يوسف ١٠٣
ترجمه
| يوسف ١٠٢ | آیه ١٠٣ | يوسف ١٠٤ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«وَ لَوْ حَرَصْتَ»: هرچند که بر آن شوق و علاقه و تلاش و کوشش داشته باشی (نگا: نساء / . «وَ مَآ أَکْثَرُ النَّاسِ ... بِمُؤْمِنِینَ»: (نگا: قصص / ، سبأ / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ إِنْ تُطِعْ أَکْثَرَ مَنْ فِي... (۱) أَ فَمَنْ کَانَ عَلَى بَيِّنَةٍ مِنْ... (۴) مَا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِهِ إِلاَّ... (۲) وَ إِنْ تُطِعْ أَکْثَرَ مَنْ فِي... (۱) وَ هُوَ الَّذِي أَنْشَأَ لَکُمُ... (۰) وَ مَا يَأْتِيهِمْ مِنْ ذِکْرٍ مِنَ... (۰) فَأَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّينِ حَنِيفاً... (۳) وَ مَا أَرْسَلْنَاکَ إِلاَّ کَافَّةً... (۳)
وَ أَنِ احْکُمْ بَيْنَهُمْ بِمَا... (۲) اتَّبِعُوا مَا أُنْزِلَ إِلَيْکُمْ... (۰) وَ الَّذِي أُنْزِلَ إِلَيْکَ مِنْ... (۳) إِنَّکَ لاَ تَهْدِي مَنْ أَحْبَبْتَ... (۰)
تفسیر
- آيات ۱۱۱ - ۱۰۳، سوره يوسف
- اشاره اى به دلالت جمله : ((يمرّون عليها)) بر حركت زمين
- توضيحى در مورد نسبى و اضافى بودن ايمان و شرك و امكان اجتماع بعض مراتب آن دوباهم
- اعلام راه : ((هذه سبيلى )) بيان راه : ((ادعوا الى الله على بصيرة )) دعوت كنندگان :رسول الله(صلى الله عليه و آله ) و پيروان او
- تطبيق دعوت پيامبر اسلام (صلى الله عليه و آله ) با دعوت پيامبران پيش از آن حضرت
- معناى آيه : ((حتى اذا استياءس الرّسل و ظنّوا انّهم قد كذبوا..))
- بحث روايتى
- رواياتى در معناى جمله ! ((ما يؤ من اكثرهم بالله الّا و هم مشركون ))
- دو روايت در بيان اينكه مراد از: ((من اتّبعنى )) در آيه :((قل هذه سبيلى ...)) على (عليه السلام ) است
- چند روايت در معناى آيه : ((حتى اذا استياءسالرّسل ...))
نکات آیه
۱- اکثر مردم به قرآن و وحى الهى ، ایمان نمى آورند. (و ما أکثر الناس ... بمؤمنین) متعلق «مؤمنین» به قرینه آیه قبل (نوحیه إلیک) و نیز آیه بعد (إن هو ...) قرآن و وحى الهى است.
۲- علاقه شدید پیامبر(ص) به ایمان آوردن مردم و تلاش وافر او بى تأثیر در اکثر آنان (و ما أکثر الناس و لو حرصت بمؤمنین) «حرص» به معناى علاقه شدید به چیزى و تلاش براى دستیابى به آن است.
۳- ایمان نیاوردن اکثر مردم ، ریشه در حق ناپذیرى آنان دارد ، نه قصورى از جانب پیامبر(ص) در تبلیغ و نه ناتمام بودن برهان بر حقانیّت قرآن (ذلک من أنباء الغیب ... و ما أکثر الناس و لو حرصت بمؤمنین) آیه قبل بیان داشت که حقانیّت قرآن و الهى بودن آن امرى روشن است و جمله «و لو حرصت» مى رساند که پیامبر(ص) در ابلاغ دین تلاشى پى گیر داشت. این دو حقیقت بیانگر آن است که حجت بر مردم تمام است و ایمان نیاوردن آنان، نشانه حق ناپذیرى ایشان است.
۴- خداوند با بیان مکر برادران یوسف علیه وى ، تسلّى دهنده پیامبر(ص) بر مخالفت مردمان با وى (إذ أجمعوا أمرهم و هم یمکرون. و ما أکثر الناس و لو حرصت بمؤمنین) برداشت فوق، مقتضاى ارتباط میان «ما أکثر الناس ...» با خصوص مکر برادران یوسف علیه وى (و هم یمکرون) است و به این نکته اشاره دارد که: اى پیامبر! آنان که فرزندان یعقوب پیامبر بودند با پدر و برادرشان آن گونه رفتار کردند، پس مبادا از ایمان نیاوردن مردم اندوهگین باشى و خود را مقصر پندارى چرا که عموم مردم حق ناپذیرند.
۵- غرور و خودپسندى مردمان ، از ریشه هاى ایمان نیاوردن آنان به پیامبر(ص) و قرآن * (و ما أکثر الناس و لو حرصت بمؤمنین) آیه مورد بحث مى تواند به عنوان یکى از نتایج نقل داستان یوسف و برادرانش مطرح باشد و در آن داستان بیان شد که یکى از علل برخورد برادران یوسف با وى غرور و خودبرتربینى آنان بود (و نحن عصبة) بنابراین «ما أکثر الناس» پس از نقل آن داستان اشاره به این معنا دارد که از علل ایمان نیاوردن مردم مکه به پیامبر(ص) غرور و خودبرتربینى ایشان بوده است.
۶- حسادت مردم مکه بر پیامبر(ص) از ریشه هاى ایمان نیاوردن ایشان به آن حضرت * (و ما أکثر الناس و لو حرصت بمؤمنین) برداشت فوق با توجه به توضیحى که در شماره قبل آورده شد معلوم مى شود.
موضوعات مرتبط
- اکثریت: اتمام حجت بر اکثریت ۳; بى ایمانى اکثریت ۱
- ایمان: بى ایمانى به قرآن ۱، ۵; بى ایمانى به محمد(ص) ۵; بى ایمانى به وحى ۱; منشأ بى ایمانى ۳، ۵، ۶
- برادران یوسف: مکر برادران یوسف ۴
- حسد: آثار حسد ۶
- حق: آثار حق ناپذیرى ۳
- دین: آسیب شناسى دین ۵، ۶
- عُجب: آثار عُجب ۵
- علایق: علاقه به ایمان انسانها ۲
- قرآن: حقانیت قرآن ۳; فلسفه قصص قرآن ۴
- کفر: منشأ کفر به محمد(ص) ۶
- محمد(ص): بى تأثیرى تلاش محمد(ص) ۲; تلاش محمد(ص) ۳; حسد به محمد(ص) ۶; دلدارى به محمد(ص) ۴; علایق محمد(ص) ۲
- مکه: حسادت اهل مکه ۶
- یوسف(ع): فلسفه بیان قصه یوسف(ع) ۴; مکر به یوسف(ع) ۴
