النساء ١٦٠
ترجمه
| النساء ١٥٩ | آیه ١٦٠ | النساء ١٦١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«هَادُوا»: آئین یهودیّت را پذیرفتند. «صَدِّ»: بازداشتن. جلوگیری کردن. «کَثِیراً»: صفت مصدر محذوفی است و تقدیر چنین است: صَدّاً کَثِیراً.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ عَلَى الَّذِينَ هَادُوا حَرَّمْنَا... (۲) وَ عَلَى الَّذِينَ هَادُوا حَرَّمْنَا... (۳) وَ عَلَى الَّذِينَ هَادُوا حَرَّمْنَا... (۴)
تفسیر
تفسیر نور (محسن قرائتی)
فَبِظُلْمٍ مِنَ الَّذِينَ هادُوا حَرَّمْنا عَلَيْهِمْ طَيِّباتٍ أُحِلَّتْ لَهُمْ وَ بِصَدِّهِمْ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ كَثِيراً «160»
«1». تفسير الميزان.
«2». اگر مراد از «قبل موته» مرگ حضرت عيسى باشد.
جلد 2 - صفحه 208
و به خاطر ستمى كه يهوديان روا داشتند و به خاطر آن كه بسيارى از مردم را از راه خدا باز مى‌داشتند، ما چيزهاى پاك و دلپسندى را كه قبلًا برايشان حلال بود، بر آنان حرام كرديم.
نکته ها
شايد مراد از طيباتى كه بر يهود حرام شد، همان باشد كه در آيه‌ى 146 انعام آمده است «وَ عَلَى الَّذِينَ هادُوا حَرَّمْنا كُلَّ ذِي ظُفُرٍ وَ مِنَ الْبَقَرِ وَ الْغَنَمِ» اين تحريم در تورات كنونى نيز وجود دارد. «1»
حالات و اعمال فرد و جامعه، در برخوردارى از نعمتهاى الهى يا زوال آنها نقش اصلى دارد. در سوره‌ى فجر آيه 17 مى‌خوانيم كه گاهى دليل محروميّت، بى‌توجّهى به يتيمان است. «كَلَّا بَلْ لا تُكْرِمُونَ الْيَتِيمَ» و در آيه 96 سوره‌ى اعراف مى‌خوانيم: اگر اهل قريه‌ها ايمان و تقوا داشته باشند از بركات آسمان بهره‌مند مى‌شوند. «وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرى آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَيْهِمْ بَرَكاتٍ مِنَ السَّماءِ» چنانكه در حديث مى‌خوانيم: كسانى كه محصولات كشاورزى آنان نامرغوب مى‌شود، به خاطر ظلمى است كه از آنان سرزده است. «2»
پیام ها
1- ظلم، زمينه‌ى محروميّت از نعمت‌هاست. فَبِظُلْمٍ ... حَرَّمْنا
2- گاهى محروميّت‌هاى اقتصادى و تنگناهاى مادّى نشانه‌ى قهر وكيفر الهى است. فَبِظُلْمٍ ... حَرَّمْنا
3- حرام‌ها هميشه به خاطر رعايت مسائل بهداشتى نيست. فَبِظُلْمٍ ... حَرَّمْنا
4- گرچه مجازات اصلى در قيامت است، ولى كيفرهاى دنيوى حالت هشدار دارد وبراى خلاف‌كاران، كيفر وبراى صالحان آزمايش است. فَبِظُلْمٍ ... حَرَّمْنا
5- بستن راه خدا به هر طريق (تحريف، كتمان، بدعت، فساد، انحراف و ...)
عامل محروميّت از نعمت‌هاست. «وَ بِصَدِّهِمْ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ»
«1». تورات، سِفر لاويان، فصل 11.
«2». مستدرك، ج 13، ص 473.
تفسير نور(10جلدى)، ج2، ص: 209
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
فَبِظُلْمٍ مِنَ الَّذِينَ هادُوا حَرَّمْنا عَلَيْهِمْ طَيِّباتٍ أُحِلَّتْ لَهُمْ وَ بِصَدِّهِمْ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ كَثِيراً (160)
«1» مدرك ياد شده، صفحه 149.
تفسير اثنا عشرى، ج2، ص: 647
فَبِظُلْمٍ مِنَ الَّذِينَ هادُوا: پس به سبب ظلمى كه واقع شد از آنان كه متدين به دين يهوديند، حَرَّمْنا عَلَيْهِمْ طَيِّباتٍ أُحِلَّتْ لَهُمْ: حرام گردانيديم بر ايشان طعامهاى پاكيزه‌اى كه حلال كرده شده بود بر آنها از طيور و ساير حيوانات كه در سوره انعام بيان مى‌شود: هو قوله وَ عَلَى الَّذِينَ هادُوا حَرَّمْنا* (الخ).
وَ بِصَدِّهِمْ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ كَثِيراً: و ديگر به سبب منع كردن از راه خدا، مردمان بسيار را. يا بازداشتن بسيار. و آن تحريف آنهاست احكام تورات و نعت پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم را، و گفتن به مردمان كه به او ايمان نياريد كه او پيغمبر موعود نيست.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
فَبِظُلْمٍ مِنَ الَّذِينَ هادُوا حَرَّمْنا عَلَيْهِمْ طَيِّباتٍ أُحِلَّتْ لَهُمْ وَ بِصَدِّهِمْ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ كَثِيراً (160)
ترجمه
پس براى ستمى از آنانكه يهود شدند حرام كرديم بر آنها پاكيزهائى را كه حلال شده بود براى ايشان و براى بازداشتنشان از راه خدا بسيار.
جلد 2 صفحه 154
تفسير
تنوين ظلم براى تعظيم است و مظالم همانست كه در آيات سابقه و لاحقه ذكر شده و ميشود و طيبات محرمه بر آنها گفته‌اند حيواناتى است كه در سوره انعام بيان شده و در كافى و عياشى از حضرت صادق (ع) نقل نموده كسيكه گندم خود را پاك نكرده زراعت نمايد و زراعتش پر از جو بدست آيد براى ظلم او است نسبت بزمين و مزار عينش چون خداوند فرموده براى ظلم يهودان حرام نموديم بر آنها اشياء پاكيزه‌ئى را كه حلال شده بود بر آنها يعنى گوشت شتر و گاو و گوسفند و بازداشتنشان از راه خدا بسيار منعشان از دخول در اسلام است بالقاء شبهات و مكائد بسيار يا خلق بسيارى را.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
فَبِظُلم‌ٍ مِنَ الَّذِينَ هادُوا حَرَّمنا عَلَيهِم طَيِّباتٍ أُحِلَّت لَهُم وَ بِصَدِّهِم عَن سَبِيلِ اللّه‌ِ كَثِيراً (160)
پس بواسطه ظلمي که صادر شد از طائفه يهود ما حرام كرديم بر آنها چيزهايي که قبلا حلال بود و بواسطه جلوگيري آنها از راه حق بوسائل بسياري.
فَبِظُلم‌ٍ مِنَ الَّذِينَ هادُوا متعلق است به حَرَّمنا عَلَيهِم و ظلمهاي آنها
جلد 6 - صفحه 268
قبلا ذكر شد از قتل انبياء و تكذيب آنها و افتراء بمريم و اذيت بعيسي (ع) و نقض ميثاق و كفر بآيات اللّه و صدها ظلمهاي ديگر خداوند بر آنها حرام فرمود آنچه بر آنها حلال بود از طَيِّباتٍ أُحِلَّت لَهُم که مفاد آيه شريفه است وَ عَلَي الَّذِينَ هادُوا حَرَّمنا كُلَّ ذِي ظُفُرٍ وَ مِنَ البَقَرِ وَ الغَنَم‌ِ حَرَّمنا عَلَيهِم شُحُومَهُما إِلّا ما حَمَلَت ظُهُورُهُما أَوِ الحَوايا أَو مَا اختَلَطَ بِعَظم‌ٍ ذلِك‌َ جَزَيناهُم بِبَغيِهِم وَ إِنّا لَصادِقُون‌َ انعام آيه 146.
وَ بِصَدِّهِم عَن سَبِيلِ اللّه‌ِ جلوگيري و مانع شدن از توحيد و پيروي از انبياء و اطاعت آنها و تكذيب انبياء و قتل جماعتي از آنها و سير در بت‌پرستي و شرك و كفر و نسبتهاي ناروا بساحت قدس آنها و غير اينها که بسيار است لذا تأكيد ميفرمايد بكلمه (كثيرا) تا اندازه‌اي که نسبت بپيغمبر اسلام كردند و با مسلمانان چه كردند و چه ميكنند تا زمان حاضر خذلهم اللّه.
برگزیده تفسیر نمونه
نکات آیه
۱- ظلم یهود، موجب حرام گشتن برخى از نعمتهاى پاکیزه و حلال بر آنان (فبظلم من الذین هادوا حرّمنا علیهم طیبت أحلت لهم)
۲- گناه و تخلف از فرامین خدا مى تواند در پى دارنده کیفر و عقوبتهاى دنیوى باشد. (فبظلم من الذین هادوا حرّمنا علیهم طیبت أحلت لهم)
۳- ظلم یهود، موجب محرومیت آنان از برخى نعمتهاى پاکیزه* (فبظلم من الذین هادوا حرّمنا علیهم طیبت أحلت لهم) بدان احتمال که مراد از تحریم، تحریم تکوینى باشد ; بنابراین «حرمنا ...» به این معنا است که خداوند یهود را از دستیابى به برخى طیبات محروم ساخت.
روایات و احادیث
۴- ظلم، زمینه ساز محرومیت انسان از مواهب خدادادى* (فبظلم من الذین هادوا حرّمنا علیهم طیبت أحلت لهم) برداشت فوق را فرمایش امام صادق (ع) تأیید مى کند که فرمود: من زرع حنطة فى ارض فلم یزک زرعه او خرج زرعه کثیر الشعیر فبظلم عمله ... او بظلم لمزارعیه و اکرته لان اللّه عزوجل یقول: فبظلم من الذین هادوا حرمنا علیهم طیبت ... .[۱]
۵- تشریع و تغییر احکام، به دست خداوند است. (فبظلم من الذین هادوا حرّمنا علیهم طیبت أحلت لهم)
۶- تلاش مداوم و پیگیرى یهود در جهت بازدارى انسانها از راه خدا (و بصدّهم عن سبیل اللّه کثیراً) برداشت فوق بر این اساس است که «کثیراً» صفت براى مفعول مطلق (صدّاً) محذوف باشد ; بر این مبنا مفعول به کلمه اى همانند «الناس» در تقدیر است، یعنى «و بصدّهم الناس عن سبیل اللّه صدّاً کثیراً».
۷- یهودیان مردمانى بسیار منحرف و رویگردان از راه خدا (و بصدّهم عن سبیل اللّه کثیراً) کلمه «صداً» مى تواند به معناى بازدارى و نیز به معناى اعراض باشد. برداشت فوق بر اساس احتمال دوم است، چنانچه برداشت پیش بر مبناى احتمال اول بود.
۸- یهود عامل انحراف بسیارى از مردمان و مانع آنان از پیوستن به راه خدا
۱- . کافى، ج ۵، ص ۳۰۶، ح ۹; نورالثقلین، ج ۱، ص ۵۷۲- ، ح ۶۶۵. (و بصدّهم عن سبیل اللّه کثیراً) بدان احتمال که «کثیراً»، مفعول به به «صدهم» باشد، یعنى «بصدهم کثیراً من الناس عن سبیل اللّه»، گفتنى است که در این صورت کلمه «صدّ» متعدى و به معناى بازداشتن خواهد بود.
۹- انحراف عمیق یهود از راه خدا و بازدارى مردمان از پیوستن به آن، موجب تحریم نعمتهاى پاکیزه و حلال بر آنان (حرّمنا علیهم طیبت أحلت لهم و بصدّهم عن سبیل اللّه کثیراً) ظاهراً کلمه «بصدهم» عطف بر «بظلم» است، یعنى «بظلم من الذین هادوا و بصدهم حرمنا علیهم». گفتنى است که تکرار باء در «بصدهم» اشاره به این دارد که بازدارى آنان از راه خدا نیز مى توانست نقش مستقلى در تحریم داشته باشد.
۱۰- یهود، ظالمانى منحرف و بسیار اغواگر (فبظلم من الذین هادوا حرمنا ... و بصدّهم عن سبیل اللّه کثیراً)
۱۱- ظلم و جلوگیرى از راه خدا، موجب عقوبت و کیفر الهى (فبظلم من الذین هادوا حرّمنا علیهم طیبت ... و بصدّهم عن سبیل اللّه کثیراً)
۱۲- محرومیت آدمى از نعمتهاى الهى و مواهب طبیعى، نتیجه اعمال خود وى (فبظلم من الذین ... حرّمنا علیهم طیبت أحلت لهم و بصدّهم عن سبیل اللّه کثیراً) برداشت فوق بر این اساس است که مراد از «تحریم» تحریم تکوینى باشد.
۱۳- گوشت شتر، گاو و گوسفند، طیبات حرام شده بر بنى اسرائیل از سوى خداوند بخاطر ظلم آنان (فبظلم من الذین هادوا حرّمنا علیهم طیبت أحلت لهم) امام صادق (ع) درباره «طیبت» در آیه فوق فرمود: ... یعنى لحوم الابل و البقر و الغنم ... .[۲]
موضوعات مرتبط
- احکام: تشریع احکام ۵ ; تغییر احکام ۵
- اغواگران:۱۰
- انحراف: عوامل انحراف ۸
- بنى اسرائیل: ظلم بنى اسرائیل ۱۳ ; محرمات بنى اسرائیل ۱۳
- خدا: عصیان از خدا ۲ ; نعمتهاى خدا ۱۲
- سبیل اللّه:۷ آثار صدر از سبیل اللّه ۷ ۱۱ ; صد از سبیل اللّه ۷ ۶، ۸، ۹
- شتر: گوشت شتر ۱۳
- طیّبات: تحریم طیّبات ۱، ۹، ۱۳
- ظالمان:۱، ۳، ۱۰
- ظلم: آثار ظلم ۱، ۳، ۴، ۱۱
- عذاب: موجبات عذاب ۱۱ ; موجبات عذاب دنیوى ۲
- عصیان: آثار عصیان ۲
- عمل: آثار عمل ۱۲
- کیفر: موجبات کیفر دنیوى ۲
- گاو: گوشت گاو ۱۳
- گناه: آثار گناه ۲
- گوسفند: گوشت گوسفند ۱۳
- منحرفان:۷، ۹، ۱۰
- نعمت: عوامل محرومیت از نعمت ۳، ۴، ۱۲
- هدایت: موانع هدایت ۶، ۸
- یهود: اضلال یهود ۸ ; اغواگرى یهود ۱۰ ; انحراف یهود ۷، ۹، ۱۰ ; توطئه یهود ۶ ; ظلم یهود ۱، ۳، ۱۰
