النساء ٦٩
ترجمه
النساء ٦٨ | آیه ٦٩ | النساء ٧٠ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«وَ حَسُنَ أُوْلئِکَ رَفِیقاً»: آنان چه دوستان نیکو و خوبیند. واژه (رَفِیقاً) تمییز یا حال است، و تقدیر چنین است که: مِن جِهَةِ کَوْنِهِمْ رُفَقَآءَ لِلْمُطِیعِینَ؛ یا این که: حالَ کَوْنِهِمْ رُفَقَآءَ لِلْمُطِیعِینَ. علّت مفرد آمدن رفیق این است که در وزن (فَعیل) مفرد و غیرمفرد یکسان است. یا در باب تمییز به مفرد اکتفاء شده است، و ...
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ... (۱) وَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ... (۳)
وَ إِذَا رَأَيْتَ ثَمَ رَأَيْتَ... (۱) حِينٌ مِنَ الدَّهْرِ لَمْ يَکُنْ... (۰)
تفسیر
نکات آیه
۱- مصاحبت با پیامبران، صدّیقان، شاهدان و گواهان اعمال و صالحان، پاداش اطاعت از خدا و رسول (ص) (و من یطع اللّه و الرّسول ... و الصّالحین) «صدّیق»، یعنى بسیار راستگو و شاید مبالغه بودن آن اشاره به صداقت آنان در گفتار و عمل باشد. برخى برآنند که مقصود از صدیقین، اولین کسانى هستند که پیامبران را تصدیق کردند و شاهدان، یا به معناى کشته شدگان در راه خدا و یا گواهان بر اعمال انسانها و یا عالمان واقعى دین است.
۲- عظمت مقام رسول اللّه (ص) در پیشگاه خداوند (و من یطع اللّه و الرّسول) قرار گرفتن اطاعت از پیامبر (ص) در ردیف اطاعت از خداوند، حکایت از عظمت آن بزرگوار در پیشگاه او دارد.
۳- اطاعت رسول خدا (ص)، همان اطاعت خداست. (و من یطع اللّه و الرّسول)
۴- پیامبران، صدّیقان، شاهدان و صالحان برخوردار از نعمت عظیم الهى (و من یطع اللّه و الرّسول فاولئک مع الذین انعم اللّه علیهم ... و الصالحین) تصریح به اسم جلاله «اللّه» در جمله «انعم اللّه علیهم»، دلالت بر عظمت آن نعمت دارد.
۵- پیامبران، صدّیقان، شاهدان و صالحان، رهروان صراط مستقیم و برخورداران از هدایت خاصّ (و لهدیناهم صراطاً مستقیماً. و من یطع اللّه و الرّسول فاولئک مع الذین انعم اللّه علیهم) با توجّه به آیه قبل، که اطاعت کنندگان را راه یافته به صراط مستقیم مى داند و در این آیه آنان را همراهان پیامبران و ... قلمداد مى کند معلوم مى شود پیامبران و ... رهروان صراط مستقیم هستند.
۶- پیروان خدا و رسول (ص)، از همنشینان بهشتى پیامبران، صدّیقان، شاهدان و صالحان خواهند بود. (و من یطع اللّه ... فاولئک مع الذین انعم اللّه علیهم من النبیّین ... و الصّالحین) چون مصاحبت و همنشینى با پیامبران براى همه پیروان آنان در دنیا تحقق نمى یابد، بنابراین زمان آن، آخرت و مکانش بهشت است.
۷- پیامبرى، صدّیق، شاهد و صالح بودن، مقامى رفیع و نعمتى بزرگ* (فاولئک مع الذین انعم اللّه علیهم من النبیّین ... و الصّالحین) بنابراین احتمال که مراد از نعمت در «انعم اللّه علیهم»، همان مقام نبوّت و ... باشد.
۸- مقام برتر پیامبران بر صدّیقان، و صدیقان بر شاهدان، و شاهدان بر صالحان (فاولئک مع الذین انعم اللّه علیهم من النبیّین ... و الصّالحین) ترتیب درجات از ترتیب در ذکر استفاده شده است.
۹- همنشینى و مصاحبت با پیامبران، صدیقین، شاهدان و صالحان، از نعمتهاى الهى در بهشت (فاولئک مع الذین انعم اللّه علیهم) از اینکه همنشینى با پیامبران و ... پاداشى براى پیروان خدا و رسول (ص) شمرده شده است، برداشت فوق به دست مى آید.
۱۰- مقام پیروان، صدیقین، شاهدان و صالحان بالاتر از مقام اطاعت کنندگان از خدا و رسول (ص) (و من یطع اللّه و الرّسول فاولئک ... الصالحین)
۱۱- مقام والاى انبیا، صدیقان، شاهدان (گواهان اعمال یا عالمان یا کشته شدگان در راه خدا) و صالحان (فاولئک مع الذین انعم اللّه علیهم من النبیّین و الصدیقین و الشّهداء و الصالحین)
۱۲- پیامبران، صدیقین، شاهدان و صالحان، رفیقان و همنشینانى نیکو براى پیروان خدا و رسول (ص) (و من یطع اللّه و الرّسول ... و حسن اولئک رفیقاً)
۱۳- ارزش والاى رفیق و همنشین خوب براى انسان (من یطع اللّه ... و حسن اولئک رفیقاً) چون رفاقت با انبیا و ... به عنوان پاداشى براى اطاعت کنندگان مطرح شده است، ارزش رفاقت و همنشینى با نیکان به دست مى آید.
۱۴- صداقت، علم و صلاح، از معیارهاى انتخاب رفیق (و حسن اولئک رفیقاً) در برداشت فوق، «الشّهداء» به معناى عالمان گرفته شده است.
موضوعات مرتبط
- اطاعت: پاداش اطاعت ۱
- انبیا: فضایل انبیا ۴، ۵، ۸، ۱۰، ۱۱ ; همنشینى با انبیا ۱، ۶، ۹، ۱۲
- بهشت: نعمتهاى بهشت ۹
- خدا: اطاعت از خدا ۱، ۳، ۶، ۱۰، ۱۲ ; نعمتهاى خدا ۷، ۹
- دوست: ارزش دوست ۱۳ ; ملاک انتخاب دوست ۱۴
- صالحان: فضایل صالحان ۴، ۵، ۷، ۸، ۱۰، ۱۱ ; همنشینى با صالحان ۱، ۶، ۹، ۱۲
- صداقت: اهمیّت صداقت ۱۴
- صدیقان: فضایل صدیقان ۴، ۵، ۷، ۸، ۱۰، ۱۱ ; همنشینى با صدیقان ۱، ۶، ۹، ۱۲
- صراط مستقیم:۵
- صلاح: اهمیّت صلاح ۱۴
- شهیدان: فضایل شهیدان ۱۱
- علم: اهمیّت ۱۴
- علما: فضایل علما ۱۱
- عمل: گواهان عمل ۱۱ ; همنشینى با گواهان عمل ۱
- گواهان: فضایل گواهان ۴، ۵، ۸، ۱۰، ۱۱ ; همنشینى با گواهان ۶، ۹، ۱۲
- گواهى: فضیلت گواهى ۷
- محمّد (ص): اطاعت از محمّد (ص) ۳، ۶، ۱۰، ۱۲ ; تقرب محمّد (ص) ۲ ; فضایل محمّد (ص) ۲
- مقرّبان:۲
- نبوت: فضیلت نبوت ۷
- نعمت: مشمولان نعمت ۴
- هدایت: مشمولان هدایت خاصّ ۵
- همنشینان: ارزش همنشینان ۱۳ ; همنشینان در بهشت ۶، ۹