الإسراء ٦٩
ترجمه
| الإسراء ٦٨ | آیه ٦٩ | الإسراء ٧٠ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«قَاصِفاً»: باد تند و درهم شکننده. مراد طوفان درهم شکننده کشتیها است. «بِمَا کَفَرْتُمْ»: به سبب ناسپاسی و کفرانتان. به علّت زندقه و کفرتان. «تَبِیعاً»: تعقیب کننده. خواهان خونبها. فعیل به معنی فاعل است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۶۶ - ۷۲ سوره اسرى
- انسان بالفطره متوجه خدا است
- آيا در خشكى تضمينى وتاءمينى از گرفتارى ها داريد كه از خدا اعراض مى كنيد؟
- معناى آيه : ((ولقد كرمنا بنى آدم ...((
- امتياز وخصيصه انسان بين همه موجودات ونظر مفسرين در اين باره
- معناى جمله : ((وفضلنا هم على كثير ممن خلقنا تفضيلا((
- فرق بين ((تكريم (( و((تفضيل (( انسان ونظر بعضى مفسرين در اين خصوص
- آيه شريفه ناظر به تفضيل انسان از حيث وجود مادى است وملائكه ازمفضل عليه (كثير ممن خلقنا) خارج است
- گفتار در برترى انسان از ملائكه
- نقد كلام زمخشرى كه قول بر تفضيل انسان بر ملك را مردود دانسته است
- افضل بودن اطاعت انسان از جهت كشف صفاى باطن وحسن سريره اواست
- موارد استعمال كلمه ((امام (( در قرآن
- مراد از ((امامهم (( در جمله : ((يوم ندعوا كل اناس بامامهم ((
- اقوال ووجوه مختلف درباره مراد از ((امام (( در جمله فوق
- معناى ((من كان فى هذه اعمى فهوفى الاخرة اعمى (( ووجوهى كه در اين باره گفته شده است
- بحث روايتى (رواياتى درباه برترى انسان ، احضار هر گروه با امام خود در قيامت و...)
نکات آیه
۱- هشدار خداوند به حق ناسپاسان رهیده از خطر، به دچار آمدن در همان مهلکه (أم أمنتم أن یعیدکم فیه تارة أخرى)
۲- انسانهاى ناسپاس و روى گردان از حق، هیچ گاه و در هیچ شرایطى، از عذاب و کیفر دنیوى خداوند، در دریا و خشکى در امان نیستند. (فلمّا نجّکم إلى البرّ أعرضتم ... أم أمنتم أن یعیدکم فیه تارة أخرى)
۳- امکان بازگشت دوباره نجات یافتگان از خطر دریا به آن و گرفتار شدن به طوفان دریایى و غرق شدن (أم أمنتم أن یعیدکم فیه تارة أخرى)
۴- حق ناسپاسان، انسانهایى لحظه نگر و فریفته آرامش و امنیتند. (أفأمنتم أن یخسف بکم ... أم أمنتم أن یعیدکم فیه) برداشت فوق بر این اساس است که حق ناسپاسان به صِرف نجات یافتن از امواج دریا، به آرامش مقطعى خویش دلخوشند و در نتیجه از یاد خدا غافل مى شوند.
۵- بادهاى کوبنده و درهم شکننده، از عوامل خداوند در کیفر اعراض کنندگان از او (یعیدکم ... فیرسل علیکم قاصفًا من الریح فیغرقکم بما کفرتم) «قاصف» از مصدر «قصف» به معناى شکننده است (مفردات راغب).
۶- روى برتافتن از یاد خدا در پى نجات از مشکلات، نمودى از کفر به حق و کفران نعمت است. (أعرضتم ... فیغرقکم بما کفرتم) از اینکه خدا از اعراض یاد خود به کفر (کفرتم) یاد کرده است، استفاده مى شود که اعراض از خدا، کفر به اوست.
۷- کفر به خداوند، موجب کیفر شدن به وسیله بلاهاى طبیعى (فیرسل علیکم قاصفًا من الریح فیغرقکم بما کفرتم)
۸- امکان ابتلاى انسان به عذاب و هلاکت دنیوى، پس از عبرت نیاموختن از هشدارهاى خداوند (فلمّا نجّکم إلى البرّ أعرضتم ... أم أمنتم أن یعیدکم فیه ...فیغرقکم بما کفرتم)
۹- خداوند، پیش آورنده زمینه ها و عاملهاى تصمیم گیرى خود انسان در گام نهادن به خطرات (أم أمنتم أن یعیدکم فیه ... فیرسل علیکم) آوردن فعل متعدى «یعید» و «یرسل» - که فاعل آنها خداوند است - حکایت از آن دارد که خداوند، مقدمه و زمینه هاى رفتن به سمت خطر را فراهم مى آورد.
۱۰- عقیده و عمل انسان، داراى نقشى تعیین کننده در کشیده شدن او به کام خطرات و مهلکه ها (فیغرقکم بما کفرتم)
۱۱- هلاک شوندگان به عذاب خدا، هیچ خونخواه و مدافعى نخواهند داشت. (فیغرقکم بما کفرتم ثمّ لاتجدوا لکم علینا به تبیعًا) «تبیع» (از تبع، یتبع) به معناى دنباله روى و دنبال کردن است و مراد عبارت این است که: کسى نخواهد بود که هلاکت آنها را پیگیرى نموده و از آنان دفاع کند.
۱۲- غیر خدا، ناتوان از مقابله با قدرت و اراده او (ثمّ لاتجدوا لکم علینا به تبیعًا)
۱۳- خداوند، در برابر هیچ کس مسؤول نیست و کسى یاراى چون و چرا کردن با او را ندارد. (فیغرقکم بما کفرتم ثمّ لاتجدوا لکم علینا به تبیعًا) از اینکه خداوند فرمود: «هیچ کس را نمى یابید که به نفع اعراض کنندگان از خدا و علیه او اقدامى انجام دهد» احتمال دارد کنایه از این باشد که کسى را یاراى چون و چرا با خداوند نیست.
موضوعات مرتبط
- انذار: انذار از عذاب ۲; انذار از هلاکت ۱
- انسان: آثار عبرت ناپذیرى انسان ۸; اختیار انسان ۹
- بادها: نقش بادها ۵
- بلایا: نقش بلایاى طبیعى ۷
- حق: عذاب حق ناپذیران ۲; کیفر اعراض از حق ۲; کیفر دنیوى حق ناپذیران ۲
- خدا: احتجاج با خدا ۱۳; اختصاصات خدا ۱۲; اعراض از خدا ۶; افعال خدا ۹; انذارهاى خدا ۱; پرسش از خدا ۱۳; حاکمیت اراده خدا ۱۲; خدا و مسؤولیت ۱۳; قدرت خدا ۱۲
- عذاب: بى یاورى اهل عذاب ۱۱; خطر عذاب ۲; زمینه عذاب ۸; موجبات عذاب دنیوى ۷; عذاب با طوفان ۳
- عقیده: آثار عقیده ۱۰
- عمل: آثار عمل ۱۰
- غفلت: آثار غفلت از خدا ۶
- قدرت: نفى قدرت غیرخدا ۱۲
- کارگزاران خدا ۵:
- کفر: آثار کفر ۷; نشانه هاى کفر ۶
- کفران: نشانه هاى کفران نعمت ۶
- کفران کنندگان: آسایش طلبى کفران کنندگان ۴; انذار کفران کنندگان ۱; صفات کفران کنندگان ۴; عذاب کفران کنندگان ۲; کیفر دنیوى کفران کنندگان ۲
- کیفر: ابزار کیفر ۵، ۷; عوامل کیفر ۷; کیفر با بلا ۷
- معرضان از خدا: کیفر معرضان از خدا ۵
- نجات یافتگان: امکان عذاب نجات یافتگان از خطر ۳; انذار نجات یافتگان از خطر ۱; غرق نجات یافتگان از خطر ۳
- هلاکت: زمینه هلاکت دنیوى ۸; عوامل هلاکت ۱۰; منشأ هلاکت ۹
