روایت:من لايحضره الفقيه جلد ۲ ش ۷۵۲
آدرس: من لا يحضره الفقيه، جلد ۲، كِتَابُ الْحَج
و روي عن عيسي بن يونس قال :
| من لايحضره الفقيه جلد ۲ ش ۷۵۱ | حدیث | من لايحضره الفقيه جلد ۲ ش ۷۵۳ | |||||||||||||
| |||||||||||||||
ترجمه
محمد جواد غفارى, من لا يحضره الفقيه - جلد ۳ - ترجمه على اكبر و محمد جواد غفارى و صدر بلاغى, ۱۰۴
و از عيسى بن يونس روايت شده است كه گفت: «ابن ابى العوجاء از شاگردان حسن بصرى بود، پس از آن از توحيد منحرف شد، پس او را گفتند: مذهب رفيق خود را واگذاشتى، و بمذهبى درآمدى كه نه اصلى دارد، و نه حقيقتى! وى گفت: رفيق و مصاحب من پريشان گوى بود، گاهى به «قدر» قائل ميشد، و گاهى به «جبر»، و من او را چنان نميشناسم كه مذهبى را معتقد شده و به آن ثابت مانده باشد. گويد: و ابن ابى العوجاء از سر تمرّد و بمنظور انكار بر كسى كه حجّ بجاى مىآورد، بمكّه رفت. و دانشمندان سؤال و جواب او، و همنشينى او را بعلّت بد زبانى و فساد ضمير خوش نميداشتند، پس بنزد جعفر بن محمّد عليهما السّلام آمد، و با جمعى از امثال خود در محضر آن حضرت بنشست، و آنگاه گفت: مجالس اماناتست، و هر كس كه سرفهاى داشته باشد، ناگزير ميبايد سرفه كند. آيا مرا اجازه سخن گفتن ميدهى؟ امام فرمود: سخن بگوى، گفت: تا كى شما اين خرمن را ميكوبيد، و به اين سنگ پناه ميبريد و اين بيت برآورده با آجر و كلوخ را پرستش ميكنيد؟ و همچون اشتران رم كرده گرد آن هروله مينمائيد؟ كسى كه در اين باره تفكّر كند، يا حقيقت آن را بر آورد نمايد، خواهد فهميد كه اين كاريست كه غير حكيمى و غير صاحب نظرى آن را تأسيس كرده، پس اكنون تو در اين باره سخن آغاز كن، زيرا كه تو سر رشته دار اين كار و بزرگ آن هستى، و پدرت پايه و نظام آنست. پس امام صادق عليه السّلام شروع كرده فرمود: بيگمان كسى كه خدا او را گمراه كرده و قلبش را كور ساخته، حقّ را بر طبع خويش گران مىيابد، و از اين رو آن را گوارا نميدارد، و شيطان دوست و سرپرست او مىشود، و او را بمهالك درمىافكند، و بيرون نمىآورد، و اين- يعنى كعبه- بيتى است كه خدا بوسيله آن خلق خود را به بندگى خويش درآورده، تا با آمدن بسوى آن طاعتشان را بيازمايد، و از اين رو ايشان را به بزرگداشت و زيارت آن تهييج كرده، و آن را محلّ پيمبران خود، و قبله نمازگزاران براى خويش قرار داده، پس آن، شعبهاى از رضوان او، و طريقى منتهى بغفران او است. كه بر حدّ استواء كمال و مجتمع عظمت و جلال نصب شده است، خدا دو هزار سال قبل از دحو الأرض آن را مخلّد و جاويد ساخته، و سزاوارترين كسى كه در برابر او امرش مطيع شوند، و از آنچه نهى و منع كرده باز ايستند، خداى موجد ارواح در صور است. پس ابن ابى العوجاء گفت: سخن گفتى- اى ابا عبد اللّه- پس حواله بر غائب كردى. و امام عليه السّلام گفت: واى بر تو؟ و چگونه غائب باشد، كسى كه با خلق خود شاهد و ناظر، و از رگ گردن به ايشان نزديكتر است، سخنشان را ميشنود، و اشخاصشان را مىبيند، و اسرارشان را ميداند، و همانا كه اين مخلوق است كه چون از مكانى منتقل شود مكانى شاغل و مشتمل بر او شود، و مكانى ديگر از آن خالى گردد، و از اين رو در آن مكان كه بطرف آن رفته نميداند كه در مكانى كه در آن ميزيسته چه رخ داده است، ولى خداى عظيم الشأن ملك ديّان، هيچ مكانى از او خالى نيست، و هيچ مكانى او را مشغول نميدارد. و به هيچ مكانى نزديكتر از مكان ديگر نيست، و كسى كه خدا او را با آيات محكم و براهين روشن مبعوث كرده، و بنصرت خود تأييد نموده، و براى تبليغ پيامهاى خود برگزيده است تا سخنش را دائر بر اينكه پروردگارش او را مبعوث كرده، و با او سخن گفته است تصديق كردهايم. پس ابن ابى العوجاء از محضر امام عليه السّلام بپا خاست، و ياران خود را گفت: چه كسى مرا به درياى معارف و علوم اين درافكند؟! از شما خواستم تا شرابى براى من طلب كنيد تا بنوشم، ولى شما مرا به آتش شعلهورى درافكنديد تا از لهيب آن بسوزم. شرح: «مقصود آن عنصر مردود اينست كه من از شما خواستم تا مرا به نزد كسى ببريد كه با او مجادله كنم، و او را ببازى و ريشخند بگيرم، و به او بخندم، نه به نزد كسى كه مرا با لهيب بلاغت بيان و شعله برهان خود بسوزاند». ياران او گفتند: تو در محضر او جز موجودى حقير نبودى. وى در جواب گفت: اين پسر همان كسى است كه سرهاى جمعى را كه مىبينيد تراشيده است.
