يوسف ٥٨
ترجمه
| يوسف ٥٧ | آیه ٥٨ | يوسف ٥٩ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«إِخْوَةُ»: جمع اخ، برادران. «وَ هُمْ لَهُ مُنکِرُونَ»: جمله حالیّه است. «مُنکِرُونَ»: ناشناسندگان. یعنی او را نمی‌شناختند.
تفسیر
نکات آیه
۱- پیشگویى یوسف(ع) بر مبناى رؤیاى پادشاه ، به حقیقت پیوست و قحطى و خشکسالى ، مصر و اطراف آن (کنعان و...) را فرا گرفت. (و جاء إخوة یوسف فدخلوا علیه) آمدن برادران یوسف از کنعان به مصر براى دریافت آذوقه و نبود آذوقه در غیر آن دیار - که «منع منا الکیل» در آیه ۶۳ حاکى از آن است - دلالت مى کند که قحطى علاوه بر مصر ، اطراف و نواحى آن را نیز فرا گرفته بود.
۲- یوسف(ع) در طى هفت سال آبادانى ، به کشت و برداشت و ذخیره سازى غلات براى دوران قحطى کاملاً موفق شد. (و جاء إخوة یوسف)
۳- سرزمین کنعان ، خارج از قلمرو حکومتى مصر در زمان یوسف(ع) * (و جاء إخوة یوسف) بعید به نظر مى رسد که یوسف(ع) همه غلات را از تمامى مناطق مصر به مرکز حکومت منتقل کرده باشد ; زیرا طبیعى آن بود که غلات هر منطقه - به ویژه در آن زمان که حمل و نقل امرى مشکل بود - در همان جا ذخیره شود. بنابراین اگر کنعان در قلمرو حکومت یوسف(ع) بود، در آن جا نیز انبارى تهیه مى شد و غلات در آن ذخیره مى گردید و نیازى به آمدن کنعانیان به مرکز مصر نبود.
۴- طرح کاشت مداوم غلات و ذخیره سازى آنها براى سالهاى قحطى ، تنها در قلمرو حکومتى مصر انجام گرفت. (و جاء إخوة یوسف)
۵- سرزمین مصر بر اثر پیش بینى یوسف(ع) و تدبیر عالمانه او ، از عواقب فاجعه آمیز قحطى مصون ماند. (و جاء إخوة یوسف)
۶- خبر انبارهاى غلات و آذوقه مصر به آفاق و اطراف آن دیار رسید. (و جاء إخوة یوسف)
۷- مصر و کنعان ، در یک منطقه جغرافیایى و متأثر از یک آب و هوا (و جاء إخوة یوسف)
۸- مصر مرکز مراجعه مردم آبادیهاى مجاور براى تهیه آذوقه ، در قحطى هفت ساله عصر یوسف(ع). (و جاء إخوة یوسف ... و لما جهزهم بجهازهم)
۹- برادران یوسف بجز بنیامین ، از کنعان براى دریافت آذوقه به مصر آمدند و به حضور یوسف(ع) رسیدند. (و جاء إخوة یوسف فدخلوا علیه) جمله «ائتونى بأخ لکم...» (برادر پدرى خود را به نزد من آوردید) در آیه بعد مى رساند که مراد از «إخوة» برادران یوسف بجز بنیامین است. جمله «و لما جهزهم ...» در آیه بعد بیانگر هدف آنان از آمدن به مصر است.
۱۰- یوسف(ع) به مجرّد مشاهده برادران خویش ، على رغم گذشت سالیانى دراز ، آنان را شناخت. (فدخلوا علیه فعرفهم) «فاء» در «فعرفهم» حکایت از آن دارد که یوسف(ع) بدون پرسش و جست و جو بلکه به مجرّد مشاهده برادرانش ، آنان را شناخت.
۱۱- ملاقات مردم حتى غیر مصریان ، با یوسف(ع) امرى سهل و آسان بود. (و جاء إخوة یوسف فدخلوا علیه) «فاء» در عبارت «فدخلوا علیه» مى رساند که فاصله اى میان آمدن برادران و ملاقات با او نبوده است. جمله «عرفهم» نیز دلالت مى کند که دربان و حاجبى که از حسب و نسب مراجعه کنندگان پرسش کند و به یوسف(ع) گزارش دهد و اجازه ملاقات بخواهد در میان نبوده است. اینها حکایت از آسانى ملاقات مردم حتى غیر مصریان با یوسف(ع) مى کند.
۱۲- سران حکومتها باید برنامه اى اتخاذ کنند که ملاقات مردم با آنان به آسانى انجام گیرد. (و جاء إخوة یوسف فدخلوا علیه فعرفهم)
۱۳- هیچ یک از برادران یوسف در ملاقات با او ، وى را نشناختند. (فدخلوا علیه فعرفهم و هم له منکرون)
۱۴- ناشناخته بودن حسب و نسب یوسف(ع) نزد عموم مصریان (فعرفهم و هم له منکرون) اگر عموم مردم مصر مى دانستند که یوسف(ع) از کدام قبیله، جامعه و دودمان است طبعاً به گوش برادران وى نیز مى رسید و یوسف(ع) براى آنان ناشناخته نمى ماند.
۱۵- کمترین فاصله زمانى میان آخرین برخورد یوسف(ع) با برادران خویش تا ملاقات آنان با وى ، حدود بیست سال بوده است. (یرتع و یلعب ... و لما بلغ أشدّه ... فلبث فى السجن بضع سنین... تزرعون سبع ... و جاء إخوة یوسف) محاسبه مراحلى که یوسف(ع) در مصر بسر برد، حدود بیست سال مى شود ; زیرا کودکى حداکثر ده ساله بود که به دست کاروانیان افتاد و جمله «یرتع و یلعب» و نیز «أخاف أن یأکله الذئب» دلالت بر این معنا دارد. در خانه زلیخا به جوانى و رشد رسید (لما بلغ أشدّه) که این فاصله حدود هشت تا ده سال مى شود. بیش از سه سال نیز (بضع سنین) در زندان بسر برد و هفت سال دوران پس از زندان را به وزارت اشتغال داشت و طبعاً یک سال پس از قحطى برادرانش به وى مراجعه کردند. مجموعه اینها حدوداً بیست سال مى شود.
روایات و احادیث
۱۶- «عن أبى جعفر(ع): «... فعرفهم یوسف و لم یعرفه إخوته لهیبة الملک و عزّته ... ;[۱] از امام باقر(ع) روایت شده که فرمود: ... یوسف برادران خود را شناخت و آنان یوسف را به علت هیبت و شکوه پادشاهى نشناختند ...».
موضوعات مرتبط
- برادران یوسف: برادران یوسف و یوسف(ع) ۹، ۱۶; فلسفه مسافرت برادران یوسف ۹; ملاقات برادران یوسف با یوسف(ع) ۱۰، ۱۳
- پادشاه مصر: تعبیر رؤیاى پادشاه مصر ۱
- حاکمان: سهولت ملاقات با حاکمان ۱۲; مسؤولیت حاکمان ۱۲; ملاقات مردم با حاکمان ۱۲
- سرزمینها: سرزمین کنعان در دوران یوسف(ع) ۳; قحطى در سرزمین کنعان ۱; موقعیت جغرافیایى سرزمین کنعان ۷; موقعیت جوّى سرزمین کنعان ۷
- مصر باستان: تاریخ مصر باستان ۴، ۵، ۶، ۸; ذخیره سازى غلات در مصر باستان ۴، ۶; قحطى در مصر باستان ۱، ۴; کشاورزى در مصر باستان ۴; محدوده حکومت مصر باستان ۳; مرکزیت مصر باستان ۸; مصر باستان در دوران یوسف(ع) ۸; موقعیت جغرافیایى مصر باستان ۷; موقعیت جوّى مصر باستان ۷; نجات مصر باستان از قحطى ۵
- مصریان باستان: مصریان باستان و نیاکان یوسف(ع) ۱۴
- یوسف(ع): آثار دوراندیشى یوسف(ع) ۵; پیشگویى یوسف(ع) ۱; سهولت ملاقات با یوسف(ع) ۱۱; شناسایى یوسف(ع) ۱۶; صحت تعبیر رؤیاى یوسف(ع) ۱; عظمت یوسف(ع) ۱۶; قصه یوسف(ع) ۲، ۹، ۱۰، ۱۱، ۱۳، ۱۵، ۱۶; مدت فراق یوسف(ع) ۱۵; موفقیت یوسف(ع) ۲; یوسف(ع) و برادران ۱۶; یوسف(ع) و ذخیره سازى غلات ۲
منابع
- ↑ تفسیرعیاشى ، ج ۲ ، ص ۱۸۱ ، ح ۴۲ ; نورالثقلین ، ج ۲ ، ص ۴۳۸ ، ح ۱۱۲.
