التوبة ٤١
ترجمه
| التوبة ٤٠ | آیه ٤١ | التوبة ٤٢ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«خِفَافاً»: جمع خَفیف، سبکباران. «ثِقَالاً»: جمع ثقیل، سنگین‌باران. «خِفَافاً وَ ثِقَالاً»: حال است و مراد این است که در هر حالی باید به جهاد رفت: سواره یا پیاده، پیر یا جوان، فقیر یا غنی، آسان یا مشکل.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
کُتِبَ عَلَيْکُمُ الْقِتَالُ وَ هُوَ... (۲) وَ مَا کَانَ الْمُؤْمِنُونَ... (۲) وَ مَا کَانَ الْمُؤْمِنُونَ... (۳)
تفسیر
- آيات ۴۸ - ۳۸، سوره توبه
- ملامت و سرزنش مؤ منين به جهت تثاقل و سستى نمودنشان به هنگام جنگ به اينكه مگر به حيات ناچيز دنيا قانع شده اند؟
- اگر شما پيامبر (ص ) را يارى نكنيد، بدانيد كه خداوند وقتى كه مشركين او را بيرون كردند با انزال سكينه و جنود غيبى او را يارى نمود
- چند دليل بر اينكه ضمير (( عليه )) در جمله : (( فانزل الله سكينة عليه )) به رسول (ص ) برمى گردد نه به صاحب (ابوبكر)
- استدلال بعضى به جمله فوق براينكه سكينت بر ابوبكر نازل شده ، و چند اشكال بر آن استدلال
- مراد از (( كلمة الذين كفروا )) و (( كلمة الله )) در آيه شريفه
- در راه جهاد عذر و بهانه نياوريد و به هر وسيله ممكن(امول و انفس ) جهاد كنيد
- بيان اينكه عتاب در آيه : (( عفا الله عنك لم اذنت لهم )) عتاب جدى نيست بلكه مفيد غرض ديگرى است
- استدلال به آيه فوق بر صدور گناه از رسولخدا (ص ) مردود است
- خلاصه گفتار صاحب المنار در ذيل آيه فوق كه در آن عفو خدا از رسول خدا (ص ) را مربوط به ترك اولى نمودن آن حضرت دانسته است
- جواب به صاحب المنار و بيان اينكه عملرسول خدا (ص ) اولى و اصلح بوده است نه ترك اولى مفسده حضور منافقين در ميانصفوف مؤ منين مجاهد
- يكى از علائم و نشانه هاى نفاق
- مفسده حضور منافقين در ميان صفوف مؤ منين مجاهد
- رواياتى در مورد كيفيت هجرت پيامبر (ص ) از مكه به مدينه و داستان غار و...
- نقد و بررسى استدلال به آيه غار بر فضيلت ابوبكر
- نقد و رد رواياتى كه مى گويند سكينت بر ابوبكر نازل شد
- آماده شدن مسلمين براى جنگ با روميان و خطبه پيامبر (ص ) براى آنان قبل از حركت به سوى تبوك
- چند روايت در ذيل آيه شريفه : (( عفا الله عنك لم اذنت لهم ... ))
- داستان چند تن از مؤ منينى كه با تاءخير به لشگريان عازم تبوك پيوستند يا آنكه تخلف كردند و سپس توبه نمودند
نکات آیه
۱ - فرمان خداوند به بسیج همه مسلمانان صدر اسلام براى جهاد در راه خدا، هر چند فاقد تجهیزات کافى نظامى باشند. (انفروا خفافاً و ثقالا)
۲ - شرکت در جهاد و پیکار با دشمنان اسلام، وظیفه تمامى مسلمانان، هر چند فاقد امکانات و تجهیزات کافى نظامى باشند. (انفروا خفافاً و ثقالا)
۳ - مشکلات و دشواریهاى زندگى - هر چند بسیار باشد - نمى تواند بهانه اى براى تخلف از جهاد قرار گیرد. (انفروا خفافاً و ثقالا)
۴ - مؤمنان، موظف به جهاد با مال (کمکّه اى اقتصادى به لشکر اسلام و چشم پوشى از منافع مادى) همپاى جهاد با جان (جهدوا بأمولکم و أنفسکم فى سبیل اللّه)
۵ - در راه خدا بودن، ملاک ارزش جهاد با مال و جان (جهدوا بأمولکم و أنفسکم فى سبیل اللّه)
۶ - راه خدا و دین الهى، ارزشمندتر از جان و مال انسانهاست. (و جهدوا بأمولکم و أنفسکم فى سبیل اللّه)
۷ - تأکید خداوند بر جهاد با مال و جان (در عین بى نیازى او از جهاد و تلاش مردم)، به خاطر تأمین مصالح خود انسانهاست. (ما لکم إذا قیل لکم انفروا ... إلا تنفروا یعذبکم ... انفروا خفافاً و ثقالا جهدوا ... ذلکم خیر لکم)
۸ - ظاهر نگرى و سست اندیشى، مایه دلخوشى انسان به مظاهر زندگى دنیوى و بى توجّهى به جهاد و مصالح نهفته در آن (و جهدوا بأمولکم و أنفسکم فى سبیل اللّه ذلکم خیر لکم إن کنتم تعلمون)
۹ - احکام و قوانین الهى، در جهت منافع و مصالح واقعى انسانهاست. (انفروا ... و جهدوا ... ذلکم خیر لکم إن کنتم تعلمون)
۱۰ - ناآگاهى انسانها، نسبت به برخى مصالح و منافع واقعى خود (ذلکم خیر لکم إن کنتم تعلمون)
۱۱ - کسب ارزشهاى واقعى، در پرتو علم و شناخت میسّر است. (ذلکم خیر لکم إن کنتم تعلمون)
روایات و احادیث
۱۲ - «عن جعفر بن محمّد (ع) انه قال فى قوله تعالى: «انفروا خفافاً و ثقالا» قال: شباباً و شیوخاً ;[۱] از امام صادق (ع) درباره سخن خدا: «انفروا ..» روایت شده است: [مقصود این است که به جهاد بروید]چه جوان و چه پیر».
موضوعات مرتبط
- احکام: فلسفه احکام ۹
- ارزشها: زمینه تحصیل ارزشها ۱۱; ملاک ارزشها ۵
- انسان: اهمیّت مصالح انسان ها ۷، ۹; جهل انسان ۱۰
- جهاد: احکام جهاد ۳، ۱۲; ارزش جهاد ۵; ارزش جهاد مالى ۵; اهمیّت جهاد ۲، ۳، ۴; اهمیّت جهاد مالى ۴; بسیج در جهاد ۱; تخلف از جهاد ۳; جهاد مالى ۷; عوامل سستى در جهاد ۸; فلسفه جهاد ۷; همگانى بودن جهاد ۱۲
- خدا: اوامر خدا ۱; بى نیازى خدا ۷
- دنیاطلبى: عوامل دنیاطلبى ۸
- دین: ارزش دین ۶
- سبیل اللّه: ارزش سبیل اللّه ۵، ۶
- ظاهربینى: آثار ظاهربینى ۸
- علم: آثار علم ۱۱
- قانون: آثار قانون الهى ۹
- مؤمنان: تکلیف مؤمنان ۴; مسؤولیت مؤمنان ۴
- مسلمانان: تکلیف مسلمانان ۲; مسؤولیت مسلمانان صدر اسلام ۱
- مصالح: جهل به مصالح ۱۰
- واجبات: ۲
منابع
- ↑ دعائم الاسلام، ج ۱، ص ۳۴۱; بحارالأنوار، ج ۹۷، ص ۴۸، ح ۱۲.
