الشعراء ٨٩
ترجمه
الشعراء ٨٨ | آیه ٨٩ | الشعراء ٩٠ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«إِلاّ مَنْ ...»: مگر کسی که. لیکن کسی که. واژه (مَنْ) میتواند مرفوع و بدل از فاعل (یَنفَعُ) و مضافی پیش از آن مقدّر باشد که تقدیر چنین خواهد بود: لا یَنفَعُ مالٌ وَ لا بَنُونَ إِلاّ مالُ و بَنُو مَنْ أَتَی اللهَ بَقَلْبٍ سَلیمٍ. و یا این که واژه (مَنْ) منصوب و مفعول بوده و در اصل بدل از مفعول محذوف باشد که تقدیر چنین خواهد بود: یَوْمَ لاْ یَنفَعُ مالٌ وَ لا بَنُونَ أَحَدَاً إَلاّ مَنْ أَتَی اللهَ بِقَلْبٍ سَلیمٍ. در هر صورت اموال و اولادی به انسان سود میرسانند که تبدیل به باقیات صالحات شده باشند. «قَلْبٍ سَلیمٍ»: دل سالم از بیماری کفر و نفاق و ریا (نگا: اعراف / احزاب / ، بقره / .
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
تفسیر
- آيات ۶۹ - ۱۰۴، سوره شعرا
- سؤ ال و جواب و مهاجه ابراهيم عليه السّلام با پدر و قوم خود درباره پرستش بتها
- توضيحى در باره حقيقت بت پرستى و اينكه بت بصورت قبله اى براى عبادت خداىسبحان نبوده است
- اعتراض ابراهيم عليه السّلام بر بت پرستى قوم خود
- ابراهيم عليه السّلام رب العالمين را با وصف خلق و هدايت (تدبير) معرفى و توصيف مىكند (الذى خلقنى فهو يهدين ...)
- اشاره ابراهيم عليه السّلام به نعمتهاى مادى خداوند
- وجه اينكه ابراهيم عليه السّلام فرمود به مغفرت خدا طمع دارم ، و مراد از خطيئه اى كهبه خود نسبت دارد
- مقصود از ((حكم )) و الحاق به صالحين كه ابراهيم عليه السّلام (از پروردگار خودتقاضا كرد (رب هب لى حكما والحقتى بالصالحين )
- مراد از ((لسان صدق در آخرين )) در دعاى ابراهيم عليه السّلام : ((واجعل لى لسان صدق فى الاخرين ))
- بيان اينكه سود نداشتن مال و فرزندان در قيامت نتيجه انحلال اجتماع مدنى و بطلان اسباب اعتبارى در آن روز است
- وجوه مختلف در باره مفاد و نوع استثناء ((الا من اتى اللّه بقلب سليم )) در آيه : يوم لاينفع ...))
- فرجام بد مشركان و جنود ابليس در قيامت
- بحث روايتى (رواياتى درباره ((لسان صدوق فى الاخرين ))، استغفار ابراهيم عليهالسّلام براى پدر، قلب سليم ، شفاعت و...)
- دو روايت در ذيل ((و اغفر لابى )) و تصويرحال فرزند مؤ من و پدر مشرك در قيامت
- بيزارى مجرمين در روز قيامت از يكديگر
- دو روايت در ذيل ((فما لنا من شافئين ...)) و نااميدى كافران از شفاعت روز جزا
- آيات ۶۹ - ۱۰۴، سوره شعرا
- سؤ ال و جواب و مهاجه ابراهيم عليه السّلام با پدر و قوم خود درباره پرستش بتها
- توضيحى در باره حقيقت بت پرستى و اينكه بت بصورت قبله اى براى عبادت خداىسبحان نبوده است
- اعتراض ابراهيم عليه السّلام بر بت پرستى قوم خود
- ابراهيم عليه السّلام رب العالمين را با وصف خلق و هدايت (تدبير) معرفى و توصيف مىكند (الذى خلقنى فهو يهدين ...)
- اشاره ابراهيم عليه السّلام به نعمتهاى مادى خداوند
- وجه اينكه ابراهيم عليه السّلام فرمود به مغفرت خدا طمع دارم ، و مراد از خطيئه اى كهبه خود نسبت دارد
- مقصود از ((حكم )) و الحاق به صالحين كه ابراهيم عليه السّلام (از پروردگار خودتقاضا كرد (رب هب لى حكما والحقتى بالصالحين )
- مراد از ((لسان صدق در آخرين )) در دعاى ابراهيم عليه السّلام : ((واجعل لى لسان صدق فى الاخرين ))
- بيان اينكه سود نداشتن مال و فرزندان در قيامت نتيجه انحلال اجتماع مدنى و بطلان اسباب اعتبارى در آن روز است
- وجوه مختلف در باره مفاد و نوع استثناء ((الا من اتى اللّه بقلب سليم )) در آيه : يوم لاينفع ...))
- فرجام بد مشركان و جنود ابليس در قيامت
- بحث روايتى (رواياتى درباره ((لسان صدوق فى الاخرين ))، استغفار ابراهيم عليهالسّلام براى پدر، قلب سليم ، شفاعت و...)
- دو روايت در ذيل ((و اغفر لابى )) و تصويرحال فرزند مؤ من و پدر مشرك در قيامت
- بيزارى مجرمين در روز قيامت از يكديگر
- دو روايت در ذيل ((فما لنا من شافئين ...)) و نااميدى كافران از شفاعت روز جزا
نکات آیه
۱ - قلب سلیم، تنها سرمایه ثمربخش براى انسان در قیامت (یوم لاینفع ... إلاّ من أتى اللّه بقلب سلیم)
۲ - اعتقاد به یگانگى خدا و بیزارى از شرک و بت پرستى، نشانه بهره مندى از قلب سلیم (إلاّ من أتى اللّه بقلب سلیم) در آیات پیشین، سخن درباره مبارزه حضرت ابراهیم(ع) با شرک و بت پرستى است. با توجه به ارتباط این آیه با آیات قبل، مى توان گفت که مراد آن حضرت از قلب سلیم، قلب خالى از شرک است.
۳ - تفاوت ارزش ها در دنیا و آخرت (یوم لاینفع مال و لابنون . إلاّ من أتى اللّه بقلب سلیم) دو نیروى کارآمد دنیوى (مال و فرزند) در آخرت بى تأثیر خواهند بود; ولى قلب سلیم - که ظاهراً در معادلات امور دنیا چندان مورد توجه قرار نمى گیرد - اصلى ترین کارایى را خواهد داشت.
۴ - قیامت، عرصه حضور انسان ها در پیشگاه خدا (إلاّ من أتى اللّه بقلب سلیم)
۵ - محرومیت شرک پیشگان و منکران یگانگى خدا از سعادت اخروى (إلاّ من أتى اللّه بقلب سلیم)
۶ - تبلور تمامى ارزش هاى وجودى انسان، در پاکى و سلامت قلب و روح او از شرک (إلاّ من أتى اللّه بقلب سلیم) از این که تنها راه نجات و سعادت اخروى، مسأله تقدیم قلب سلیم (قلب مبرّا از شرک) به پیشگاه خداوند مطرح شده است، برداشت بالا به دست مى آید.
روایات و احادیث
۷ - «عن سفیان بن عیینة عن أبى عبداللّه(ع) قال سألته عن قول اللّه عزّوجلّ «إلاّ من أتى اللّه بقلب سلیم» قال السلیم الذى یلقى ربّه و لیس فیه أحد سواه...;[۱] سفیان بن عیینه گوید: از امام صادق(ع) درباره سخن خداى عزّوجلّ «إلاّ من أتى اللّه بقلب سلیم» پرسیدم، فرمود:[قلب] سلیم، قلبى است که پروردگارش را ملاقات نماید در حالى که جز خدا هیچ کس در آن نباشد».
موضوعات مرتبط
- ارزشها: ارزشهاى اخروى ۳; ارزشهاى دنیوى ۳; تفاوت ارزشها ۳; ملاک ارزشها ۶
- انسان: انسان در محضر خدا ۴; انسان ها در قیامت ۴; سرمایه اخروى انسان ۱
- تبرى: تبرى از بت پرستى ۲; تبرى از شرک ۲
- توحید: محرومیت اخروى مکذبان توحید ۵
- سعادت: محرومان از سعادت اخروى ۵
- عقیده: عقیده به توحید ۲
- قلب: اهمیت پاکى قلب ۶; اهمیت سلامتى قلب ۶; مراد از قلب سلیم ۷; نشانه هاى قلب سلیم ۲; نقش اخروى قلب سلیم ۱
- قیامت: ویژگیهاى قیامت ۴
- مشرکان: محرومیت اخروى مشرکان ۵
منابع
- ↑ کافى، ج ۲، ص ۱۶، ح ۵; نورالثقلین، ج ۴، ص ۵۷- ، ح ۴۷.