الجاثية ٢٢
ترجمه
الجاثية ٢١ | آیه ٢٢ | الجاثية ٢٣ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«بِالْحَقِّ»: (نگا: انعام / ، ابراهیم / ، نحل / . «لِتُجْزی کُلُّ نَفْسٍ ...»: (نگا: طه / ). «خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَ الأرْضَ بِالْحَقِّ»: خداوند آسمانها و زمین را بر محور قانون حق آفریده است، و در همه جا حق و عدل و نظم و ترتیب حاکم است.
تفسیر
- آيات ۲۰ - ۳۷ سوره جاثيه
- مراد از رحمت خداوند و اختصاص آن به گروه خاصى در اين آيه
- توضيح اينكه بد كاران نه در حيات و نه در ممات با مؤ منان صالح العمل برابر نيستند
- احتجاج براى اثبات معاد با استناد به حق و عدالت
- ابطال پندار كفار در يكسان دانستن مرگ نيكوكار و بدكار
- حقيقت عبادت اطاعت كردن است
- معناى ((اله )) گرفتن ((هوى ))
- مفاد جمله : ((و اضله الله على علم )) و بيان عدم منافات بين ضلالت و علم
- معناى سخن منكران معاد: ((ما هى الا حياتنا الدنيا نموت و نحيا و ما يهلكنا الا الدهر)) واشاره به چند قول در معناى اين آيه
- گفتار برخى مفسرين كه مراد آيه را نتاسخ و ثنى ها دانسته اند و نقد گفتار آنان
- معنا و تفسير آيه : ((هذا كتابنا ينطق عليكم بالحق انا كنا نستنسخ ما كنتم تعملون )) وتوضيحى درباره كتابت اعمال
- اقوال ديگر مفسرين در تفسير اين آيه
- چند روايت در ذيل آيه : ((افراءيت من اتخذ الهه هويه )) و ((و ما يهلكنا الا الدهر))
- روايات و توضيحاتى درباره كتابت و استنساخاعمال در ذيل آيه : ((هذا كتابنا ينطق عليكم بالحق ...))
نکات آیه
۱ - آفرینش آسمان ها و زمین از سوى خداوند، آفرینشى به حق و هدفدار (و خلق اللّه السموت و الأرض) «حق» به چیزى گفته مى شود که براساس حکمت و فلسفه اى بایسته پدید آمده باشد.
۲ - جهان آفرینش، داراى آسمان هاى متعدد (السموت)
۳ - برابر انگاشتن مؤمن و کافر در پیشگاه خداوند، پندارى مغایر با هدفمندى و حقانیت نظام جهان (أم حسب الذین اجترحوا ... و خلق اللّه السموت و الأرض بالحقّ) خداوند، هدفمندى و حقانیت نظام جهان را به دنبال طرح عدم تساوى صالح و ناصالح در پیشگاه داورى حق، یاد کرده و از یک مقوله و معنا دانسته است. بر این اساس آیه شریفه را مى توان تفسیر و تعلیلى براى آنچه که در آیه قبل بیان شده، دانست.
۴ - تمامى آدمیان، بى کمترین ظلم و کاستى به نتایج اعمال خویش خواهند رسید. (و خلق اللّه ... و لتجزى کلّ نفس بما کسبت و هم لایظلمون) مجهول آمدن فعل «تجزى» مى نمایاند که هر چند آدمیان رغبت به دریافت جزاى اعمال خود نداشته باشند، به ایشان جزا داده خواهد شد.
۵ - هدفمندى و حقانیت نظام جهان، مستلزم برپایى نظام عادلانه کیفر و پاداش (خلق ... بالحقّ و لتجزى ... و هم لایظلمون) در آیه شریفه پس از طرح حقانیت نظام هستى، به عدل الهى در نظام کیفر و پاداش اشاره شده است. از این نکته استفاده مى شود که عدل در مجازات، لازمه حقانیت آفرینش است.
۶ - برپایى قیامت، بخشى از اهداف الهى در آفرینش جهان (بالحقّ و لتجزى کلّ نفس بما کسبت ) برداشت بالا بنابراین نکته است که «و لتجزى» عطف بر محذوف باشد; یعنى، آفرینش به حق هستى اهداف متعددى را دنبال مى کند و از آن میان، تنها یک مورد ذکر شده است که جزاى عادلانه مردم است و قیامت صحنه اصلى بروز و ظهور آن مى باشد.
۷ - نبود هیچ گونه استثنا و تبعیض، در نظام کیفرى و پاداش دهى خداوند به خلق (و لتجزى کلّ نفس بما کسبت و هم لایظلمون)
۸ - عدل الهى، متجلى در نظام کیفر و پاداش (و لتجزى کلّ نفس بما کسبت و هم لایظلمون)
۹ - بازگشت نتیجه کردار و اندوخته هاى انسان، به خود وى در دنیا و آخرت (محیاهم و مماتهم ... و لتجزى کلّ نفس بما کسبت) آیه شریفه پاسخ و ردى است بر کسانى که صالح و ناصالح را در زندگى و مرگ مساوى مى پنداشتند از این مطلب، استفاده مى شود که دنیا و آخرت هر دو میدان جزا و پاداش است.
موضوعات مرتبط
- آسمان: تعدد آسمان ها ۲; حقانیت خلقت آسمان ها ۱; هدفدارى خلقت آسمان ها ۱
- آفرینش: آثار هدفدارى آفرینش ۵; حقانیت آفرینش ۳، ۵; هدفدارى آفرینش ۳; هدفدارى خلقت آفرینش ۶
- انسان: تساوى انسان ها ۷
- بینش: بینش غلط ۳
- پاداش: تساوى در پاداش ۷; زمینه عدالت در پاداش ۵
- خدا: پاداشهاى خدا ۸; خالقیت خدا ۱; عدالت خدا ۸; عمومیت پاداشهاى خدا ۷; عمومیت کیفرهاى خدا ۷; کیفرهاى خدا ۸
- خود: بازگشت آثار عمل به خود ۹
- زمین: حقانیت خلقت زمین ۱; هدفدارى خلقت زمین ۱
- عمل: پاداش اخروى عمل ۹; پاداش دنیوى عمل ۹; حتمیت پاداش عمل ۴; حتمیت کیفر عمل ۴
- قیامت: اهمیت برپایى قیامت ۶
- کیفر: تساوى در کیفر ۷; زمینه عدالت در کیفر ۵
- مؤمنان: تفاوت مؤمنان با کافران ۳
- نظام جزایى :۴، ۷