الفرقان ٤٦

ثُمَ‌ قَبَضْنَاهُ‌ إِلَيْنَا قَبْضاً يَسِيراً

ترجمه

سپس آن را آهسته جمع می‌کنیم (و نظام سایه و آفتاب را حاکم می‌سازیم)!

|سپس آن [سايه‌] را اندك اندك به سوى خود بازگرفتيم

سپس آن [سايه‌] را اندك اندك به سوى خود بازمى‌گيريم.

سپس ظلّ آن آفتاب (منبسط) را به سوی خود تدریجا قبض می‌کنیم.

سپس آن را [با بلند شدن آفتاب] اندک اندک به سوی خود باز می گیریم.

سپس بر گرفتيمش، گرفتنى اندك‌اندك.

سپس آن را اندک اندک به سوی خود باز می‌گیریم‌

باز آن سايه را به آسانى- اندك اندك- به سوى خويش بگرفتيم.

سپس ما آن سایه را آهسته جمع کرده و برمی‌چینیم (و این برچیدن تدریجی بیشترین فائده را برای موجودات دارد).

سپس آن (سایه) را به آسانی سوی خودمان باز گرفتیم.

پس بگرفتیمش بسوی ما گرفتنی آسان‌

الفرقان ٤٥	آیه ٤٦	الفرقان ٤٧
سوره : سوره الفرقان نزول : اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٥ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«قَبَضْنَاهُ»: آن را جمع می‌گردانیم. مراد محو تدریجی سایه بر حسب موقعیّت خورشید است. «إِلَیْنَا»: به سوی خود. این تعبیر بیانگر این است که تابش نور و گسترش سایه - بر اثر طلوع و غروب خورشید - هر دو در دست خدا و ناشی از قدرت لایزال الله در نظام کائنات است.

تفسیر

• آيات ۴۱ ۶۲، سوره فرقان
• بيان استهزاء كفار و پاسخ خداوند به اين عمل آنها
• مراد از معبود گرفتن هواى نفس و توضيحى درباره جمله : ((اتخذ الهه هويه ))
• نفى سمع و عقل از كفار و تشبيه آنان به چهار پايانبل هم اضل سبيلا
• تشبيه و تنظير جهل و ضلالت مردم و هدايت آنان به وسيله انبياء، به كشيدن سايه و...
• معناى ((مد الظل )) از نظر ديگر مفسرين
• اشاره به نعمت باد و آب باران
• مقصود از اينكه فرمود با قرآن با دشمنان جهاد كن (جاهدهم به جهادا كبيرا)
• تشبيه انقسام مردم به مؤ من و كافر، به آب دو دريا (يكى گوارا و ديگرى ناگوار) وبه خلقت زن و مرد از نطفه
• مقصود از استثنا ((الا من شاء ان يتخذ الى زبه سبيلا)) در آيه :((قل ما اسئلكم عليه من اجر الا من شاء...))
• نظر مفسرين درباره استثناء مذكور
• تنها وكيل و متصرف در امور بندگان خدا است كه داراى حيات و ملك و علم مطلق است
• معناى جمله ((الرحمن فسئل به خبيرا)) و اقوال مختلف مفسرين در اين باره
• حكايت استكبار مشركين از سجده براى خداوند و فزونى نفرتشان از آن
• بيان استغنا و تعزز خداوند در مقابل استكبار مشركين
• تنظير روشنگرى عالم روحانى و معنوى انسانها باارسال رسل ، به روشنگرى عالم طبيعت با شمس و قمر
• بحث روايتى (رواياتى در ذيل برخى آيات گذشته )

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - جریان مستمر کوتاه و بلند شدن سایه ها در طول روز، برخاسته از قدرت و مشیت خداوند (مدّ الظلّ ... ثمّ قبضنه إلینا قبضًا یسیرًا)

۲ - کاهش اندک اندک امتداد سایه ها، با مشیت و قدرت خدا است. (مدّ الظلّ ... ثمّ قبضنه إلینا قبضًا یسیرًا)

۳ - تحولات و فعل و انفعالات موجود در جهان طبیعت، تحت قدرت خدا و مجراى اراده و مشیت او است. (ألم تر إلى ربّک کیف مدّ الظلّ ... ثمّ قبضنه إلینا قبضًا یسیرًا) تردیدى نیست که حرکت سایه ها و بلند و کوتاه شدن آنها، ناشى از تابش خورشید است و این حقیقت را خود قرآن به صراحت بیان فرموده است: «جعلنا الشمس علیه دلیلاً»; ولى در عین حال خداوند آن را به خود نسبت مى دهد و امتداد سایه ها و قبض و بسط آن را کارِ خود قلمداد مى کند، این حاکى از آن است که همه تحولات جهان طبیعت، تحت قلمرو قدرت خدا و مجراى اراده و مشیت او است.

۴ - حرکت سایه ها و بلند و کوتاه شدن آنها، از نعمت هاى الهى براى انسان ها (ألم تر إلى ربّک کیف مدّ الظلّ ... ثمّ قبضنه إلینا قبضًا یسیرًا) آیه شریفه، هر چند در صدد بیان قدرت و ربوبیت خداوند نسبت به پدیده هاى جهان است; ولى در عین حال مى تواند بازگو کننده نعمتى از نعمت هاى خداوند براى بشر نیز باشد.

موضوعات مرتبط

• آفرینش: منشأ تحولات آفرینش ۳
• خدا: آثار قدرت خدا ۱، ۲; آثار مشیت خدا ۱، ۲; مجارى اراده خدا ۳; مجارى مشیت خدا ۳; نعمتهاى خدا ۴
• سایه: منشأ امتداد سایه ها ۱; منشأ حرکت سایه ها ۱; منشأ کاهش سایه ها ۱، ۲
• عوامل طبیعى: نقش عوامل طبیعى ۳
• نعمت: نعمت امتداد سایه ها ۴; نعمت حرکت سایه ها ۴; نعمت کاهش سایه ها ۴