البقرة ١٧٦
ترجمه
| البقرة ١٧٥ | آیه ١٧٦ | البقرة ١٧٧ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«ذلِکَ»: آن. یعنی همه آنچه از خوردن آتش، و سخن نگفتن به رحمت، و تزکیه، و عذاب مترتّب بر کتمان گذشت ... «شِقَاقٍ»: دشمنانگی. «بَعِیدٍ»: دور از حق.
تفسیر
نکات آیه
۱ - خداوند، نازل کننده کتابهاى آسمانى (تورات، انجیل، قرآن و ...) (ذلک بأن اللّه نزل الکتب) «ال» در «الکتاب» براى جنس است و «الکتاب» شامل همه کتابهاى آسمانى مى شود.
۲ - ناسازگارى حقایق کتابهاى آسمانى با منافع عالمان دنیاطلب، وادار کننده آنان به کتمان آن حقایق (إن الذین یکتمون ... و یشترون ... ذلک بأن اللّه نزل الکتب بالحق) برداشت فوق بر این اساس است که «ذلک» اشاره به «کتمان» - که از جمله «یکتمون ...» به دست مى آید - داشته باشد. بر این مبنا از یک سو حق ستیزى دلیل کتمان معارف و احکام کتب آسمانى دانسته شده است (ذلک [الکتمان] بأن اللّه نزل الکتاب بالحق) و از سوى دیگر جمله «یشترون به ثمناً قلیلا در آیه ۱۷۴» رسیدن به منافع دنیوى را دلیل و انگیزه کتمان معارف مى شمرد. نتیجه این دو دلیل این است که: حقایق کتابهاى آسمانى با منافع گروهى دنیاطلب ناسازگار است و این ناسازگارى مایه کتمان آن حقایق مى شود.
۳ - محتواى کتابهاى آسمانى سراسر حق و پیراسته از هر گونه باطل است. (نزل الکتب بالحق) «بالحق» متعلق به کلمه اى همانند «متلبساً» و حال براى «الکتاب» است.
۴ - کتمان محتواى کتابهاى آسمانى، کتمان حق است و کتمان کنندگان مردمى حق ستیزند. (ذلک بأن اللّه نزل الکتب بالحق)
۵ - حق ستیزى و حق پوشى علماى یهود و نصارا (إن الذین یکتمون ... ذلک بأن اللّه نزل الکتب بالحق)
۶ - حق ستیزى موجب گمراهى، محرومیت از لطف و مغفرت خدا و گرفتار شدن به آتش دوزخ مى باشد. (لایکلمهم اللّه یوم القیمة ... ذلک بأن اللّه نزل الکتب بالحق) برداشت فوق بر این اساس است که «ذلک» اشاره به عقوبتهاى مطرح شده در آیات قبل باشد.
۷ - پذیرش برخى از احکام و معارف کتابهاى آسمانى و انکار برخى دیگر، مخالفت با حق و دور شدن از آن است. (إن الذین اختلفوا فى الکتب لفى شقاق بعید) مفسّران درباره اختلاف در کتابهاى آسمانى - که مفاد جمله «اختلفوا فى الکتاب» است - چند وجه گفته اند و برداشت فوق بیان یکى از آن وجوه مى باشد. «شقاق» به معناى عداوت و دشمنى است و مفعول آن به قرینه جمله قبل کلمه اى همانند «الحق» مى تواند باشد.
۸ - ایمان به برخى از کتب آسمانى و انکار برخى دیگر، مخالفت با حق و دور شدن از آن است. (إن الذین اختلفوا فى الکتب لفى شقاق بعید) برداشت فوق از جمله وجوهى است که در تفسیر «اختلفوا فى الکتاب» بیان شده است.
۹ - پذیرش برخى از احکام و معارف کتابهاى آسمانى و انکار برخى دیگر، موجب پدید آمدن مذاهب مختلف دینى و مایه دشمنى و ستیز است. (إن الذین اختلفوا فى الکتب لفى شقاق بعید) برداشت فوق بر این اساس است که مراد از «شقاق» دشمنى برخى با برخى دیگر باشد; یعنى: شقاق بعضهم بعضاً.
۱۰ - اهل کتاب به خاطر اختلاف در کتب آسمانى (پذیرش برخى و انکار و کتمان برخى دیگر) از حق فاصله گرفته و با یکدیگر به دشمنى و ستیز پرداختند. إن الذین اختلفوا فى الکتب لفى شقاق بعید مفسّران برآنند که مصداق مورد نظر براى «الذین» اهل کتاب مى باشد.
موضوعات مرتبط
- آمرزش: محرومیت از آمرزش ۶
- اختلاف: عوامل اختلاف ۱۰; عوامل اختلاف دینى ۹
- انجیل: وحیانیت انجیل ۱
- انگیزش: عوامل انگیزش ۲
- اهل کتاب: عوامل دشمنى اهل کتاب ۱۰
- تورات: وحیانیت تورات ۱
- جهنم: آتش جهنم ۶; موجبات جهنم ۶
- جهنمیان: ۶
- حق: آثار حق ستیزى ۶; حق ستیزان ۴، ۵; حق ستیزان در جهنم ۶; عوامل کتمان حق ۲; کتمان حق ۴; کتمان کنندگان حق ۵; گمراهى حق ستیزان ۶; محرومیت حق ستیزان ۶
- خدا: آمرزش خدا ۶; افعال خدا ۱
- دشمنى: دشمنى با حق ۷، ۸; عوامل دشمنى ۹
- دنیاطلبى: آثار دنیاطلبى ۲
- عذاب: اهل عذاب ۶
- علما: علماى دنیا طلب و کتمان حق ۲
- علماى مسیحیت: حق ستیزى علماى مسیحیت ۵; علماى مسیحیت وکتمان حق ۵
- علماى یهود: حق ستیزى علماى یهود ۵; علماى یهود وکتمان حق ۵
- فرقه هاى مذهبى: عوامل پیدایش فرقه هاى مذهبى ۹
- قرآن: وحیانیت قرآن ۱
- کتب آسمانى: تبعیض در تعالیم کتب آسمانى ۷; تجزى در قبول کتب آسمانى ۷، ۸، ۹، ۱۰; تعالیم کتب آسمانى ۳; تکذیب بخشى از کتب آسمانى ۷، ۸، ۹، ۱۰; حقانیت کتب آسمانى ۳; کتمان کتب آسمانى ۲، ۴; کتمان کنندگان کتب آسمانى ۴; وحیانیت کتب آسمانى ۱
- گمراهى: عوامل گمراهى ۶
- لطف خدا: محرومیت از لطف خدا ۶
