طه ١٢
ترجمه
| طه ١١ | آیه ١٢ | طه ١٣ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«إِخْلَعْ نَعْلَیْکَ»: کفشهایت را از پا بیرون بیاور. در آن زمان بیرون آوردن کفش نشانه تواضع و ادب بوده است (نگا: المصحف المیسّر). «طُویً»: طُوی، نام سرزمین کنار کوه طور است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۹ - ۴۸ سوره طه
- بيان آياتى كه چگونگى برگزيدن موسى (عليه السلام ) به رسالت و ماءمور شدنش در كوه طور به دعوت فرعون را حكايت مى كنند
- توضيحى در مورد تكلم خدا با موسى (عليه السلام )
- بيان عدم منافات وجود واسطه در تكلم ، با صدق تكلم خدا با موسى
- شرح خطاب خداى تعالى به موسى (عليه السلام ): ((اننى انا الله لا اله الا انافاعبدنى ...((
- وجوه عديده اى كه در ذيل جمله : ((واقم الصلوة الذكرى (( گفته اند
- مقصود از اينكه درباره قيامت فرمود: ((اكاد اخفيها- نزديكست پنهانش بدارم ((
- آغاز وحى رسالت موسس (عليه السلام ) با استفهام : ((ما تلك بيمينك يا موسى (( واشاره به وجه رد و بدل شدن سؤ ال و جواب درباره عصا
- وجه پرگوئى موسى (ع ) در پاسخ خداوند
- شرح و توضيح درخواست هاى موسى (عليه السلام ) از خداوند بعد از ماءموريت به رسالت (قال رب اشرح لى صدرى ...)
- معناى كلمه (وزير) و بيان علت درخواست موسى از خداوند كه برادرش را وزير قرار دهد.
- مقصود از ذكر و تسبيح خدا در (كى نسخبك كثيرا و نذكرك كثيرا)
- استجابت ادعيه موسى (عليه السلام ) و تذكار منت پيشين خدا بر او در ماجراى زاده شدن وپرورش يافتنش در دامان دشمن
- يادآورى منت ها و تفضلات ديگر خدا به موسى (عليه السلام ) در نجات يافتن از مصر وازدواج با دختر شعيب و اقامت در مدين و...
- مراد از فتنه در (و فتناك فتونا) و وجه موسى را منت شمرده است
- مراد از جمله : ((واصطنعتك لنفسى (( در خطاب خداوند به موسى (عليه السلام )
- بيان اينكه اظهار اميد در كلام خدا(در مانند جمله :((لعله يتذكر او يخشى (() قائم به مقام محلوره است
- و رد سخنى از فخر رازى درباره سر ارسال موسى (عليه السلام ) به سوى فرعون باعلم به ايمان نياوردن او
- اشاره به وجه اينكه موسى و هارون از عقاب و طغيان فرعون اظهار نگرانى كردند
- نكات و دقائقى كه در اوامر خداوند به موسى و هارون درباره رفتن نزد فرعون و دعوت او به كار رفته است
- بحث روايتى
- دعاى پيامبر (ص ) درباره اميرالمؤ منين مشابه دعاى موسى (ع ) در درخواست وزارت ومشاركت هارون
- رد سخن صاحل روح المعانى كه (امر) در حديث را حمل بر ارشاد كرده است .
- روايات ديگرى در ذيل آيات مربوط به رسالت موسى (ع )
نکات آیه
۱ - دره طوى - در صحراى سینا - سرزمین تکلم خداوند با موسى(ع) (یموسى . إنّى أنا ربّک ... إنّک بالواد المقدّس طوًى) «واد» مخفف «وادى»، یعنى حد فاصل بین کوه ها که راه عبور سیلاب باشد (مصباح). «طُوى» ممکن است نام دره اى پایین کوه طور باشد (لسان العرب). در این صورت بدل یا عطف بیان براى «الواد المقدس» خواهد بود و ممکن است به معناى «ساعة» و «لحظة» باشد (لسان العرب). که ظرف براى «المقدس» مى شود; یعنى دره اى که در برهه اى از زمان (اشاره به لحظه تکلم خداوند با موسى(ع)) تقدس یافته است.
۲ - خداوند در خطاب به موسى(ع)، خود را به او شناساند و به او فهماند که در محضر پروردگار خود قرار دارد و کلام او را مى شنود. (یموسى . إنّى أنا ربّک)
۳ - مکالمه خداوند با موسى(ع) در وادى طوى، جلوه اى از ربوبیت او نسبت به آن حضرت بود. (یموسى . إنّى أنا ربّک)
۴ - خداوند به موسى(ع) فرمان داد، به پاس احترام محضر پروردگار خود، نعلین از پاى درآورد و با پاى برهنه در وادى مقدس گام نهد. (فاخلع نعلیک إنّک بالواد المقدّس طوًى)
۵ - رعایت ادب و احترام در محضر پروردگار و هنگام گوش دادن به سخنان او، لازم است. (إنّى أنا ربّک فاخلع نعلیک) تفریع «فاخلع» بر جمله «إنّى أنا ربّک» چنین افاده مى کند که هنگام تکلم خداوند باید ادب را کاملاً مراعات کرد. باتوجه به این که در تکلم خداوند با انسان همواره وسایطى در کار است مى توان گفت هنگام تلاوت شدن قرآن و یا دیگر کلمات خداوند نیز باید کاملاً ادب را رعایت کرد.
۶ - حفظ حرمت مکان هاى مقدس و احترام به آنها لازم است. (فاخلع نعلیک إنّک بالواد المقدّس طوًى) جمله «إنّک بالواد ...» تعلیل براى «فاخلع» است و حکمى که علت آن روشن باشد، در موارد مشابه نیز باید اجرا شود.
۷ - درآوردن کفش ها و پابرهنه بودن، از بارزترین جلوه هاى احترام درمکان هاى مقدس است. (فاخلع نعلیک إنّک بالواد المقدّس طوًى )
۸ - وادى طوى در کناره کوه طور، سرزمینى پاک و منزه و شایسته احترام است. (إنّک بالواد المقدّس طوًى) «سرزمین مقدس»، یعنى سرزمینى که طهارت معنوى دارد (مفردات راغب).
۹ - ورود با کفش در سرزمین طوى (پایین کوه طور)، جایز نیست. (فاخلع نعلیک إنّک بالواد المقدّس طوًى) تعلیل بودن «إنّک بالواد المقدّس» حکم «اخلع» را به همه انسان ها و در همه زمان ها سرایت مى دهد.
۱۰ - مکان هاى تکلم خداوند با پیامبران و بندگان خویش، مکان هایى مقدس و طاهر و شایسته احترامند. (یموسى . إنّى أنا ربّک ... إنّک بالواد المقدّس طوًى) گرچه دلیل تقدس وادى طوى در آیه نیامده است، ولى مجموع آیه حکایت از ارتباط تکلم خداوند با تقدس آن سرزمین دارد، چه تقدس سابق، سبب انتخاب آن براى تکلم شده باشد و چه تکلم خداوند به آن قداست بخشیده باشد.
روایات و احادیث
۱۱ - «عن أبى عبداللّه(ع) قال: قال اللّه عزّوجلّ لموسى(ع) «فاخلع نعلیک» لأنّها کانت من جلد حمار میّت; از امام صادق(ع) روایت شده: خداى عزّوجلّ به موسى فرمود: «فاخلع نعلیک»، زیرا کفش هاى او از پوست میته الاغ بود».[۱]
۱۲ - «عن الصادق جعفربن محمد(ع) إنّه قال: فى قول اللّه عزّوجلّ لموسى(ع) «فاخلع نعلیک» قال: یعنى إرفع خوفیک، یعنى خوفه من ضیاع أهله و قد خلفها تمخض، و خوفه من فرعون; از امام صادق(ع) در باره سخن خدا که به موسى فرمود: «فاخلع نعلیک» روایت شده که فرمود: یعنى دو ترس خود را کنار بگذار; یعنى ترس او از تلف شدن همسر خویش که وى را در حال زایمان برجاى گذاشته بود و ترس او از فرعون».[۲]
موضوعات مرتبط
- اماکن مقدس :۱ احترام اماکن مقدس ۶، ۷; کفش کَنى در اماکن مقدس ۷
- خدا: ادب در استماع کلام خدا ۵; اوامرخدا ۴; پاکى مکان گفتگوى خدا با انبیا ۱۰; تقدس مکان گفتگوى خدا با انبیا ۱۰; گفتگوى خدا با موسى(ع) ۲، ۳; مکان گفتگوى خدا با موسى(ع) ۱; نشانه هاى ربوبیت خدا ۳
- دره طوى: فضیلت دره طوى ۱
- سرزمینها: احترام سرزمین طوى ۸، ۹; پاکى سرزمین طوى ۸; تقدس سرزمین طوى ۹; کفش کَنى در سرزمین طوى ۹; موقعیت جغرافیایى سرزمین طوى ۸
- موسى(ع): امر به موسى(ع) ۴; ترس موسى(ع) ۱۲; تکلیف موسى(ع) ۴; جنس نعلین موسى(ع) ۱۱; قصه موسى(ع) ۱، ۲، ۴; مربى موسى(ع) ۳; موسى(ع) در دره طوى ۳; موسى(ع) در محضر خدا ۲، ۴; نعلین موسى(ع) ۴
