البقرة ١٠
ترجمه
| البقرة ٩ | آیه ١٠ | البقرة ١١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«مَرَضٌ»: مراد بیماری معنوی نفاق است. «فَزَادَهُمُ اللهُ مَرَضاً»: مراد از این بیماری، بیماری حقد و کینه و اندوهی است که بیماری دل هستند (نگا: توبه / و . «أَلِیمٌ»: دردناک.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ إِذَا مَا أُنْزِلَتْ سُورَةٌ... (۱) وَ أَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ... (۴) لَئِنْ لَمْ يَنْتَهِ... (۳)
وَ مِمَّنْ حَوْلَکُمْ مِنَ... (۱) مَلْعُونِينَ أَيْنَمَا ثُقِفُوا... (۰) وَ حِيلَ بَيْنَهُمْ وَ بَيْنَ مَا... (۱) وَ الَّذِينَ اهْتَدَوْا زَادَهُمْ... (۱) وَ لَوْ نَشَاءُ لَأَرَيْنَاکَهُمْ... (۰) يُنَادُونَهُمْ أَ لَمْ نَکُنْ... (۱) إِلاَّ مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ... (۱)
تفسیر
نکات آیه
۱ - دل و اندیشه منافقان، مبتلا به مرضى سخت (فى قلوبهم مرض) سخت بودن بیمارى از نکره آمدن «مرض» استفاده شده است.
۲ - خداوند، افزایش دهنده بیمارى در دل و جان منافقان (فزادهم اللّه مرضاً)
۳ - نفاق، خدعه گرى و دروغ پردازى، رذایلى هستند برخاسته از بیمارى دل (و من الناس من یقول ءامنا ... یخدعون اللّه ... فى قلوبهم مرض) «فى قلوبهم مرض» بیانگر ریشه رذایلى است که در آیات قبل و فرازهاى بعد، براى منافقان بیان شده است.
۴ - منافقان، خود موجب پیدایش بیمارىِ دل و اندیشه، در خویشتن (فى قلوبهم مرض) برداشت فوق از مقایسه دو جمله «فى قلوبهم مرض» (در قلب منافقان بیمارى است) و «فزادهم اللّه مرضاً» (پس خداوند بیمارى آنان را افزون کرد) به دست مى آید; زیرا در جمله دوم خداند را افزایش دهنده بیمارى مى داند، ولى در جمله نخست بیمار شدن قلب منافقان را به خداوند نسبت نمى دهد; یعنى اصل پیدایش مرض را از خود آنان مى شمرد.
۵ - سرایت بیمارى دل و اندیشه آدمى به تمامى وجود او (فى قلوبهم مرض فزادهم اللّه مرضاً) جمله نخست حاکى است که دل و اندیشه منافقان، بیمار است و جمله بعد، دلالت مى کند که بیمارى وجود آنان را فرا مى گیرد; زیرا نفرمود «فزادها اللّه مرضاً». این اختلافِ تعبیر یا اشاره به این معنا دارد که تمام حقیقت آدمى، دل و اندیشه اوست; و یا حاکى از آن است که بیمارى دل به همه وجود سرایت کرده و همه حرکات و سکنات آدمى را متأثر مى سازد.
۶ - منافقان، به عذابى دردناک گرفتار خواهند شد. (و لهم عذاب الیم)
۷ - منافقان، مردمى دمساز با دروغ و دروغ گویى (بما کانوا یکذبون) فعل مضارع آن گاه که پس از «کان» و مانند آن قرار گیرد، دلالت بر استمرار در زمان گذشته دارد.
۸ - کیفر دمسازان با دروغ، عذابى است دردناک (و لهم عذاب الیم بما کانوا یکذبون) «باء» در «بما کانوا» سببیه است و «ما» مصدریه مى باشد; یعنى: و لهم عذاب الیم بسبب کذبهم المستمر.
۹ - دروغ گویى مداوم منافقان، موجب افزایش بیمارى در دل و جان آنان (فزادهم اللّه مرضاً ... بما کانوا یکذبون) برداشت فوق مبتنى بر این است که «بما کانوا ...» علاوه بر تعلقش به «لهم عذاب الیم»، متعلق به «فزادهم ...» نیز باشد.
۱۰ - عذابهاى الهى گوناگون و داراى چهره هایى مختلف (و لهم عذاب عظیم ... و لهم عذاب الیم)
موضوعات مرتبط
- اخلاق: رذایل اخلاقى ۳
- بیماردلان: ۱، ۲
- خدا: افعال خدا ۲; عذابهاى خدا ۱۰
- دروغ: آثار دروغ ۹; عوامل دروغ ۳
- دروغگویان: کیفر دروغگویان ۸
- عذاب: اقسام عذاب ۱۰; اهل عذاب ۶، ۸; عذاب دردناک ۶، ۸; مراتب عذاب ۶، ۸
- قلب: آثار بیمارى قلب ۳، ۵; عوامل ازدیاد بیمارى قلب ۹; عوامل بیمارى قلب ۴
- مکر: عوامل مکر ۳
- منافقان: ازدیاد بیمارى قلب منافقان ۲; بیمارى قلب منافقان ۱، ۴، ۹; دروغگویى منافقان ۷، ۹; عذاب منافقان ۶; ویژگیهاى منافقان ۱، ۷
- نفاق: عوامل نفاق ۳
