البقرة ٢٠٩
ترجمه
| البقرة ٢٠٨ | آیه ٢٠٩ | البقرة ٢١٠ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«زَلَلْتُمْ»: لغزیدید. بیراهه رفتید و منحرف گشتید. «الْبَیِّنَاتُ»: دلائل روشن. «عَزِیزٌ»: غالب. چیره. «حَکِیمٌ»: آن که کارها را به مقتضای حکمت انجام می‌دهد.
تفسیر
- آيات ۲۱۰ - ۲۰۸ ، سوره بقره
- هفت آيه كامل كه راه نگهدارى وحدت دينى در جامعه انسانى را بيان مى كند
- معناى (سلم ) كه بدان امر و مراد از (گام هاى شيطان ) كه از آن زنهار داده شده است
- خداوند متصف به صفات اجسام نيست
- توجيهى لطيف تر و دقيق تر از ظواهرى كه افعال حدوثى را به خداوند نسبت مى دهد
- بحث روايتى (پيرامون مراد از آيات ياد شده )
- تفسير آيه : هل تنظرون ...و آيات مشابه آن در روايات ائمه اهل بيت (ع )
- بحث پيرامون رجعت
- مساءله رجعت و رد بر منكرين آن
- روايات ائمه اهل بيت عليهم السلام نسبت به اصل رجعت متواتر است
- عدم تزاحم ميان نشاءه دنيا و نشاءه قيامت و نيز بين عالم برزخ و عالم دنيا
- روز ظهور حضرت مهدى (ع ) و روز رجعت و روز قيامت مراتب مختلف يك حقيقت
نکات آیه
۱ - تهدید الهى نسبت به کسانى که پس از اتمام حجّت، اقدام به تفرقه در جامعه اسلامى مى کنند. (یا ایها الذین امنوا ادخلوا فى السلم کافة و لا تتبعوا خطوات الشیطان ... فان زللتم من بعد ما جاءتکم البیّنات فاعلموا ان اللّه عزیز حکیم)
۲ - جایگاه بلند تعالیم الهى* (فان زللتم من بعد) زلل به معناى سقوط است و سقوط، معمولاً در مواردى به کار مى رود که از جایگاهى بلند باشد.
۳ - متابعت از شیطان، لغزش و انحراف است. (و لا تتبعوا خطوات الشیطان ... فان زللتم)
۴ - خداوند براى هدایت و ایجاد وحدت میان مؤمنین، ادلّه روشنى اِرائه کرده است. (ادخلوا فى السلم کافة ... و لا تتبعوا ... فان زللتم من بعد ما جاءتکم البیّنات)
۵ - لغزش، پس از علم، پذیرفتنى نیست. (و لا تتبعوا ... فان زللتم من بعد ما جاءتکم البینات)
۶ - مسؤولیت انسان در برابر قانون، پس از دریافت آن (فان زللتم من بعد ما جاءتکم البیّنات) در برداشت فوق، «بیّنات»، به قوانین تفسیر شده است.
۷ - مسؤولیّت بیشتر عالمان، در ایجاد وحدت جامعه* (من بعد ما جاءتکم البیّنات) چون درک آیات و بیّنات الهى تناسب بیشترى با عالمان دینى دارد، و نیز اختلافات جوامع دینى غالباً برگشت به آنان مى کند، آیه مزبور بیشتر متوجّه به عالمان است.
۸ - خداوند، عزیز و حکیم است. (فاعلموا ان اللّه عزیز حکیم)
۹ - مقتضاى حکمت الهى، عقابِ خطاکاران پس از بیان احکام و ارائه ادلّه روشن است. (فان زللتم من بعد ما جاءتکم البیّنات ... ان اللّه عزیز حکیم)
۱۰ - هیچ قدرتى نمى تواند مانع اجراى اراده خداوند بشود. (فان زللتم ... ان اللّه عزیز حکیم) با استفاده از معناى «عزیز»: پیروز و شکست ناپذیر.
۱۱ - متابعت از شیطان و ایجاد تفرقه، ضررى به خداوند و دین او نمى زند. (ادخلوا فى السلم کافة و لا تتبعوا ... فان زللتم ... ان اللّه عزیز حکیم) با توجّه به توضیح فیش قبل.
۱۲ - آگاهى از عزت و حکمت الهى، زمینه تسلیم در برابر خداوند و دورى از متابعت شیطان (ادخلوا فى السلم ... و لا تتبعوا ... ان اللّه عزیز حکیم)
۱۳ - سرپیچى از فرمانهاى خداوند، سرپیچى از مقررات عزّت آفرین و حکیمانه اوست.* (فان زللتم ... ان اللّه عزیز حکیم) احتمالاً، آوردن «عزیز» و «حکیم» پس از فرمان به رعایت مقررات، بیانگر حکمت آمیز بودن و عزّت آفرینى مقررات الهى است.
موضوعات مرتبط
- اتحاد: اهمیّت اتحاد ۴، ۷ ; عوامل اتحاد ۴، ۷
- اتمام حجت: ۱
- اختلاف: عوامل اختلاف ۱۱ کیفر اختلاف ۱
- اسماء و صفات: حکیم ۸ ; عزیز ۸
- اطاعت: اطاعت از شیطان ۳، ۱۱
- انسان: مسؤولیت انسان ۶
- تسلیم: عوامل تسلیم ۱۲
- خدا: احاطه خدا ۱۰ ; اراده خدا ۱۰ ; اوامر خدا ۱۳ ; برهان خدا ۴ ; تعالیم خدا ۲ ; تهدید خدا ۱ ; حکمت خدا ۹، ۱۲ ; عزت خدا ۱۲
- رشد: عوامل رشد ۱۲ ; موانع رشد ۱۳
- شیطان: اعراض از شیطان ۱۲
- عصیان: آثار عصیان ۱۳
- علم: علم و تکلیف ۶، ۱۲ ; علم و عمل ۵، ۶، ۱۲ ; علم و کیفر ۹
- علما: مسؤولیت علما ۷
- قواعد فقهى: ۹
- گمراهى: عوامل گمراهى ۳ ; گمراهى با علم ۵
- گناهکاران: کیفر گناهکاران ۹
- هدایت: عوامل هدایت ۴
