الجاثية ١٥
ترجمه
الجاثية ١٤ | آیه ١٥ | الجاثية ١٦ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«ثُمَّ»: پس از آزمایش شما در این جهان، و اتمام توقّف در برزخ.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
تفسیر
نکات آیه
۱ - بازتاب نتایج اعمال نیک و بد آدمى، تنها متوجه خود او است. (من عمل صلحًا فلنفسه و من أساء فعلیها)
۲ - نظام کیفر و پاداش الهى، نظامى عادلانه و براساس عملکرد نیک و بد خود انسان (لیجزى قومًا بما کانوا یکسبون . من عمل صلحًا فلنفسه و من أساء فعلیها)
۳ - کوچک ترین و کم ترین عمل نیک آدمى، ثمربخش به حال او (من عمل صلحًا فلنفسه) از تنوین تقلیل در«صالحاً» مى توان به مطلب بالا را به دست آورد.
۴ - تساوى انسان ها، در برابر قانون کیفر و پاداش الهى (من عمل صلحًا ... و من أساء) از عموم و شمول واژه «من»، مطلب بالا استفاده مى شود.
۵ - عفو و گذشت از کافران به هنگام ضرورت، امرى شایسته و عمل صالح است. (یغفروا للذین لا یرجون ... من عمل صلحًا)
۶- مجازات و کیفر الهى پى آمد آلودگى به گناه است; نه صرف هر لغزش * (بما کانوا یکسبون ... و من أساء فعلیها) برداشت یاد شده با توجه به این نکته است که در مورد عمل صالح، تعبیر «عمل صالحاً» با تنوین تقلیل ذکر شده است - که کم ترین اعمال ارزشى را نیز شامل مى شود - ولى در مورد اعمال زشت، تعبیر «أساء» به کار رفته است و نه «عمل سیّئاً».
۷ - اعمال نیک و بد آدمى، داراى بازتاب در دنیا و درپى دارنده کیفر و پاداش در حیات اخروى (من عمل صلحًا ... ثمّ إلى ربّکم ترجعون) تعبیر «ثمّ إلى ربّکم» - در پى «من عمل صالحاً...» - مى رساند که آنچه در صدر آیه شریفه نسبت به بازتاب عمل گفته شده، مربوط به دنیا است و اعمال آدمى پس از آن نیز کیفر و پاداشى در نزد پروردگار خواهد داشت.
۸ - بازگشت همه انسان ها (نیک کرداران و بدکاران) به سوى پروردگار (من عمل صلحًا ... و من أساء ... ثمّ إلى ربّکم ترجعون)
۹ - ربوبیت خداوند نسبت به انسان ها، مقتضى بر پا ساختن قیامت و بازگرداندن آنان به سوى خویش (ثمّ إلى ربّکم ترجعون) کاربرد وصف «ربّ» در آیه شریفه، گویاى این نکته است که ربوبیت الهى نقشى عمده در رجعت آدمیان و حیات اخروى آنان دارد; یعنى، از آن جهت که خداوند، پروردگار و رشددهنده خلق است، مى بایست حیات را در جهان آخرت تداوم بخشد تا خلق به کمال خویش برسند.
۱۰ - بازگشت آدمیان به زندگى در عالم آخرت، بازگشتى قهرى و بدون اختیار (ثمّ إلى ربّکم ترجعون) مجهول آمدن فعل «تُرجعون»، نشانگر آن است که آدمیان بدون اختیار و انتخاب، ناگزیر به حیات اخروى اند و کافران برخلاف تمایلشان، به صحنه آخرت احضار خواهند شد.
۱۱ - فلسفه معاد، تحقق عدالت الهى و رسیدن انسان به نتیجه عملکرد خود (ثمّ إلى ربّکم ترجعون) مسأله قیامت - که از«إلى ربّکم ترجعون» استفاده مى شود - پس از اصل بازیابى نتایج اعمال، یاد شده است. از این مطلب فهمیده مى شود که برپایى قیامت نیز در راستاى اجراى عدالت است.
۱۲ - معاد، نویدى به مؤمنان صالح و هشدارى به کافران بدکردار (من عمل صلحًا فلنفسه و من أساء فعلیها ثمّ إلى ربّکم ترجعون) پیام آیه شریفه، نوید به نیکوکاران و هشدار به بدکاران است. تعبیر «ثمّ إلى ربّکم...» نیز - که اشاره به معاد دارد - در راستاى همین معنا آمده است.
موضوعات مرتبط
- انسان: تساوى انسان ها ۴; فرجام انسان ۸; محدوده اختیار انسان ۱۰
- بازگشت به خدا :۸ حتمیت بازگشت به خدا ۱۰ ۸; موجبات بازگشت به خدا ۹ ۸
- پاداش: تساوى در پاداش ۴
- جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۸
- خدا: آثار ربوبیت خدا ۹; عدالت خدا ۲، ۱۱
- خود: بازگشت آثار عمل به خود ۱
- صالحان: بشارت به صالحان ۱۲
- عمل: آثار عمل ۷، ۱۱; آثار عمل ناپسند ۲; آثار فردى عمل۱; پاداش اخروى عمل ۷; کیفر اخروى عمل ۷
- عمل صالح: آثار عمل صالح ۲، ۳; موارد عمل صالح ۵
- قیامت: زمینه قیامت ۹
- کافران: عفو از کافران ۵; هشدار به کافران ۱۲
- کیفر: تساوى در کیفر ۴; موجبات کیفر ۶
- گناه: آثار گناه ۶
- مؤمنان: بشارت به مؤمنان ۱۲
- معاد: فلسفه معاد ۱۱، ۱۲
- نظام جزایى :۲، ۴