مريم ٣٥
ترجمه
مريم ٣٤ | آیه ٣٥ | مريم ٣٦ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«قَضَی»: اراده کرد.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
تفسیر
- آيات ۱۶ - ۴۰ سوره مريم
- اشاره به شباهتهاى داستان يحيى و داستان عيسى (عليهما السلام )
- مراد از جمله : ((فاتخذت من دونهم حجابا((
- مقصود از روحى كه براى مريم (عليه السلام ) به صورت بشرمتمثل شد
- گفتارى در معناى تمثل
- نقد و بررسى چهار اشكال و شبهه اى كه پيرامون جبرئيل براى مريم مطرح شده است
- پاسخ به اشكال دوم درباره تمثل
- پاسخ به اشكالهاى سوم و چهارم
- حاصل سخن درباره حقيقت تمثل
- پناه بردن مريم به خدا و آگاهانيدن او به دارا شدن پسر شدن پسرى توسط جبرئيل
- حكايت وضع حمل مريم و اندوه و نگرانى او در اين خصوص
- حضرت عيسى (ع ) مادر خود را تسلى و دلدارى مى دهد
- سفارش به روزه سكوت گرفتن براى رهايى از زخم زبان مردم
- وجوم مختلف درباره لفظ ((كان (( در جمله : ((كيف نكلم من كان فى المهد صبيا((
- سخن گفتن عيسى (عليه السلام ) در گهواره با مردم :((قال انى عبدالله ...((
- تقرير حجتى بر نفى فرزند بودن عيسى (عليه السلام ) براى خدا
- توبيخ كسانى كه درباره عيسى (عليه السلام ) اختلاف كردند و گمراه گشتند، و تهديدآنان
- معناى جلمه (لكن الظالمون اليوم فى ظلال مبين )
- روز قيامت براى ظالمين روز حسرت است
- توضيحى درباره مراد از اينكه فرمود: ((انا نحن نرث الاءرض و من عليها...((
- بحث روايتى (رواياتى در ذيل آيات مربوط به مريم وحمل او به عيسى و تكلم عيسى در نوزادى و...)
نکات آیه
۱- خداوند، برتر و والاتر از آن است که براى خود فرزندى برگزیند. (ما کان للّه أن یتّخذ من ولد) تعبیر «ما کان...» در مواردى به کار مى رود که در آن سنتى پایدار یا خصوصیات ذاتى موجودى تشریح مى شود. در این آیه نیز «اتّخاذ ولد» با این تعبیر نفى شده است; یعنى چنین چیزى با خداوند هیچ تناسب ندارد. تعبیر «أن یتّخذ ...» بیان ظریفى است از این حقیقت که در همان پندار باطل هم، باز او است که برمى گزیند و برگزیده او وابسته به او و مخلوق او است.
۲- توهم فرزند بودن عیسى(ع) براى خداوند، برخاسته از تحلیل نادرست ماجراى تولد و سخن گفتن معجزنماى او بود. (ذلک عیسى ابن مریم ... ما کان للّه أن یتّخذ من ولد) نفى فرزند از خداوند پس از بیان قصه تولد عیسى(ع) مى تواند بیانگر این نکته باشد که گروهى این نوع امور معجزه آسا را دلیل فرزند خدابودن او قرار داده اند.
۳- خداوند نه عیسى(ع) و نه هیچ کس دیگر را فرزند خویش قرار نداده است. (ذلک عیسى ابن مریم ... ما کان للّه أن یتّخذ من ولد) «ولد» نکره در سیاق نفى است و افاده عموم مى کند. «من» زائده و براى تأکید است. بنابراین مفاد آیه، عمومیت همراه با تأکید است.
۴- فرزندگزینى، نشانه نقص و نیاز است. (ما کان للّه أن یتّخذ من ولد سبحنه) «سبحانه» مفعول مطلق براى فعل محذوف، مانند «سبّحوه» مى باشد; یعنى «منزه بدانید او را منزه دانستنى». کاربرد تنزیه دراین مورد نشان از آن دارد که «اتخاذ ولد» نشانه نقص و کاستى است و خداوند از آن منزه است.
۵- خداوند، منزه از هرگونه نقص و نیاز است. (ما کان للّه أن یتّخذ من ولد سبحنه)
۶- لزوم تنزیه ذات اقدس خداوند از هرگونه نقص و نیاز (سبحنه)
۷- خداوند داراى قدرت مطلق است و بر پدیدآوردن هر آنچه تقدیر کرده توانا است. (إذا قضى أمرًا فإنّما یقول له کن فیکون)
۸- آفرینش هر موجود درگرو تقدیر خدا و فرمان او به تحقق آن است. (إذا قضى أمرًا فإنّما یقول له کن فیکون)
۹- خداوند براى ایجاد چیزى، نیازمند به کارگیرى اسباب و وسایط نیست. (إذا قضى أمرًا فإنّما یقول له کن فیکون) معناى نیازمند نبودن خداوند به اسباب و وسایط این نیست که خداوند اسباب را به کار نمى گیرد، بلکه بدان معنا است که اسباب در رتبه متأخر از اراده و فرمان او قرار دارند، بنابراین اراده او محدود به هیچ وسیله اى نیست و وسایل نیز با فرمان او و به شکلى که او بخواهد عمل مى کنند.
۱۰- فرمان خداوند بر پدیدار شدن چیزى، براى تحقق یافتن آن کافى است. (إذا قضى أمرًا فإنّما یقول له کن فیکون) «إنّما» دال بر حصر است; یعنى براى تحقق یافتن موجودات، به چیزى جز فرمان الهى نیاز نیست.
۱۱- هیچ فاصله اى بین فرمان الهى بر تحقق چیزى و محقق شدن آن وجود ندارد. (یقول له کن فیکون) عطف «یکون» به وسیله «فاء» بر نبودن هیچ فصلى بین تعلق اراده الهى و تحقق مورد اراده، دلالت دارد.
۱۲- رابطه خداوند با تمامى موجودات، رابطه خالق و مخلوق است; نه رابطه پدر و فرزند. (ما کان للّه أن یتّخذ من ولد سبحنه ... یقول له کن فیکون) چنانچه پیدایش عیسى(ع) دلیل فرزندى او براى خداوند باشد - آن گونه که باطل اندیشان مى گویند - تمامى موجودات را باید فرزند خدا دانست، زیرا خداوند همه موجودات - از جمله عیسى(ع) - را با فرمان «کن» ایجاد کرده است.
۱۳- توانایى خداوند بر ایجاد هرچه بخواهد، دلیل منزه بودن او از اختیار کردن فرزند. (ما کان للّه أن یتّخذ من ولد سبحنه إذا قضى أمرًا ... فیکون)
۱۴- ماجراى تولد و سخن گفتن عیسى(ع)، نمودى از حاکمیت اراده الهى بر هستى است; نه نشان فرزندى عیسى(ع) براى خداوند. (ما کان للّه أن یتّخذ من ولد ... إذا قضى أمرًا فإنّما یقول له کن فیکون)
۱۵- حکم و قضاى الهى تخلف ناپذیر است. (إذا قضى أمرًا فإنّما یقول له کن فیکون)
روایات و احادیث
۱۶- «قال الرضا(ع): ... ثمّ جعل الحروف بعد إحصائها و إحکام عدتها فعلاً منه کقوله -عزّوجلّ-: «کن فیکون» و کن منه صنع و ما یکون به المصنوع ; امام رضا(ع) فرمود: ... سپس خداوند حروف را پس از تکمیل و محکم کردن عدد آنها فعل خود قرار داد، مثل سخن خداوند عزّوجلّ: «کن فیکون» و کلمه «کن» از جانب خداوند، ایجاد است و آنچه با کلمه «کن» به وجود مى آید، مخلوق خداوند است».[۱]
موضوعات مرتبط
- اسماء و صفات: صفات جلال ۳، ۵، ۶
- جهل: آثار جهل ۲
- خدا: آثار تقدیر خدا ۸; آثار قدرت خدا ۱۳; افعال خدا ۱۶; اوامر خدا ۸; اهمیت تنزیه خدا ۶; تنزیه خدا ۱، ۳، ۵; حتمیت قضاى خدا ۱۵; خالقیت خدا ۷، ۱۲; خدا و فرزند ۱، ۳، ۱۲، ۱۳; خدا و موجودات ۱۲; خدا و نقص ۵، ۶; خدا و نیاز ۵، ۶; دلایل تنزیه خدا ۱۳; علوّ خدا ۱; فوریت اوامر خدا ۱۱; قدرت خدا ۷، ۹; مخلوقات خدا ۱۶; مشیت خدا ۱۳; مقدرات خدا ۷; نشانه هاى حاکمیت اراده خدا ۱۴; نقش اوامر خدا ۱۰; ویژگیهاى خالقیت خدا ۹
- عقیده: منشأ عقیده باطل ۲; منشأ عقیده به فرزنددارى خدا ۲
- عیسى(ع): تکلم عیسى(ع) در نوزادى ۲، ۱۴; قصه عیسى(ع) ۱۴; ولادت عیسى(ع) ۲، ۱۴
- فرزنددارى: آثار فرزنددارى ۴
- موجودات: خالق موجودات ۱۲; خلقت موجودات ۱۱; منشأ خلقت موجودات ۸، ۱۰
- نظام علیت ۹:
- نقص: نشانه هاى نقص ۴
- نیاز: نشانه هاى نیاز ۴
منابع
- ↑ توحید صدوق، ص ۴۳۶، ب ۶۵، ح ۱; نورالثقلین، ج ۴، ص ۳۹۷، ح ۹۹.