النمل ٩٢
ترجمه
| النمل ٩١ | آیه ٩٢ | النمل ٩٣ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«أَتْلُوَ»: تلاوت نمایم. الف زائدی در رسم‌الخطّ قرآنی در آخر دارد.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
ذٰلِکَ نَتْلُوهُ عَلَيْکَ مِنَ... (۱) فَلَعَلَّکَ تَارِکٌ بَعْضَ مَا... (۲) وَ إِنْ مَا نُرِيَنَّکَ بَعْضَ... (۰) نَتْلُو عَلَيْکَ مِنْ نَبَإِ مُوسَى... (۱)
تفسیر
- آيات ۸۲ - ۹۳، سوره نمل
- مقصود از ((قول )) و اخراج جنبنده اى از زمين كه با مردم سخن مى گويد
- مراد از ((آيات )) و خشر فوجى از هر امت در آيه : ((و يوم نحشر منكل امة فوجا ممن كذب بآياتنا...))
- مقصود از نفخ در صور در آيه : ((و يوم ينفح فى الصور ففزع من فى السموات و منفى الارض ...)) كدام نفخه است ؟
- وجه اينكه تخريب و ويرانى عالم با پيدايش قيامت را صنع متقن خود خواند (صنع اللهالذى اتقن كل شى ء)
- حمل آيه : ((و ترى الجبال تحسبها جامدة و هى تمرّمرّ السحاب )) بر حركت جوهرى و برحركت انتقالى زمين
- من ماءمور به عبادت خدا و تلاوت قرآن هستم و بس ، هر كه ايمان آورد براى خود و هر كه گمراه گشت عليه خود
- رواياتى درباره مراد از ((دابة من الاءرض )) در آيه : ((و اذا وقع القول عليهم اخرجنا لهم دابة من الاءرض ))
- چند روايت راجع به مراد از ((حسنه )) در آيه : ((من جاء بالحسنة فله خير منها))
نکات آیه
۱ - تلاوت قرآن، رسالت و وظیفه تغییرناپذیر پیامبر(ص) براى هدایت خلق (إنّما أُمرت أن ... و أن أتلوا القرءان فمن اهتدى) در این آیه تلاوت آیات قرآن به مردم، به عنوان یگانه مسؤولیت پیامبر(ص) مورد تأکید قرار گرفته است. از جمله «فمن اهتدى...» نیز استفاده مى شود که هدف از تلاوت آیات آن، هدایت خلق بوده است.
۲ - پیامبر(ص)، مأمور ابلاغ پیام وحى و نه مسؤول هدایت ناپذیرى گمراهان (و أن أتلوا القرءان فمن اهتدى فإنّما یهتدى لنفسه) از بخش دوم آیه (فمن اهتدى...) استفاده مى شود که بخش اول (و أن أتلوا القرآن...) زمینه چینى براى تعیین محدوده وظایف پیامبر(ص) و متوجه بودن مسؤولیت حق ناپذیرى به خود انسان هااست.
۳ - پیامبر(ص) موظف به پیروى دقیق از قرآن * (إنّما أُمرت أن أعبد ربّ هذه البلدة ... و أن أتلوا القرءان) واژه «أتلوا» مى تواند از مصدر «تُلُوّ» (تبعیت و پیروى) مشتق شده باشد.
۴ - تلاش براى هدایت خلق با پیام وحى، تبلور روحیه عبودیت و تسلیم در برابر خدا (إنّما أُمرت أن أعبد ... و أُمرت أن أکون من المسلمین . و أن أتلوا القرءان) با توجه به ارتباط «و أن أتلوا» با آیه قبل، مى توان مطلب یاد شده را استفاده کرد. ضمناً از تعبیر «فمن اهتدى...» استفاده مى شود که تلاوت مزبور، تلاوت شخصى نیست; بکله تلاوتى است در راستاى تبلیغ و هدایت مردمان است.
۵ - لزوم تلاوت قرآن، به گونه اى ثمربخش و در جهت هدایت و بیدارگرى (و أن أتلوا القرءان فمن اهتدى فإنّما یهتدى لنفسه) از جمله «فمن اهتدى...» در پى «أن أتلوا القرآن» استفاده مى شود که تلاوت پیامبر(ص)، تلاوتى راستین، داراى هدف و در جهت هدایت و بیدارگرى بوده است.
۶ - بازتاب و منافع هدایت پذیرى انسان، تنها متوجه خود او است. (فمن اهتدى فإنّما یهتدى لنفسه)
۷ - بهره مندى از هدایت قرآنى، در گرو اراده و روحیه هدایت پذیرى خود انسان (فمن اهتدى فإنّما یهتدى لنفسه) از نسبت داده شدن فعل «اهتدى» به «من»، معلوم مى شود که شرط استفاده از آیات الهى، روحیه هدایت پذیرى و اراده و خواست انسان است.
۸ - انذارگرى و هشداردهى، موضع پیامبر(ص) در برابر گمراهان حق ناپذیر (و من ضلّ فقل إنّما أنا من المنذرین)
۹ - گمراهى هر فرد، از ناحیه خود وى و نتایج شوم آن نیز گریبانگیر خود او است. (و من ضلّ فقل إنّما أنا من المنذرین) از این که فعل «ضلّ» به خود فرد نسبت داده شده و انذار هم مربوط به او است، مطلب یاد شده به دست مى آید. گفتنى است که اصولاً انذار در زمینه اى صورت مى گیرد که نتایجى شوم در پى داشته باشد.
۱۰ - پیامبر(ص)، موظف به تداوم بخشیدن انذارگرى خود نسبت به گمراهان و دست برنداشتن از تبلیغ (و من ضلّ فقل إنّما أنا من المنذرین) تعبیر «فقل إنّما...» مى رساند که پیامبر(ص) در مرحله نخست، با تلاوت آیات در مقام هدایت توده ها است و در صورت مخالفت عده اى، وظیفه او پایان یافته نیست; بلکه او در موضع انذارگرى هم چنان باید باقى بماند.
۱۱ - لزوم ساکت ننشستن در قبال گمراهان جامعه (و من ضلّ فقل إنّما أنا من المنذرین) گرچه مخاطب این آیه در مرحله نخست، شخص پیامبر(ص) است; اما با توجه به این که پیامبر(ص) اسوه خلق مى باشد، تکلیف یاد شده متوجه همه مؤمنان و رسالت داران هدایت و انذار مردم نیز هست.
۱۲ - تنها انذار و تهدید نسبت به عواقب شوم عمل، داراى امکان تأثیر در حق ستیزان (و من ضلّ فقل إنّما أنا من المنذرین) با این که قرآن دربردارنده هر دو بعد انذار و تبشیر است; اما پیامبر(ص) در قبال گمراهان حق ناپذیر، تنها موظف به بیان بُعد انذارگر قرآن بود و این بدان جهت است که تنها عاملى که ممکن بود در آنان تأثیر بگذارد «انذار» است.
موضوعات مرتبط
- اراده: آثار اراده ۷
- انسان: نقش انسان ۹
- تسلیم: نشانه هاى تسلیم به خدا ۴
- حق: آثار انذار حق ستیزان ۱۲; انذار حق ناپذیران ۸; زمینه هدایت حق ستیزان ۱۲
- خود: منفعت به خود ۶
- عبودیت: نشانه هاى عبودیت ۴
- قرآن: آثار تلاوت قرآن ۵; پیروى از قرآن ۳; زمینه استفاده از قرآن ۷
- گمراهان: انذار گمراهان ۸، ۱۰; اهمیت هدایت گمراهان ۱۱
- گمراهى: منشأ گمراهى ۹
- محمد(ص): انذارهاى محمد(ص) ۸، ۱۰; تبلیغ محمد(ص) ۲، ۱۰; تکلیف محمد(ص) ۳; تلاوت قرآن محمد(ص) ۱; رسالت محمد(ص) ۱; محدوده مسؤولیت محمد(ص) ۲; مسؤولیت محمد(ص) ۱۰; هدایتگرى محمد(ص) ۱
- هدایت: آثار هدایت ۶; آثار هدایت پذیرى ۷; زمینه هدایت ۵
