الأعراف ٨٧
ترجمه
| الأعراف ٨٦ | آیه ٨٧ | الأعراف ٨٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الْحَاکِمِینَ»: داوران. قضات.
تفسیر
- آيات ۸۵ - ۹۳، سوره اعراف
- بيان آيات مربوط به رسالت شعيب (عليه السلام )
- تعاليم شعيب (ع ) به قوم خود
- اشاره به اينكه ازدياد نسل از نعمت هاى الهى و از پايه هاىتكامل بشر است
- امر به شكيبايى در برابر كفر كافران ، تعليم ديگر شعيب (ع ) بوده است
- اشتباه يك مفسر كه جمله : (( ان عدنا فى ملتكم (( رادليل بر مشرك بودن شعيب (ع ) قبل از نبوتش گرفته است .
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ إِنْ كانَ طائِفَةٌ مِنْكُمْ آمَنُوا بِالَّذِي أُرْسِلْتُ بِهِ وَ طائِفَةٌ لَمْ يُؤْمِنُوا فَاصْبِرُوا حَتَّى يَحْكُمَ اللَّهُ بَيْنَنا وَ هُوَ خَيْرُ الْحاكِمِينَ «87»
و اگر گروهى از شما به آنچه من براى آن فرستاده شده‌ام ايمان آورده و گروهى ايمان نياورده‌اند، پس (عجله نكنيد كه لطف و قهر خدا چه شد؟) صبر كنيد تا خداوند ميان ما داورى كند و او بهترين داوران است.
نکته ها
مخالفان حضرت شعيب، با جسارت مى‌گفتند: پس قهر خدا چه شد؟ مؤمنان و طرفداران آن حضرت هم منتظر امدادهاى الهى بودند. اين آيه براى پاسخ به هر دو گروه است، تا نه كفّار مغرور شوند و نه مؤمنان دلسرد و مأيوس گردند.
پیام ها
1- وظيفه‌ى پيامبر، ابلاغ دين و دستورات الهى است، «أُرْسِلْتُ» مردم نيز در قبول و ردّ آن آزاد و داراى اختيار مى‌باشند. طائِفَةٌ مِنْكُمْ آمَنُوا ... وَ طائِفَةٌ لَمْ يُؤْمِنُوا
2- در مكتب انبيا، ايمان به هدف و راه آنان لازم است. «أُرْسِلْتُ» يعنى ايمان به آنچه براى آن آمده‌ام.
3- تاريخ طرفداران حقّ و باطل را با توجّه به پايان و سرانجام كارشان بايد مطالعه كرد. «فَاصْبِرُوا»
4- گرايش گروهى از مردم به كفر، ما را متزلزل نكند كه خداوند حاكم است.
«فَاصْبِرُوا حَتَّى يَحْكُمَ اللَّهُ بَيْنَنا»
5- كسى كه بداند خداوند بهترين و برترين داور است، صبور است و در كيفر و پاداش عجله نمى‌كند. فَاصْبِرُوا ... وَ هُوَ خَيْرُ الْحاكِمِينَ چنانكه باكى از حكم ديگران نيز ندارد.
جلد 3 - صفحه 115
جزء «9»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ إِنْ كانَ طائِفَةٌ مِنْكُمْ آمَنُوا بِالَّذِي أُرْسِلْتُ بِهِ وَ طائِفَةٌ لَمْ يُؤْمِنُوا فَاصْبِرُوا حَتَّى يَحْكُمَ اللَّهُ بَيْنَنا وَ هُوَ خَيْرُ الْحاكِمِينَ (87)
جلد 4 صفحه 137
وَ إِنْ كانَ طائِفَةٌ مِنْكُمْ: و اگرچه گروهى از شما، آمَنُوا بِالَّذِي أُرْسِلْتُ بِهِ: ايمان و تصديق نمودند به آنچه فرستاده شدم به آن از جانب الهى، اما، وَ طائِفَةٌ لَمْ يُؤْمِنُوا: و گروهى ايمان نياوردند به آن و مخالفت كردند.
حاصل آنكه شما اى قوم در باره تصديق من دو فرقه شديد: فرقه اول مصدقين از شما مثل مماثل شما در عقل و فهم و خبرت و بصيرت تدبر و تبصر نمودند در بينه واضحه و حجج باهره تصديق به رسالت من كردند. و طايفه دوم شما مكذبين، چرا اعراض مى‌نمائيد از اتباع حق و صراط مستقيم بعد از معاينه بينه قاطعه. اين انكار و اعراض شما غير مقبول و پذيرفته نيست.
بعد از آن در معرض توعيد عينى به ايشان بر جزا و سزاى افعال شنيعه و اعمال قبيحه آنها فرمايد: فَاصْبِرُوا حَتَّى يَحْكُمَ اللَّهُ بَيْنَنا: پس صبر كنيد، حال كه به صلاح و فلاح رفتار نمى‌نمائيد، تا حكم فرمايد خداى تعالى احكم الحاكمين ميان دو فريق ما مؤمن و شما كافران. وَ هُوَ خَيْرُ الْحاكِمِينَ: و حق تعالى بهترين حاكمين است به فصل ميان حق و باطل. حاصل آنكه: كمال توعيد و تهديد است به خصم وقتى كه گوش ندهد به مواعظ، و عناد و لجاج كند؛ در آن وقت به خصم گفته شود: هرگاه تو متعظ نشوى و قبول نكنى، صبر نما تا در ميان من و تو عادل حقيقى حكم خواهد كرد؛ كفار و معاندين و منكرين حق را ذليل، و مؤمنين و مصدقين را عزيز فرمايد.
تنبيه: امهال كفار و مكذبين به چند وجه مى‌باشد: 1- چون بندگان مختارند، امهال در مؤاخذه و نزول عذاب به جهت ارجاع و توبه مى‌باشد كه شايد متنبه شوند. 2- الزام و اتمام حجت بر بندگان. 3- در ازل هر امرى موقت به وقتى است كه: «انّ الامور مرهونة باوقاتها». 4- تأديب بندگان است كه در مؤاخذه ضعفا عجله نبايد كرد، چه تعجيل از شيطان و تأجيل از رحمن است.
جلد 4 صفحه 138
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ إِنْ كانَ طائِفَةٌ مِنْكُمْ آمَنُوا بِالَّذِي أُرْسِلْتُ بِهِ وَ طائِفَةٌ لَمْ يُؤْمِنُوا فَاصْبِرُوا حَتَّى يَحْكُمَ اللَّهُ بَيْنَنا وَ هُوَ خَيْرُ الْحاكِمِينَ (87)
ترجمه
و اگر باشند جماعتى از شما كه گرويده باشند بآنچه فرستاده شدم من بآن و جماعتى نگرويده باشند پس صبر كنيد تا حكم كند خدا ميان ما واو است بهترين حكم كنندگان
تفسير
تتمه كلام حضرت شعيب است كه اظهار اطمينان فرموده است بحسن عاقبت اهل ايمان و سوء خاتمت كفار در دنيا و آخرت و مأمور بانتظار هر دو گروهند نهايت آنكه يكى منتظر ثواب است بوعده و ديگرى منتظر عقاب است بوعيد و خداوند در روز قيامت حكم ميكند بر له محق و عليه مبطل بدخول در بهشت و جهنم و در دنيا بنصرت حق بر باطل و او بهتر حكم كننده است چون بعدالت حكم ميكند و ناقضى براى حكمش نيست و ملاحظه از كسى ندارد.
جلد 2 صفحه 451
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ إِن كانَ طائِفَةٌ مِنكُم آمَنُوا بِالَّذِي أُرسِلت‌ُ بِهِ وَ طائِفَةٌ لَم يُؤمِنُوا فَاصبِرُوا حَتّي يَحكُم‌َ اللّه‌ُ بَينَنا وَ هُوَ خَيرُ الحاكِمِين‌َ (87)
و اگر طائفه از شما ايمان آوردند بآنچه که من از جانب خدا فرستاده شده‌ام و طائفه‌اي ايمان نياوردند پس صبر كنيد تا خداوند ميان ما ها حكم كند و او بهترين حكم كنندگان است.
اينکه آيه شريفه هم بشارت است هم انذار، هم تشويق است هم تهديد زيرا قوم شعيب دو قسمت شدند يك قسمت ايمان آوردند و خدا پرست شدند و تصديق بنبوت شعيب و رسالت او كردند و بر دستورات و اوامر او امتثال كردند که مفاد وَ إِن كانَ طائِفَةٌ مِنكُم آمَنُوا بِالَّذِي أُرسِلت‌ُ بِهِ است.
و قسمت دوم كفار و مشركين که تكذيب شعيب كردند و بشرك باقي ماندند و در مقام اذيت باهل ايمان برآمدند که مفاد وَ طائِفَةٌ لَم يُؤمِنُوا است.
بهردو طائفه امر ميفرمايد فَاصبِرُوا اما مؤمنين باذيّتهاي كفار صبر كنند
جلد 7 - صفحه 385
که فرج ميرسد و دشمن نابود ميشود و مورد تفضلات الهي واقع ميشوند.
و اما كفار صبر كنند تا عذاب الهي آنها را نابود كند و حقانيت شعيب را بفهمند در موقعي که ديگر بر آنها نتيجه بخش نيست و اينکه صبر مدتش بسيار كم است حَتّي يَحكُم‌َ اللّه‌ُ بَينَنا که مطيع را جزاي خير دهد و منكر را بسزاي خود برساند و هلاك كند وَ هُوَ خَيرُ الحاكِمِين‌َ است زيرا خردلي ظلم نميكند و بعدل حكم ميفرمايد بلكه تفضلات هم دارد اكرم الاكرمين است في موضع العفو و الرحمة و اشدّ المعاقبين است في موضع النكال و النقمة.
برگزیده تفسیر نمونه
(آیه 87)- در این آیه که در واقع پاسخی است به بعضی از گفته‌های مؤمنان و کافران، شعیب می‌گوید: «اگر طایفه‌ای از شما به آنچه من مبعوث شده‌ام ایمان آورده و جمعیت دیگری ایمان نیاورده‌اند (نباید موجب غرور کافران و یأس مؤمنان گردد) شما صبر کنید تا خداوند میان ما حکم کند که او بهترین حاکمان است» (وَ إِنْ کانَ طائِفَةٌ مِنْکُمْ آمَنُوا بِالَّذِی أُرْسِلْتُ بِهِ وَ طائِفَةٌ لَمْ یُؤْمِنُوا فَاصْبِرُوا حَتَّی یَحْکُمَ اللَّهُ بَیْنَنا وَ هُوَ خَیْرُ الْحاکِمِینَ). یعنی، آینده نشان خواهد داد، چه کسانی بر حق بوده‌اند و چه کسانی بر باطل.
آغاز جزء نهم قرآن مجید
ادامه سوره اعراف
نکات آیه
۱- گروهى از مردم مدین به رسالت شعیب (ع) ایمان آوردند و گروهى دیگر از پذیرش آن سر باز زدند. (و إن کان طائفة منکم ءامنوا بالذى أرسلت به و طائفة لم یؤمنوا فاصبروا) «إن کان طائفة ... » به دلیل آیه قبل از مواردى است که در آن «إن» شرطیه در مورد تحقق شرط به کار رفته است ; مانند «ان کنت ابنى فلا تفعل کذا». بنابراین «إن کان طائفة منکم ... فاصبروا» یعنى چنانچه گروهى از شما ایمان آوردید پس صبر پیشه سازید.
۲- شعیب (ع)، دعوتگر مؤمنان قوم خویش به صبر در برابر کفرپیشگان (إن کان طائفة منکم ءامنوا بالذى أرسلت به ... فاصبروا) در اینکه مخاطب «فاصبروا» چه کسانى هستند سه احتمال وجود دارد: خصوص مؤمنان، خصوص کافران، هر دو طایفه. برداشت فوق بر اساس احتمال اول است. در این صورت متعلق صبر، آزارها و اذیتهاى کافران است. یعنى: فاصبروا على ما یصیبکم من الکفار. (اى اهل ایمان در برابر آزار کافران صبر کنید و بر دیندارى خویش استقامت ورزید.)
۳- مؤمنان به رسالت انبیا در معرض مشکل آفرینى کفرپیشگان و موظف به صبر و استقامت (إن کان طائفة منکم ءامنوا بالذى أرسلت به ... فاصبروا)
۴- صبر در راه ایمان، مقدمه پیروزى و مایه فرارسیدن فرج از جانب خداوند (فاصبروا حتى یحکم اللّه بیننا)
۵- خداوند، برترین حکم کننده و بهترین داور است. (و هو خیر الحکمین)
۶- اختلافات دینى پیروان انبیا و مخالفان آنان با داورى خداوند خاتمه خواهد یافت. (حتى یحکم اللّه بیننا)
۷- باور به داورى برتر خدا مایه صبر مؤمنان در برابر کفرپیشگان حق ستیز (فاصبروا حتى یحکم اللّه بیننا و هو خیر الحکمین) هدف شعیب (ع) از بیان داورى برتر خدا پس از دعوت مؤمنان به صبر تا فرارسیدن قضاوت الهى، ایجاد زمینه صبر در آنان بود.
۸- شعیب(ع)، کافران قوم خویش را به داورى خدا و گرفتارسازى آنان به عقوبتهاى الهى در دنیا تهدید کرد. (و طائفة لم یؤمنوا فاصبروا حتى یحکم اللّه بیننا) با توجه به ذیل آیه ۸۹ (ربنا افتح ... ) معلوم مى شود مقصود شعیب از داورى خداوند، تحقق امرى است که نابودى کافران در دنیا و در نتیجه پیروزى اهل ایمان را در پى خواهد داشت. چنانچه مخاطب در «فاصبروا» خصوص کافران باشد، این معنا از وضوح بیشترى برخوردار خواهد بود.
۹- شعیب(ع)، مؤمنان به رسالت خویش را به داورى خداوند و پیروزى بر کافران نوید داد. (فاصبروا حتى یحکم اللّه بیننا)
۱۰- شعیب (ع) از مؤمنان و کافران قوم خویش خواست با وانهادن داورى به خداوند از تعرض به یکدیگر پرهیز کنند. (إن کان طائفة منکم ءامنوا ... و طائفة لم یؤمنوا ... فاصبروا حتى یحکم اللّه بیننا) برداشت فوق بر این اساس است که خطاب در «فاصبروا» علاوه بر مؤمنان متوجه کافران نیز باشد. در این صورت مراد از صبر در «فاصبروا» عدم تعرض به یکدیگر است.
۱۱- کافران قوم شعیب، به خدا و داورى او و یارى رسانیش به حقپویان معتقد بودند. (فاصبروا حتى یحکم اللّه بیننا و هو خیر الحکمین) چنانچه خطاب در «فاصبروا» متوجه کافران نیز باشد، دعوت شعیب از آنان به صبر تا داورى خدا، بیانگر این نکته است که منکران رسالت او معتقد به خداوند بوده اند. تصریح به «بالذى ارسلت به» پس از «ءامنوا» این معنا را تأیید مى کند.
موضوعات مرتبط
- اختلاف: اجتناب از اختلاف ۱۰ ; حل اختلاف دینى ۶ ; موجبات حل اختلاف ۶
- اهل مدین: اختلاف اهل مدین ۱۰
- ایمان: به خدا ۱۱ ; ایمان به قضاوت خدا ۷، ۱۱ ; ایمان به نبوت شعیب (ع) ۱
- پیروان انبیا: اختلاف پیروان انبیا ۶ ; مسؤولیت پیروان انبیا ۳
- پیروزى: بشارت به پیروزى ۹ ; زمینه پیروزى ۴
- حق‌طلبان: امداد به حق‌طلبان ۱۱
- خدا: اختصاصات خدا ۵ ; امدادهاى خدا ۱۱ ; قضاوت خدا ۵، ۶، ۸، ۹، ۱۰ ; کیفرهاى خدا ۸
- شعیب(ع): بشارتهاى شعیب(ع) ۹ ; تهدیدهاى شعیب(ع) ۸ ; دعوت شعیب(ع) ۲، ۱۰ ; قصه شعیب(ع) ۱، ۲، ۸، ۹، ۱۰
- صبر: آثار صبر ۴ ; اهمیت صبر ۲ ; صبر بر ایمان ۴
- فرج: زمینه فرج ۴
- قاضى: بهترین قاضى ۵
- قوم شعیب: تاریخ قوم شعیب ۸، ۹، ۱۰
- کافران: پیروزى بر کافران ۹ ; کافران و مؤمنان ۳ ; مبارزه با کافران ۲
- مؤمنان: عوامل صبر مؤمنان ۷ ; مسؤولیت مؤمنان ۳ ; مشکلات مؤمنان ۳
- مخالفان انبیا: اختلاف مخالفان انبیا ۶
- مدین: بشارت به مؤمنان مدین ۹ ; تهدید کافران مدین ۸ ; عقیده کافران مدین ۱۱ ; کافران مدین ۱ ; مؤمنان مدین ۱، ۲
- مشکلات: صبر در مشکلات ۳
