَةِ»: قوم شعیب هستند (نگا: حجر / ، شعراء / و . «قَوْمُ تُبَّعٍ»: گروهی از مردم یمن که پیرو پادشاه خوبی به نام تُبّع الْحِمْیَری بودند. (نگا: دخان / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
کَذَّبَ أَصْحَابُ الْأَيْکَةِ... (۴)
کَذَّبَتْ قَوْمُ نُوحٍ... (۳) فَعَصَوْا رَسُولَ رَبِّهِمْ... (۱)
تفسیر
- آيات ۱ - ۱۴، سوره ق
- محتواى سوره مباركه ق
- اقوال مختلف درباره جواب قسم ((و القرآن المجيد))
- مفاد آيه : ((قد علمنا ما تنقص الارض منهم ...)) كه در مقام ردّ سخن مشركين مبنى بر استبعادمعاد است
- مراد از كتاب در ((عندنا كتاب حفيظ)) لوح محفوظ است
- مقصود از اينكه فرمود تكذيب كنندگان قيامت حق را تكذيب كرده در ((امر مريج )) هستند
- اشاره به برهانى كه جمله : ((و احيينا به بلدة ميتا كذلك لك الخروج )) در ردّ استبعادمعاد توسط مشركين متضمن است
- (رواياتى درباره كوه قاف و بيان اينكه اين روايات غيرقابل اعتماد و مردودند)
نکات آیه
۱- اصحاب «ایکه» و قوم «تُبّع»، از اقوام تکذیب کننده پیامبران (کذّبت قبلهم ... و أصحب الأیکة و قوم تبّع)
۲- «أصحاب أیکة»، ساکنان سرزمینى پردرخت و جنگلى * و أصحب الأیکة «أیکة» به معناى درختان انبوه و جنگل گونه است. احتمال دارد به اصحاب «أیکة»، از آن جهت این عنوان داده شده باشد که در محیطى این چنین زندگى مى کرده اند.
۳- موضع گیرى خصمانه بسیارى از اقوام در تاریخ، علیه پیامبران با موقعیت هاى مختلف تاریخى و اجتماعى* (کذّبت قبلهم قوم نوح و أصحب الرسّ و ثمود . و عاد و فرعون و إخون لوط . و أصحب الأیکة و قوم تبّع کلّ کذّب الرسل) با توجه به این که اقوام یاد شده در جوامع مختلف و موقعیت هاى متفاوت تاریخى حضور داشته اند; تعبیر «کلّ...» مى تواند تأکیدى باشد بر این که حق ستیزى، ربطى به زمان، مکان و نژاد ندارد.
۴- نابودى بسیارى از اقوام، در نتیجه حق ستیزى و تکذیب پیامبران (کذّبت قبلهم ... فحقّ وعید)
۵- کیفر امت هاى حق ستیز در طول تاریخ، پس از اتمام حجت الهى بر آنان (کذّبت قبلهم ... کلّ کذّب الرسل فحقّ وعید) تعبیر «فحقّ وعید» مى رساند که اقوام هلاک شده، قبلاً مورد هشدار، تهدید، تذکر و اتمام حجت قرار گرفته بودند.
۶- هلاکت تکذیب کنندگان انبیا در گذشته تاریخ، هشدارى به تکذیب گران پیامبر(ص) و دین الهى (کذّبت قبلهم ... کلّ کذّب الرسل فحقّ وعید)
۷- تکذیب هر یک از رسولان الهى، به منزله تکذیب همه آنان است.* (کلّ کذّب الرسل فحقّ وعید) برداشت بالا با توجه به این نکته است که هر یک از اقوام گذشته، نسبت به پیامبر خویش کفر مىورزیده اند; ولى خداوند آنان را منکر تمامى رسولان الهى معرفى کرده است.
روایات و احادیث
۸- «عن أبى عبداللّه(ع) قال، إنّ تُبّعاً قال للأوس و الخزرج کونوا هاهنا حتّى یخرج هذاالنبىّ أمّا أنا فلو أدرکته لخدمته و خرجت معه;[۱] از امام صادق(ع) روایت شده که تُبّع به اوس و خزرج گفت: در همین مکان (یثرب) باشید تا این پیغمبر مبعوث گردد و من هم اگر آن پیامبر را درک کنم، به او خدمت مى کنم و در خروج با او همراه مى شوم».
موضوعات مرتبط
- اتمام حجت: آثار اتمام حجت ۵
- اصحاب ایکه: تاریخ اصحاب ایکه ۱، ۲; تکذیبگرى اصحاب ایکه ۱; مسکن اصحاب ایکه ۲; موقعیت جغرافیایى اصحاب ایکه ۲
- اقوام پیشین: آثار تکذیبگرى اقوام پیشین ۴; آثار حق ستیزى اقوام پیشین ۴; اتمام حجت بر اقوام پیشین ۵; تاریخ اقوام پیشین ۳، ۴; حق ستیزى اکثریت اقوام پیشین ۴; دشمنى اکثریت اقوام پیشین ۳; زمینه کیفر اقوام پیشین ۵; عوامل هلاکت اکثریت اقوام پیشین ۴
- انبیا: آثار تکذیب انبیا ۷; دشمنان انبیا ۳; مکذبان انبیا ۱; هلاکت مکذبان انبیا ۶; هماهنگى انبیا ۷
- تبع: فضایل تبع ۸
- خدا: اتمام حجت خدا ۵; قانونمندى کیفرهاى خدا ۵; هشدارهاى خدا ۶
- دین: هشدار به مکذبان دین ۶
- قوم تبع: تاریخ قوم تبع ۱; تکذیبگرى قوم تبع ۱
- محمد(ص): هشدار به مکذبان محمد(ص) ۶
منابع
- ↑ کمال الدین، ج ۱، ص ۱۷۰، ح ۲۶; مجمع البیان، ج ۹، ص ۱۰۱.
