الزخرف ١٥
ترجمه
| الزخرف ١٤ | آیه ١٥ | الزخرف ١٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«جُزْءًا»: بخش. تکّه و پاره. همتا و همگون (نگا: أضواء البیان). مؤنّث و ماده (نگا: همان مرجع). مراد فرزند است که جزئی از وجود والدین است. مشرکان معتقد بودند که فرشتگان دختران خدایند (نگا: انعام / نحل / ، صافّات / . «کَفُورٌ»: بسیار کفرپیشه، بس ناسپاس (نگا: المصحف المیسّر).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ جَعَلُوا لِلَّهِ مِمَّا ذَرَأَ مِنَ... (۱) أَ لَکُمُ الذَّکَرُ وَ لَهُ الْأُنْثَى (۰)
وَ جَعَلُوا لِلَّهِ مِمَّا ذَرَأَ مِنَ... (۱) تِلْکَ إِذاً قِسْمَةٌ ضِيزَى (۰)
تفسیر
- آيات ۱۵ - ۲۵ سوره زخرف
- ردّ و ابطال اين پندار مشركين كه خدا فرزند دارد و ملائكه دختران خدايند
- وجه اينكه ملائكه با عبارت ((عباد الرحمن )) توصيف شده اند
- احتجاج مشركين براى بت پرستى خود با خلط بين اراده تكوينى و تشريعى خداى تعالى
- مغالطه مشركين در خلط بين و اراده تشريعى خدا
- تقليد كوركورانه همواره مستند امم مشرك بوده است
نکات آیه
۱ - اعتقاد جاهلانه مشرکان عصر بعثت، به وجود فرزند براى خدا (و جعلوا له من عباده جزءًا) ضمیر فاعلى «جعلوا» - به قرینه آیات پیشین - مربوط به مشرکان معاصر پیامبراکرم(ص) است و «جزءا» - با توجه به آیه بعد - کنایه از فرزند مى باشد.
۲ - فرزند، بخشى از وجود پدر و مادر است. (و جعلوا له من عباده جزءًا)
۳ - اعتقاد مشرکان به وجود ترکیب و تجزیه در ذات الهى (و جعلوا له من عباده جزءًا) به کار رفتن واژه «جزء» به جاى «ولد»، اشاره به باور جاهلانه مشرکان در جسمانى بودن و ترکیب خدا دارد.
۴ - فرشتگان، بندگان خدا هستند; نه فرزندان او. (و جعلوا له من عباده جزءًا) مراد از «عباد» - به قرینه فرازهاى بعد - فرشتگان هستند که شرک پیشه گان عصر بعثت، آنان را فرزندان خدا مى پنداشتند.
۵ - بخشى از وجود خدا دانستن مخلوقات، امرى شگفت و متناقض (و الذى خلق الأزوج کلّها ... و جعلوا له من عباده جزءًا) عبد و مخلوق خداوند، نمى تواند جزء وجود او به حساب آید; زیرا هیچ موجودى نمى تواند خالق خود و یا خالق اجزاى وجود خود باشد. بنابراین دو تعبیر «عباده» و «جزءاً»، اشاره به وجود یک تناقض در این تفکر دارد. هم چنین آیه شریفه مى تواند نظر به اعتقاد مسیحیان در باب تثلیث نیز داشته باشد.
۶ - کفران و ناسپاسى انسان در برابر خداوند، امرى علنى و پوشش ناپذیر (إنّ الإنسن لکفور مبین)
۷ - پرستش مخلوقات خدا (فرشتگان) و فرزند او انگاشتن آنان، اقدامى ناسپاسانه و کفرآمیز (و جعلوا له ... إنّ الإنسن لکفور مبین) با توجه به فضاى آیات، مى توان استفاده کرد که مشرکان مکه فرشتگان را فرزند خدا مى دانستند و آنان را مورد پرستش قرار مى دادند. خداوند، پس از یاد کردن نعمت هاى خویش، این پندار را نمونه بارز ناسپاسى مى شمارد.
۸ - قرار دادن مخلوق خداوند در کنار او و جزء وى به شمار آوردن آن، کفرى آشکار و سرپوشى رسوا بر خرد آدمى و واقعیت هستى است. (و جعلوا له من عباده جزءًا إنّ الإنسن لکفور مبین) واژه «کفور» و «مبین» با توجه به ریشه آنها - که یکى پوشیدن و مخفى داشتن حق و دیگرى آشکار بودن و پوشش ناپذیرى است - مى تواند اشاره به خردناپذیر بودن و متناقض بودن مطلب مورد ادعاى مشرکان داشته باشد.
۹ - بى توجهى به نعمت هاى الهى، و تدبیر او در همسازى طبیعت با نیازهاى آدمى، نمودى آشکار از کفر و ناسپاسى انسان (جعل لکم من الفلک و الأنعام ... إنّ الإنسن لکفور مبین)
۱۰ - شرک، نمودى از کفر و ناسپاسى انسان، در برابر خالق یگانه هستى است. (و جعلوا له من عباده جزءًا إنّ الإنسن لکفور مبین)
موضوعات مرتبط
- اسماء و صفات: صفات جلال ۵
- بندگان خدا :۴
- خدا: اعراض از تدبیر خدا ۹; اعراض از نعمتهاى خدا ۹; انتساب جزء به خدا ۸; خدا و جزء ۳; خدا و فرزند ۴، ۷; خدا و ملائکه ۷; شگفتى انتساب جزء به خدا ۵
- شرک: آثار شرک ۱۰; شرک ذاتى ۸
- عقیده: عقیده به فرزندارى خدا ۱، ۷
- فرزند: حقیقت فرزند ۲
- کفر: موارد کفر ۸; نشانه هاى کفر ۷، ۹، ۱۰
- کفران: کفران نعمت ۷; نشانه هاى کفران نعمت ۹، ۱۰; وضوح کفران نعمت ۶
- مشرکان: عقیده باطل مشرکان ۳; عقیده باطل مشرکان صدراسلام ۱
- ملائکه: عبادت ملائکه ۷; عبودیت ملائکه ۴
- والدین: والدین و فرزند ۲
