فاطر ١
ترجمه
| سوره فاطر | آیه ١ | فاطر ٢ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«فَاطِرِ»: مُخترع. مُبدِع. آفریننده بدون مُدل و اُلگو (نگا: انعام / ، یوسف / ابراهیم / ). «جَاعِلِ»: سازنده. قراردهنده. (نگا: بقره / و آل‌عمران / ، قصص / . «أُوْلِی»: دارندگان. صاحبان. «أَجْنِحَةٍ»: جمع جناح، بالها. بال و پر نماد سرعت و قدرت است و می‌تواند معنی کنائی داشته باشد. «مَثْنی وَ ثُلاثَ وَ رُبَاعَ»: (نگا: نساء / . «یَزِیدُ فِی الْخَلْقِ»: بر آفرینش می‌افزاید. مراد افزایش اندامهایی همچون بال و پر فرشتگان یا حسن و زیبائی مردمان و غیره. یا این که: خدا هر چه بخواهد می‌آفریند و بر مخلوقات و موجودات فعلی عالَم می‌افزاید. در صورتی که جز او کسی نمی‌تواند حتی ذرّه‌ای را از عدم بیافریند و بر ذرّات هستی بیفزاید. «رُسُلاً»: فرستادگان. مراد گمارده شدن فرشتگان برای اجرای مأموریّتهای مختلف است (نگا: یونس / ، انعام / ، عنکبوت / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيه ۱ سوره فاطر
- بيان مفاد كلى سوره فاطر
- معناى فطر و مراد از فاطرالسموات و الارض
- اشاره به اينكه همه ملائكه واسطه هاى بين خدا و خلق هستند
- مراد از اينكه ملائكه داراى بالها اولى اجنحة هستند
- رواياتى درباره ملائكه و وصف ايشان ، در ذيل آيه :جاعل الملائكة رسلا اولى اجنحة ...
- كلام نورانى امام سجاد عليه سلام در صحيفه سجاديه درباره فرشتگان مقرب الهى
- عظمت صورت واقعى جبرئيل و همچنين اسرافيل
- رواياتى در ذيل آيه يزيد فى الخلق مايشاء
- گفتارى درباره ملائكه ، اوصاف چهارگانه ملائكه در قرآن و حديث
- بيان اينكه وجود ملائكه مادى و جسمانى نيست
- و توضيحى در مورد تمثل ملائكه به اشكال و تهيات جسمانى
- و رد اينكه گفته شده ملك جسمى است لطيف ...
نکات آیه
۱ - همه ستایش ها، از آنِ خداوند است. (الحمد للّه) «ال» در «الحمد للّه» جنسیه و مفید استغراق است; یعنى، «کلّ حمد للّه».
۲ - خداوند، سرچشمه و منشأ همه کمال ها و زیبایى ها است. (الحمد للّه) حمد در برابر زیبایى ها و کمال ها است و به مقتضاى جمله «الحمد للّه» هر ستایشى از آنِ خدا است. بنابراین هر کمالى و زیبایى، از او نشأت مى گیرد.
۳ - تنها خداوند، شایسته و بایسته ستایش است. (الحمد للّه)
۴ - خداوند، خالق آسمان ها و زمین است. (فاطر السموت و الأرض)
۵ - جهان طبیعت، پدیده اى نو و بى مانند، پیش از آفریده شدنش (فاطر السموت و الأرض) برداشت یاد شده با توجه به این نکته است که «فطرت» (مصدر «فاطر») به معناى «ابتدا» و «اختراع» است (لسان العرب); یعنى، ساختن چیزى بدون داشتن سابقه و الگویى از پیش.
۶ - اختراع و نوآفرینى جهان از سوى خداوند، دلیل اختصاص همه ستایش ها به او است. (الحمد للّه فاطر السموت و الأرض) توصیف خداوند به «فاطر» - پس از اختصاص دادن حمد به او - در واقع توجیهى براى این اختصاص است.
۷ - جهان طبیعت، داراى آسمان هاى متعدد (السموت)
۸ - ملائکه، رسولان و کارگزاران خداوند در امور تکوین و تشریع جهان اند. (جاعل الملئکة رسلاً) اطلاق کلمه «رُسلاً» مى رساند که قلمرو رسالت فرشتگان، شامل تمامى امور تکوین و تشریع مى شود و اختصاص به امور تشریعى (همچون ابلاغ وحى و دین به پیامبران) ندارد.
۹ - فرشتگان الهى سه دسته اند: دسته اى داراى دوبال، دسته اى داراى سه بال و دسته اى داراى چهاربال اند. (أُولى أجنحة مثنى و ثلث و ربع)
۱۰ - توانایى و نقش آفرینى ملائکه در جهان متفاوت است. (أُولى أجنحة مثنى و ثلث و ربع) برداشت یاد شده، مبتنى بر این احتمال است که پروبال فرشتگان، کنایه از توانایى و قدرت جولان آنان در جهان باشد. در مَثَل مى گویند: فلانى پروبالش سوخته و یا شکسته شده; کنایه از این که نیروى حرکت و توانایى از او سلب گردیده است.
۱۱ - خداوند، توانا بر آفرینش پدیده هاى دیگرى طبق مشیت خویش (یزید فى الخلق ما یشاء)
۱۲ - جهان، با مشیت الهى در حال توسعه و گسترش است. (یزید فى الخلق ما یشاء)
۱۳ - قدرت و نقش آفرینى ملائکه در جهان، با مشیت الهى در حال گسترش و توسعه است. (جاعل الملئکة رسلاً أُولى أجنحة ... یزید فى الخلق ما یشاء) برداشت یاد شده مبتنى بر این احتمال است که مقصود از «الخلق» فرشتگان و مراد از «ازدیاد» زیاد کردن بال هاى آنان باشد (بال ها کنایه از قدرت است).
۱۴ - قدرت خداوند، مطلق بوده و بر انجام هر کارى توانا است. (إنّ اللّه على کلّ شىء قدیر)
۱۵ - توانایى مطلق خداوند بر انجام هر کارى، دلیلِ امکان آفرینش پدیده هاى نو و توسعه جهان طبیعت (یزید فى الخلق ما یشاء إنّ اللّه على کلّ شىء قدیر) برداشت یاد شده با توجه به این نکته است که جمله «إنّ اللّه على کلّ شىء قدیر»، تعلیل براى جمله «یزید فى الخلق ما یشاء» مى باشد.
موضوعات مرتبط
- آسمان: تعدد آسمان ها ۷; خالق آسمان ها ۴
- آفرینش: ابداع آفرینش ۵، ۶; دلایل گسترش آفرینش ۱۵; منشأ گسترش آفرینش ۱۲
- اعداد: عدد چهار ۹; عدد دو ۹; عدد سه ۹
- حمد: حمد خدا ۱، ۳; دلایل حمد خدا ۶
- خدا: آثار قدرت مطلق خدا ۱۵; آثار مشیت خدا ۱۱، ۱۲، ۱۳; اختصاصات خدا ۱، ۳، ۶; خالقیت خدا ۴، ۱۱; قدرت خدا ۱۱; قدرت مطلق خدا ۱۴; نقش خدا ۲; ویژگیهاى قدرت خدا ۱۴
- رسولان خدا :۸
- زمین: خالق زمین ۴
- زیبایى: منشأ زیبایى ۲
- کارگزاران خدا :۸
- کمال: منشأ کمال ۲
- ملائکه: اقسام ملائکه ۹; تعداد بال ملائکه ۹; تفاوت ملائکه ۱۰; قدرت ملائکه ۱۰; گسترش قدرت ملائکه ۱۳; نقش ملائکه ۸، ۱۰
- موجودات: دلایل خلقت موجودات ۱۵
