الحج ٣٧
ترجمه
| الحج ٣٦ | آیه ٣٧ | الحج ٣٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«لَن یَنَالَ اللهَ ...»: این آیه اشاره بدان دارد که خداوند گوشت و خون قربانیهائی را نمی‌پذیرد که از تقوا و پرهیزگاری و نیّت خالص و درست سرچشمه نگیرد. «لِتُکَبِّرُوا»: تا این که تکبیر گوئید و بزرگ دارید. «عَلی مَا هَدَاکُمْ»: به خاطر این که به کارهای خیری همچون قربانی و انجام مناسک حجّ رهنمودتان کرده است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۲۵ - ۳۷ سوره حج
- برابرى همه مؤ منين در عبادت در مسجدالحرام و تهديد كساين كه در راه خدا و مسجدالحرام را مى بندند
- معبد شدن كعبه براى مردم
- مقصود از دستور الهى به ابراهيم (عليه السلام ): ((وطهر بيتى للطائفين ...((
- دستور الهى به ابراهيم (ع ) در ميان مردم حج را اعلام كن تا بسويت بيايند!
- توضيحى در مورد منافع دنيوى و اخروى حج
- توضيح مفردات و جملات آيات مربوط به مناسك حج
- تحريك و تشويق مردم به تعظيم حرمات خدا
- اشاره به اينكه ((تقوى (( امرى معنوى و قلبى است و قائم به اعمال خارجى نيست
- حكمت قربانى كردن براى خدا (... و لكن يناله التقوى منكم )
- بحث روايتى
- رواياتى درباره منافع مترتب بر حج (لشهيدوا منافع لهم )
- رواياتى ديگر در ذيل آيات راجع به مناسك حج و وجه تسميه خانه كعبه به : ((بيتالعتيق ((
نکات آیه
۱ - نیت و انگیزه افراد، معیار ارزش اعمال آنان در نزد خداوند (لن ینال اللّه لحومها ... و لکن یناله التقوى منکم) ضمیر «لحومها» و «دماؤها» به «بُدن» بازمى گردد. «بدن» نیز به معناى شتران درشت و فربه است. بنابراین معناى «لن ینال اللّه لحومها...التقوى منکم» چنین مى شود: «هرگز گوشت ها و خون هاى شتران قربانى شده، به خدا نخواهد رسید; بلکه آن تقوا و خدا ترسى شما است که به خدا مى رسد». به نظر مى رسد آیه یاد شده هشدارى است به همه مؤمنان که باید توجه داشته باشند تنها چیزى که مایه قرب آنها به خدا مى شود و سبب مى گردد که خداوند از آنها بپذیرد و راضى شود، تقوا و خداترسى است; نه ظاهر اعمال، هرچند بزرگ و زیاد باشد; زیرا فرشتگان گزارشگر هیچ گاه ظواهر اعمال را به خدا گزارش نمى کنند; بلکه آنچه آنان گزارش مى دهند مربوط به باطن عمل است.
۲ - پیکر ظاهرى اعمال انسان - هرچند بسیار خوب و شایسته هم باشد - بدون در نظر گرفتن انگیزه و نیت صاحب آن، فاقد کمترین ارزش (لن ینال اللّه لحومها ... و لکن یناله التقوى منکم)
۳ - تقوا و خداترسى، مایه ارزش اعمال در پیشگاه خداوند (لن ینال اللّه ... و لکن یناله التقوى منکم)
۴ - خداوند، عمل قربانى را، در صورتى مى پذیرد که برخاسته از روح تقوا و خداترسى باشد. (لن ینال اللّه لحومها ... و لکن یناله التقوى منکم)
۵ - مراسم قربانى در حج، عرصه یاد کرد عظمت و کبریایى خداوند (کذلک سخّر لکم لتکبّروا اللّه) ضمیر «ها» در «سخرها» به «بُدن» (شتران قربانى) بازمى گردد. «تکبیر» (مصدر «تکبرون») به معناى خدا را به بزرگى یاد کردن است. بنابراین معناى جمله یاد شده چنین مى شود: «ما آن شتران درشت و عظیم الجثه را براى شما رام کردیم»، (شما به راحتى مى توانید کارد را در حلقوم آنها فرو کنید، بدون این که کمترین آسیبى به شما برسد.) این کار براى آن است که شما به پاس این نعمت بزرگ (توفیق انجام دادن عبادت قربانى)، خدا را به بزرگى یاد کنید و یک صدا فریاد بزنید: «اللّه أکبر على ما هدانا».
۶ - لزوم اظهار شکر و سپاس گزارى به پیشگاه خداوند، در مراسم قربانى با شعار «اللّه أکبر على ما هدانا». (کذلک سخّر لکم لتکبّروا اللّه على ما هدیکم)
۷ - خدا، هادى و راهنماى اهل ایمان (کذلک سخّر لکم ... على ما هدیکم)
۸ - حج و مناسک آن، جلوه آشکار هدایت و راهنمایى خدا (کذلک سخّر لکم لتکبّروا اللّه على ما هدیکم)
۹ - نعمت هدایت برترین نعمت الهى و جلوه عظمت و کبریایى خداوند (لتکبّروا اللّه على ما هدیکم)
۱۰ - سپاس گزارى بدرگاه خداوند و یادکرد عظمت و کبریایى او، از کارهاى نیک و مورد توصیه خداوند. (لتکبّروا اللّه ... و بشّر المحسنین)
۱۱ - کسانى که به پاس نعمت هدایت، به درگاه خدا سپاس مى گزارند و او را به بزرگى یاد مى کنند، در زمره محسنان و نیکو کاران اند. (و بشّر المحسنین)
۱۲ - محسنان (نیکوکاران)، داراى آینده اى درخشان و سرشار از شادى و شادکامى (کذلک سخّر لکم ... و بشّر المحسنین)
روایات و احادیث
۱۳ - «عن أبى بصیر، عن أبى عبد اللّه(ع) قال: قلت له: ما علّة الاُضحیة؟ فقال إنّه یغفر لصاحبها عند أوّل قطرة تقطر من دمها إلى الأرض، و لیعلم اللّه تعالى من یتقیه بالغیب، قال اللّه تعالى: «لن ینال اللّه لحومها و لادمائها و لکن یناله التقوى منکم». ابوبصیر مى گوید: از امام صادق(ع) پرسیدم: علت قربانى کردن چیست؟ فرمود: با اولین قطره خونى که از قربانى ریخته مى شود، گناهان قربانى کننده بخشوده مى شود و دیگر این که معلوم مى گردد چه کسى از خداى نادیده پروا دارد[ و به امر او عمل مى کند]. خداوند مى فرماید: «لن ینال اللّه لحومها و لا دمائها و لکن یناله التقوى منکم»».[۱]
۱۴ - «عن أبى عبداللّه(ع) قال: التکبیر أیّام التشریق من صلاة الظهر یوم النحر إلى صلاة العصر من آخر أیّام التشریق ا ن أنت أقمت بمنى و إن أنت خرجت فلیس علیک التکبیر و التکبیر أن تقول: اللّه أکبر اللّه أکبر لا إله إلاّ اللّه و اللّه أکبر اللهّ أکبر و للهّ الحمد اللّه أکبر على ما هدانا اللّه أکبر على ما رزقنا من بهیمة الأنعام و الحمد للّه على ما أبلانا; از امام صادق(ع) روایت شده است که فرمود: [مقصود از «و لتکبروا اللّه على ما هداکم»] تکبیر در ایام تشریق است; که از نماز ظهر روز قربانى شروع مى شود تا نماز عصر روز آخر ایام تشریق[ طول مى کشد ]و این در صورتى است که در منا اقامت کنى; ولى اگر از منا خارج شدى، تکبیر بر تو لازم نیست و تکبیر این است که بگویى اللّه أکبر، اللّه أکبر،...».[۲]
موضوعات مرتبط
- احکام: فلسفه احکام ۱۳
- تقوا: آثار تقوا ۳، ۴
- تکبیر: تکبیر در ایام تشریق ۱۴
- حج: آثار حج ۸; اهمیت قربانى حج ۵
- خدا: توصیه هاى خدا ۱۰; نشانه هاى عظمت خدا ۹; نشانه هاى هدایتهاى خدا ۸; نعمتهاى خدا ۹; هدایتگرى خدا ۷
- ذکر: توصیه به ذکر خدا ۱۰; ذکر عظمت خدا ۵
- شکر: توصیه به شکر ۱۰
- عمل: ملاک ارزش عمل ۱، ۲، ۳; نیت در عمل ۱، ۲
- عمل صالح :۱۰
- قربانى: آداب قربانى ۶; تکبیر هنگام قربانى ۶; شکر هنگام قربانى ۶; عوامل قبول قربانى ۴; فلسفه قربانى ۱۳
- مؤمنان: هدایت مؤمنان ۷
- محسنان: حسن فرجام محسنان ۱۲; سرور محسنان ۱۲; سعادت محسنان ۱۲; شکرگزارى محسنان ۱۱
- مهتدین: شکرگذارى مهتدین ۱۱
- نعمت: نعمت هدایت ۹، ۱۱
- نیت: آثار نیت ۱، ۲
