القلم ٤٤
ترجمه
| القلم ٤٣ | آیه ٤٤ | القلم ٤٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الْحَدِیثِ»: سخن. مراد قرآن است (نگا: زمر / ). «سَنَسْتَدْرِجُهُمْ»: (نگا: اعراف / . «مِنْ حَیْثُ»: از آنجائی که. به گونه‌ای که.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ لاَ يَحْسَبَنَ الَّذِينَ کَفَرُوا... (۰)
وَ مَنْ يُشَاقِقِ الرَّسُولَ مِنْ... (۰) نُسَارِعُ لَهُمْ فِي الْخَيْرَاتِ... (۰) فَلَمَّا نَسُوا مَا ذُکِّرُوا بِهِ... (۰) وَ کَذٰلِکَ أَخْذُ رَبِّکَ إِذَا أَخَذَ... (۰) أَ يَحْسَبُونَ أَنَّمَا نُمِدُّهُمْ... (۰) نُسَارِعُ لَهُمْ فِي الْخَيْرَاتِ... (۰)
تفسیر
- آيات ۳۴ - ۵۲، سوره قلم
- شرح مفاد آيه ((افنجعل المسلمين كالمجرمين )) و آيات بعد از آن كه در مقام نفى حكممكذبان به اينكه بر فرض وجود قيامت ، با مسلمانان برابرند مى باشد
- مراد از شركاى مشركين در آيه ((يوم يكشف عن ساق ))
- معناى اينكه درباره قيامت فرمود: ((يوم يكشف عن ساق ))
- معناى استدراج كفار و مكذبان (سنستدرجهم من حيث لايعلمون )
- امر به رسول الله (ص ) به صبر و نهى از اينكه چون يونس (ع ) ناشكيبا باشد
- بيان عدم منافات بين آيه : ((لو لا ان تداركه نعمة من ربه ...)) با آيه : ((فلولا انهكان من المسبحين ....))
- اشاره به اينكه دليلى بر نفى چشم زخم و خرافى بودن آن نيست
- رواياتى در ذيل آيه : ((يوم يكشف عن ساق ...))
- رواياتى در برهنه كردن خداوند ساق پايش را در قيامت كه به جهت مبتنى بودن برتشبيه مردوداند
- رواياتى درباره املاء و استدراج گنهكاران ، چشم زخم ، و....
نکات آیه
۱ - تکذیب کنندگان قرآن و معاد، از سوى خداوند به عذاب تهدید شدند. (فذرنى و من یکذّب بهذا الحدیث) مقصود از «حدیث» یا قرآن است و یا مسأله معاد که در آیه پیش مطرح شده است. گفتنى است که تعبیر «فذرنى و من یکذّب» و مانند آن، در مورد تهدید به کار مى رود.
۲ - دلدارى خداوند به پیامبر(ص)، در برابر مخالفت ها و کارشکنى هاى تکذیب گران (فذرنى و من یکذّب بهذا الحدیث)
۳ - قرآن، کتابى بى نظیر و داراى مطالبى نو و بى سابقه (الحدیث) «حدیث» به معناى شىء جدید و نوپیدا است. به کار رفتن این تعبیر درباره قرآن، مى تواند گویاى مطلب یاد شده باشد.
۴ - معاد و رستاخیز مردگان، موضوعى نو و بى سابقه در فرهنگ مشرکان (فذرنى و من یکذّب بهذا الحدیث)
۵ - خداوند، تکذیب کنندگان قرآن و معاد را به تدریج به ورطه سقوط مى کشاند. (سنستدرجهم) «إستدراج» (مصدر «سنستدرج») در اصل به معناى نزدیک کردن کسى به سوى چیزى است و مقصود از آن در این آیه، بردن ونزدیک کردن کافران به ورطه سقوط و هلاکت است; به گونه اى که خود متوجه آن نشوند (برگرفته از لسان العرب).
۶ - عوامل و زمینه هاى سقوط و هلاکت تکذیب گران، ناشناخته براى خود آنان (سنستدرجهم من حیث لایعلمون)
۷ - تکذیب قرآن و معاد، از عوامل و زمینه هاى سقوط تدریجى جوامع بشرى (سنستدرجهم من حیث لایعلمون)
۸ - کافران تکذیب گر، ناتوان از رهانیدن خود از سقوط و مبارزه با عوامل آن (سنستدرجهم من حیث لایعلمون) برداشت یاد شده، با توجه به این نکته است که چون عوامل و زمینه هاى سقوط، براى کافران ناشناخته و غافل گیرانه است; قهراً رهایى از آن نیز براى آنان ناممکن خواهد بود.
روایات و احادیث
۹ - «قال أبوعبداللّه(ع) ...إذا أراد اللّه تعالى بعبد شرّاً فأذنب ذنباً تَبِعَه بنعمة، لینسیه الإستغفار و یتمادى به و هو قول اللّه تعالى: «سنستدرجهم من حیث لایعلمون»...;[۱] امام صادق(ع) فرمود: ... هرگاه خداوند اراده بدى نسبت به بنده اى داشته باشد و آن بنده گناهى انجام دهد، در پى آن گناه نعمتى به او مى دهد تا استغفار را فراموش کند و عمل خود را ادامه دهد. دلیل آن، این سخن خداى تعالى است که مى فرماید: (سنستدرجهم من حیث لایعلمون)...».
موضوعات مرتبط
- جامعه: آسیب شناسى اجتماعى ۷; عوامل انحطاط جامعه ۷
- خدا: افعال خدا ۵; تهدیدهاى خدا ۱; عذابهاى خدا ۱
- عذاب: تهدید به عذاب ۱
- قرآن: آثار تکذیب قرآن ۷; انحطاط تدریجى مکذبان قرآن۵; بى نظیرى قرآن ۳; تازگى قرآن ۳; توطئه هاى مکذبان قرآن ۲; تهدید مکذبان قرآن ۱; جهل مکذبان قرآن ۶; زمینه هلاکت مکذبان قرآن ۶; عجز مکذبان قرآن ۸; منشأ انحطاط مکذبان قرآن ۵; ویژگیهاى قرآن ۳
- کافران: حتمیت انحطاط کافران ۸; عجز کافران ۸
- محمد(ص): دلدارى محمد(ص) ۲; محمد(ص) و مخالفان ۲
- مشرکان: مشرکان و معاد ۴
- معاد: آثار تکذیب معاد ۷; انحطاط تدریجى مکذبان معاد۵; تهدید مکذبان معاد ۱; عجز مکذبان معاد ۸; منشأ انحطاط مکذبان معاد ۵
- نعمت: نعمت استدراجى ۹
منابع
- ↑ علل الشرایع، ج ۲، ص ۵۶۱، ح ۱; نورالثقلین، ج ۵، ص ۳۹۷، ح ۵۷.
