المائدة ٩٤
ترجمه
المائدة ٩٣ | آیه ٩٤ | المائدة ٩٥ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«الصَّیْدِ»: حیوان شکاری. نخجیر (نگا: مائده / و و ). «بَعْدَ ذلِکَ»: بعد از بیان احکام، و این اعلام و انذار.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
تفسیر
نکات آیه
۱- هشدار خداوند بر آزمایش مؤمنان راهى حج و عمره (یأیها الذین ءامنوا لیبلونکم اللّه) با توجه به آیات بعد معلوم مى شود این آزمایش از آن کسانى است که براى انجام حج و یا عمره محرم مى شوند.
۲- خداوند، خود آزمایش کننده مؤمنان و تعیین گر ابزار و شیوه آن است. (لیبلونکم اللّه بشىء من الصید)
۳- اهمیت آزمایش مؤمنان و اهتمام الهى به آن (لیبلونکم اللّه) لام تأکید و قسم و نون تأکید ثقیله در (لیبلونکم) حکایت از تأکید خداوند بر آزمایش مؤمنان دارد و تأکید نسبت به یک موضوع همواره حکایت از اهمیت آن موضوع دارد.
۴- انواع شکارها چه آنها که بدون ابزار قابل دسترسى باشند (مانند جوجه پرندگان و ...) و چه آنها که بدون نیزه و مانند آن قابل دستیابى نباشند -، وسیله اى براى آزمون راهیان حج و عمره خواهند بود. (لیبلونکم اللّه بشىء من الصید تناله ایدیکم و رماحکم)
۵- جذبه هاى دنیوى و کشش به آنها از ابزار امتحان الهى (یأیها الذین ءامنوا لیبلونکم اللّه بشىء من الصید)
۶- گروهى از مسلمانان عصر بعثت خداترس و گروهى دیگر بى باک و بى پروا در برابر خداونداند (یأیها الذین ءامنوا لیبلونکم ... لیعلم اللّه یخافه بالغیب)
۷- جداسازى مؤمنان خداترس از گستاخان بى پروا، هدف آزمایشهاى الهى (یأیها الذین ءامنوا ... لیعلم اللّه یخافه بالغیب) مراد از علم خدوند به ترس و پرواى انسانها، تحقق بخشیدن و ایجاد آن در خارج است، بنابراین «لیعلم من یخافه» یعنى هدف از آزمایش مسلمانان این است که ترس و پرواى آنان از خداوند تحقق خارجى یابد.
۸- مشخص شدن مؤمنان واقعى از مؤمنان ادعایى از اهداف آزمایش الهى است. (یأیها الذین ءامنوا لیبلونکم اللّه ... لیعلم اللّه یخافه بالغیب)
۹- ترس از خدا به دور از چشم مردم نشانه ایمان واقعى (یأیها الذین ءامنوا ... لیعلم اللّه یخافه بالغیب) خطاب به تمامى مؤمنان در صدر آیه مى رساند که به مسلمانان محروم از ترس خدا نیز اطلاق مؤمن مى شود، بنابراین تنها خداترسان از ایمان واقعى برخوردارند.
۱۰- عمل به احکام الهى حتى در نهان و به دور از چشم مردم نشانه ترس از خدا مى باشد. (لیعلم اللّه یخافه بالغیب) برداشت فوق بر این اساس است که «باء» در بالغیب به معناى «فى» باشد که در نتیجه «غیب» به معناى نهان از چشم مردمان خواهد بود.
۱۱- باور به قیامت و عذاب دردناک آن موجب ترس از خداوند وعمل به احکام او (لیعلم اللّه یخافه بالغیب) «باء» در بالغیب مى تواند سببیه باشد بر این مبنا مراد از غیب امورى است که از نظر شخص خائف و حواس وى پنهان مى باشد و از مصادیق بارز غیب و نهانى که سبب خوف آدمى از خدا مى شود قیامت و عذاب آخرت است.
۱۲- هدف از آزمایش مؤمنان مشخص شدن صفوف باورداران به غیب (قیامت و عذاب) از غیر آنان (لیبلونکم اللّه ... لیعلم اللّه یخافه بالغیب) قیامت وعذاب آخرت زمانى موجب ترس از خداوند مى شود که آدمى به آن باور داشته باشد بنابراین تمایز خداترسان در واقع تمایز باورداران قیامت از غیر آنان است.
۱۳- تجاوز از حدود الهى پس از هشدار خداوند به رعایت آن -، موجب عذابى دردناک (فمن اعتدى بعد ذلک فله عذاب الیم)
۱۴- ناسازگارى خوف از خداوند با تجاوز از حدود و احکام او (لیعلم اللّه یخافه بالغیب فمن اعتدى بعد ذلک)
۱۵- شکار در حال احرام، علیرغم هشدار الهى به پرهیز از آن، موجب عذاب دردناک (بشىء من الصید ... فمن اعتدى بعد ذلک فله عذاب الیم) به قرینه آیه بعد، مراد از شکار ممنوع شکار در حال احرام است.
۱۶- متخلفان از قوانین الهى تنها پس از بیان احکام و اتمام حجت سزاوار گرفتارى به عذاب الهى (فمن اعتدى بعد ذلک فله عذاب الیم)
روایات و احادیث
۱۷- نزدیک شدن شکارهاى وحشى به پیامبر (ص) و مؤمنان در عمره حدیبیه جهت آزمایش آنان (لیبلونکم اللّه بشىء من الصید تناله ایدیکم و رماحکم) امام صادق (ع) در توضیح آیه فوق فرمود: حشرت لرسول (ص) فى عمرة الحدیبیة الوحوش حتى نالتها ایدیهم و رماحهم.[۱]
۱۸- دسترسى حج گزار به تخم و بچه حیوانات و در تیررس قرار گرفتن شکارهاى وحشى، وسیله آزمایش خداوند از وى. (یأیها الذین ءامنوا لیبلونکم اللّه بشىء من الصید تناله ایدیکم و رماحکم) برداشت فوق از حدیثى استفاده شده که در توضیح آیه فوق مى فرماید: ما تناله الا یدى البیض و الفراخ و ما تناله الرماح فهو ما لاتصل الیه الا یدى.[۲]
موضوعات مرتبط
- اتمام حجت:۱۶
- احرام: صید در احرام ۱۵
- اسلام: تاریخ صدر اسلام ۱۷
- امتحان: ابزار امتحان ۲، ۴، ۵، ۱۷، ۱۸ ; امتحان با دنیاطلبى ۵ ; امتحان با صید ۴ ; فلسفه امتحان ۱۲
- ایمان: به عذاب اخروى ۱۱، ۱۲ ; ایمان به غیب ۱۲ ; ایمان به قیامت ۱۱، ۱۲ ; نشانه هاى ایمان ۹
- ترس: از خدا ۶، ۷، ۹، ۱۴ ; زمینه ترس از خدا ۱۱ ; نشانه هاى ترس از خدا ۱۰
- تکلیف: زمینه عمل به تکلیف ۱۱ ; عمل به تکلیف ۱۰
- حاجیان: امتحان حاجیان ۱، ۴، ۱۸
- حج: صید در حجّ ۴، ۱۸ ; صید وحوش در حجّ ۱۸
- خدا: امتحان خدا ۲، ۳ ; تجاوز به حدود خدا ۱۳، ۱۴ ; فلسفه امتحان خدا ۷، ۸ ; هشدار خدا ۱، ۱۳، ۱۵
- عذاب: مراتب عذاب ۱۱، ۱۳، ۱۵ ; موجبات عذاب ۱۳، ۱۵
- عمره: حدیبیه ۱۷
- کیفر: شرایط کیفر ۱۶
- متخلفان: کیفر متخلفان ۱۶
- محمد (ص): امتحان محمد (ص) ۱۷ ; محمد (ص) و شکارهاى وحشى ۱۷
- مسلمانان: صدر اسلام ۶
- مؤمنان: اقسام مؤمنان ۷ ; امتحان مؤمنان ۲، ۱۲، ۱۷ ; اهمیّت امتحان مؤمنان ۳ ; روش تشخیص مؤمنان ۷، ۸، ۱۲