الصافات ١٤٤

لَلَبِثَ‌ فِي‌ بَطْنِهِ‌ إِلَى‌ يَوْمِ‌ يُبْعَثُونَ‌

کپی متن آیه
لَلَبِثَ‌ فِي‌ بَطْنِهِ‌ إِلَى‌ يَوْمِ‌ يُبْعَثُونَ‌

ترجمه

تا روز قیامت در شکم ماهی می‌ماند!

قطعا تا روزى كه برانگيخته مى‌شوند، در شكم آن [ماهى‌] مى‌ماند

قطعاً تا روزى كه برانگيخته مى‌شوند، در شكم آن [ماهى‌] مى‌ماند!

تا قیامت در شکم ماهی زیست کردی.

بی تردید تا روزی که مردم برانگیخته می شوند در شکم ماهی می ماند.

تا روز قيامت در شكم ماهى مى‌ماند.

در شکم آن تا روزی که مردمان برانگیخته شوند به سر می‌برد

هر آينه تا روزى كه [مردم‌] برانگيخته مى‌شوند در شكم آن مى‌ماند- يعنى شكم آن ماهى گور او مى‌شد-.

او در شکم ماهی تا روز رستاخیز می‌ماند.

بی‌گمان تا روزی که برانگیخته می‌شوند، در شکم آن ماهی (همچنان) می‌ماند!

هر آینه می‌ماند در شکمش تا روزی که برانگیخته شوند

He would have stayed in its belly until the Day they are raised.

ترتیل:

ترجمه:

الصافات ١٤٣	آیه ١٤٤	الصافات ١٤٥
سوره : سوره الصافات نزول : ٣ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٦ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«لَبِثَ»: ماند. «إِلی یَوْمِ یُبْعَثُونَ»: تا روزی که برانگیخته شوند. مراد مدفون شدن برای همیشه است. چرا که او در دل ماهی و ماهی در دل زمین تا روز رستاخیز دفن می‌شوند.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

فَاصْبِرْ لِحُکْمِ‌ رَبِّکَ‌ وَ لاَ... (۰)

تفسیر

---

• آيات ۱۳۳ - ۱۴۸ سوره صافات
• مراد از اينكه فرمود: يونس به سوى كشتى فرار كرد اذا ابق الى الفلك المشحون
• معناى اينكه فرمود: اگر نبود اينكه يونس از سجين بود تا روز بعثت در شكم ماهى مىماند
• گفتارى پيرامون داستان يونس عليه السلام
• ۱ داستان آن جناب در قرآن كريم
• ۲ داستان او از ديدگاه اهل كتاب
• موارد اختلاف داستان يونس عليه السلام نزداهل كتاب ، با ظواهر آيات قرآن كريم
• رواياتى در ذيل آيات مربوط به داستان يونس عليه السلام

---

• آيه و ترجمه
• تفسير:
• نكته ها:
• ۱ - تاريخچه كوتاهى از زندگى يونس (عليه السلام )
• ۲ - چگونه يونس در شكم ماهى زنده ماند؟
• ۳ - درسهائى بزرگ در داستانى كوچك !
• ۴ - پاسخ به يك سؤ ال
• ۵ - قرعه و مشروعيت آن در اسلام

تفسیر نور (محسن قرائتی)

---

فَالْتَقَمَهُ الْحُوتُ وَ هُوَ مُلِيمٌ «142» فَلَوْ لا أَنَّهُ كانَ مِنَ الْمُسَبِّحِينَ «143» لَلَبِثَ فِي بَطْنِهِ إِلى‌ يَوْمِ يُبْعَثُونَ «144»

پس (او را به دريا افكندند و) ماهى بزرگى او را بلعيد. او خود را سرزنش مى‌كرد (و در شكم ماهى به تسبيح خداوند پرداخت). پس اگر از تسبيح گويان نبود، تا روز قيامت در شكم ماهى مى‌ماند.

نکته ها

عبدِ «آبق»، برده فرارى را گويند كه بدون اجازه مالكش فرار كند. حضرت يونس بدون اجازه خداوند، قومش را ترك كرد و سر به بيابان گذاشت.

«ساهم» از «سهم» به معناى قرعه‌كشى است، گويند: نهنگى مانع حركت كشتى شد و ديدند كه اگر يكى فدا نشود، خطر همه‌ى مسافران را تهديد مى‌كند. لذا با قرعه كشى، يونس را به دهان نهنگ انداختند تا خطر برطرف شود.

«مدحضين» از «ادحاض» به معناى لغزاندن و در اين مورد كنايه از شكست و مغلوبيّت در امر قرعه كشى است.

جلد 8 - صفحه 61

«حوت» به ماهى گفته مى‌شود، خواه بزرگ و خواه كوچك، ولى بيشتر در مورد ماهى بزرگ بكار مى‌رود.

اگر خداوند دستور خروج و دورى از مردم را به پيامبرش بدهد، دورى كردن يك ارزش است، همان گونه كه به لوط فرمود: فَأَسْرِ بِأَهْلِكَ‌ ... «1» ولى اگر بدون اجازه خداوند، چنين حركتى شد، ضد ارزش و فرار حساب مى‌شود. «أَبَقَ»

داستان بايد كوتاه، متنوع و مفيد باشد. در اين سوره براى داستان هر پيامبرى چند آيه بيش‌تر نيامده است.

يونس به خاطر كم صبرى، از قوم خود فرار كرد و لذا الگوى پيامبران بعدى قرار نگرفت و خداوند به پيامبر اسلام مى‌فرمايد: مثل يونس مباش‌ «لا تَكُنْ كَصاحِبِ الْحُوتِ». «2» در اين سوره نيز داستانش در آخر بيان شد.

پیام ها

1- آشنايى با تاريخ انبيا، براى امروز ما درس است. «وَ إِنَّ يُونُسَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ»

2- قرعه‌كشى ميان افراد، امرى مشروع و با سابقه است. «فَساهَمَ»

3- حيوانات، گاهى براى انجام يك كار، از طرف خداوند مأمور مى‌شوند.

«فَالْتَقَمَهُ الْحُوتُ»

4- فرار از مسئوليّت راه گشا نيست. (يونس از ميان قومش رفت ولى وضعش بدتر شد). «فَالْتَقَمَهُ الْحُوتُ وَ هُوَ مُلِيمٌ»

5- برخى مشكلات ما در زندگى، ناشى از كوتاهى در انجام مسئوليّت است. أَبَقَ إِلَى الْفُلْكِ‌ ... فَالْتَقَمَهُ الْحُوتُ‌

6- گاهى اولتيماتوم لازم است. فَلَوْ لا أَنَّهُ كانَ مِنَ الْمُسَبِّحِينَ‌ ...

7- تغيير شرايط، ما را از خدا جدا نكند. «مِنَ الْمُسَبِّحِينَ»

8- تسبيح خداوند، عامل نجات از گرفتارى‌ها است. حضرت يونس در شكم‌

---

«1». هود، 81.

«2». قلم، 48.

جلد 8 - صفحه 62

ماهى مى‌گفت: «سُبْحانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ» «1»، «كانَ مِنَ الْمُسَبِّحِينَ»

9- سابقه‌ى درخشان، يكى از عوامل نجات است. (فرعون و يونس هر دو در دل آب اقرار كردند، ليكن فرعون غرق و يونس آزاد شد، چون او بد سابقه و اين خوش سابقه بود). «الْمُرْسَلِينَ‌- الْمُسَبِّحِينَ»

10- با اراده‌ى خداوند، انسان مى‌تواند در شكم ماهى تا قيامت زنده بماند. «لَلَبِثَ فِي بَطْنِهِ إِلى‌ يَوْمِ يُبْعَثُونَ» پس عمر طولانى همانند عمر حضرت مهدى از هر استبعادى به دور است.

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)

---

لَلَبِثَ فِي بَطْنِهِ إِلى‌ يَوْمِ يُبْعَثُونَ (144)

لَلَبِثَ فِي بَطْنِهِ‌: هر آينه درنگ كردى در شكم ماهى، إِلى‌ يَوْمِ يُبْعَثُونَ‌: تا روزى كه برانگيخته شوند مردمان، اما به بركت ذكر، او را از زندان امتحان نجات داديم. مدت مكث او در شكم ماهى سه روز يا بيست يا چهل روز بود و ماهى او را در هفت دريا بگردانيد تا غرايب دريا مشاهده كرد.

تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)

---

وَ إِنَّ لُوطاً لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ (133) إِذْ نَجَّيْناهُ وَ أَهْلَهُ أَجْمَعِينَ (134) إِلاَّ عَجُوزاً فِي الْغابِرِينَ (135) ثُمَّ دَمَّرْنَا الْآخَرِينَ (136) وَ إِنَّكُمْ لَتَمُرُّونَ عَلَيْهِمْ مُصْبِحِينَ (137)

وَ بِاللَّيْلِ أَ فَلا تَعْقِلُونَ (138) وَ إِنَّ يُونُسَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ (139) إِذْ أَبَقَ إِلَى الْفُلْكِ الْمَشْحُونِ (140) فَساهَمَ فَكانَ مِنَ الْمُدْحَضِينَ (141) فَالْتَقَمَهُ الْحُوتُ وَ هُوَ مُلِيمٌ (142)

فَلَوْ لا أَنَّهُ كانَ مِنَ الْمُسَبِّحِينَ (143) لَلَبِثَ فِي بَطْنِهِ إِلى‌ يَوْمِ يُبْعَثُونَ (144) فَنَبَذْناهُ بِالْعَراءِ وَ هُوَ سَقِيمٌ (145) وَ أَنْبَتْنا عَلَيْهِ شَجَرَةً مِنْ يَقْطِينٍ (146) وَ أَرْسَلْناهُ إِلى‌ مِائَةِ أَلْفٍ أَوْ يَزِيدُونَ (147)

فَآمَنُوا فَمَتَّعْناهُمْ إِلى‌ حِينٍ (148)

ترجمه‌

و همانا لوط از پيمبران است‌

هنگاميكه نجات داديم او و اهلش را همگى‌

مگر پيرزنى را در بازماندگان‌

پس هلاك كرديم ديگران را

و همانا شما ميگذريد بر آنها با آنكه هستيد صبح‌كنندگان‌

و بشب آيا پس در نمى‌يابيد بعقل‌

و همانا يونس از پيمبرانست‌

هنگاميكه گريخت بسوى كشتى مملوّ

پس قرعه زد پس شد

---

جلد 4 صفحه 448

از قرعه بنام افتادگان‌

پس فرو بردش ماهى و او بود ملامت كننده خود

پس اگر نه اينكه او بود از تسبيح كنندگان‌

هر آينه ميماند در شكمش تا روزى كه برانگيخته ميشوند

پس انداختيم او را بزمينى بى‌گياه با آنكه او بيمار بود

و رويانديم بر سر او درختى از كدو

و فرستاديم او را بسوى صد هزار نفر يا زياده مى‌بودند

پس ايمان آوردند پس بهره‌مند نموديم ايشانرا تا زمان مرگ.

تفسير

خداوند متعال متذكر شده قصّه حضرت لوط و نجات او و خانواده‌اش جز زن پيرش را كه باقى ماند در عذاب و هلاك شد با ساير اهل سدوم بنحو اجمال چون تفصيل آن در سور سابقه ذكر شده و گوشزد فرموده اهل مكّه را كه در مسافرت بشام همه ساله بر آنديار عبور مينمايند صبح و شام و مى‌بينند آثار باقيه آنشهر ويران را و تعقّل نميكنند تا متنبّه شوند كه در اثر معصيت خدا باين بلا گرفتار شدند و از روايتى كه در كافى از امام صادق عليه السّلام نقل نموده استفاده ميشود كه مراد مرور بر احوال آنها است در قرآن چون قرائت نمايند آنرا صبح و شام و در هر حال تعجّب از عدم تعقل و عبرت آنها است از آنچه مى‌بينند و مى‌شنوند و فرموده كه حضرت يونس بن متّى كه شرح حال او در سوره خودش گذشت از پيغمبران مرسل بود و از قوم خودش مانند غلامى كه از مولاى خود بگريزد بدون اذن خدا گريخت و رفت بجانب كشتى مملوّ از متاع و مسافر و نشست در آن تا وسط دريا كه كشتى از رفتار بازماند و كشتيبانان گفتند هر وقت بنده‌اى از مولاى خود گريخته باشد اين پيش‌آمد براى كشتى ما روى ميدهد و بنا شد قرعه بكشند بنام هر كس بيايد او را در دريا بيندازند تا سايرين از خطر مرگ ايمن شوند و حضرت يونس داخل شد در كسانيكه قرعه بنام آنها كشيده ميشد و بنام او درآمد و چون آثار صلاح و تقوى از سيماى او ظاهر بود قرعه را تكرار نمودند تا سه مرتبه و در هر سه بار نام او بيرون آمد و حضرت متوجه بلب كشتى شد ديد ماهى بزرگى سر از آب بيرون آورده و دهانش را گشوده خود را بدهان او انداخت چنانچه در فقيه از امام باقر عليه السّلام نقل نموده پس آن ماهى او را مانند لقمه‌اى فرو برد و بلع كرد و او مورد ملامت مردم گرديد يا خود را ملامت نمود بر ترك اولائى كه از او صادر شد كه بى‌دستور الهى از ميان قوم خود بيرون رفته بود و قمّى ره از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه چون كشتى‌

---

جلد 4 صفحه 449

بوسط دريا رسيد خدا ماهى بزرگيرا فرستاد جلو كشتى را گرفت يونس باو نظر نمود از آن ترسيد خود را بآخر كشتى برد ماهى هم متوجه بجانب او گرديد و دور زد و دهانش را بروى او باز كرد و اهل كشتى گفتند در ميان ما گنه‌كارى است پس قرعه كشيدند و بنام يونس درآمد و او را در دريا انداختند و ماهى او را بلع نمود و در آب روان گرديد و نقل نموده‌اند كه خداوند بماهى وحى فرمود كه من شكم تو را زندان او قرار دادم نه او را خوراك تو بايد او را محفوظ بدارى يعنى قوّه هضم را از اندرون او سلب فرمود بقدرى كه آنحضرت در شكم ماهى سالم ماند تا سه روز كه در آن مدت مشغول بذكر خدا بود بنحويكه در سوره انبياء گذشت و اگر نبود اشتغال او بذكر و تسبيح خدا درنگ مينمود در شكم ماهى تا روز قيامت و بعد از سه روز خداوند بآنماهى امر فرمود كه او را بزمين بيگياهى بيندازد و انداخت و خداوند بر سر او سايبانى از درخت كدوئى رويانيد براى آنكه پوستش رقيق و بدنش ضعيف و مريض شده بود و چون قوى و سالم گرديد آندرخت خشك شد و او بزحمت افتاد و متأثر و ملول گرديد و بخدا از خشك شدن آندرخت شكايت نمود و خداوند جواب فرمود تو از خشك شدن درختى كه نكاشتى و آب ندادى و ديگر احتياج بآن ندارى چون خوب شدى غمگين ميشوى و محزون نميشوى براى اهل نينوا كه بيش از يكصد هزار نفرند و ميخواهى عذاب بر آنها نازل شود آنها ايمان آوردند و پرهيزكار شدند پس بر گرد بسوى ايشان و آنحضرت مراجعت فرمود و اهل نينوا بعد از معرفت بحال او مقدمش را گرامى داشتند و ايمان آوردند بخوبى و بخوشى زيستند تا باجل خود از دنيا رفتند چنانچه اين معانى از روايت قمّى ره از امام باقر عليه السّلام استفاده ميشود و يقطين در لغت اشجار بى‌ساق كم دوام را گويند مانند كدو كه اينجا اراده شده است و كلمه او در او يزيدون محتمل است بمعناى واو باشد چنانچه در مجمع از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه و يزيدون قرائت فرموده است و در بعضى از روايات تصريح بزياده سى هزار شده و محتمل است بمعناى بل باشد و محتمل است براى ابهام باشد يعنى لازم نيست دانسته شود عدد آنها تحقيقا همين‌قدر كه بدانند زياد بودند كافى است و محتمل است براى تخيير باشد يعنى كسيكه آنها را از دور ميديد ميتوانست بصد هزار يا بيشتر تخمين بزند يا

---

جلد 4 صفحه 450

اگر اطفال را حساب نكنند چون پيغمبر بر آنها مبعوث نميشود صد هزار بودند و الّا بيشتر چون آنها هم به تبع بزرگترهاشان از اهل ايمان حساب ميشوند و در هر حال عدد آنها در علم الهى معيّن بود و ترديدى در آن مقام نبوده و نيست و اللّه تعالى اعلم بمراده.

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)

---

فَلَو لا أَنَّه‌ُ كان‌َ مِن‌َ المُسَبِّحِين‌َ (143) لَلَبِث‌َ فِي‌ بَطنِه‌ِ إِلي‌ يَوم‌ِ يُبعَثُون‌َ (144)

‌پس‌ ‌اگر‌ نبود يونس‌ ‌از‌ تسبيح‌ كننده‌گان‌ ‌هر‌ آينه‌ لبث‌ ميكرد ‌در‌ شكم‌ نهنگ‌ ‌تا‌ روزي‌ ‌که‌ مبعوث‌ ميشوند.

خداوند تفضل‌ فرمود و ‌او‌ ‌را‌ نجات‌ بخشيد و نهنگ‌ مأمور شد ‌او‌ ‌را‌ آورد نزد ساحل‌ كنار دريا انداخت‌ خداوند نظر ‌به‌ اينكه‌ بدنش‌ بسيار كاسته‌ ‌شده‌ ‌بود‌ و ضعف‌ زيادي‌ ‌بر‌ ‌او‌ عارض‌ ‌شده‌ ‌بود‌ درخت‌ كدويي‌ بالاي‌ سر ‌او‌ رويانيد و بز كوهي‌ مأمور شد بيايد و پستان‌ ‌در‌ دهان‌ ‌او‌ گذارد ‌که‌ ‌هم‌ بتوسط درخت‌ كدو سايه‌ ‌بر‌ ‌او‌ افكند و ‌هم‌ غذا و طعام‌ ‌او‌ ‌از‌ شير ‌باشد‌ ‌تا‌ قوه‌ پيدا كند و قادر ‌به‌ حركت‌ شد و مأمور شد برود ‌براي‌ هدايت‌ قوم‌ ‌که‌ ميفرمايد:

برگزیده تفسیر نمونه

---

]

(آیه 144)- «تا روز قیامت در شکم ماهی باقی می‌ماند»! (لَلَبِثَ فِی بَطْنِهِ إِلی یَوْمِ یُبْعَثُونَ). و این زندان موقت تبدیل به یک زندان دائم می‌شد، و آن زندان دائم مبدل به گورستان او می‌گشت!

---

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - یونس(ع) اگر به تسبیح خدا در شکم ماهى نمى پرداخت، تا قیامت در آنجا مى ماند. (فلولا أنّه کان من المسبّحین . للبث فى بطنه إلى یوم یبعثون)

۲ - تسبیح مستمر یونس(ع)، تنها وسیله نجات او از دل ماهى شد. (فلولا أنّه کان من المسبّحین . للبث فى بطنه إلى یوم یبعثون)

۳ - دعا و تسبیح مستمر خداوند، مایه نجات از گرفتارى و غم و اندوه (فلولا أنّه کان من المسبّحین . للبث فى بطنه إلى یوم یبعثون)

۴ - قیامت، روز رستاخیز انسان ها (یوم یبعثون)

موضوعات مرتبط

• اندوه: زمینه رفع اندوه ۳
• انسان: حشر اخروى انسان ها ۴
• تسبیح: آثار دوام تسبیح ۳; تسبیح خدا ۳
• دعا: آثار تداوم دعا ۳
• قیامت: حقیقت قیامت ۴
• نجات: زمینه نجات ۳
• یونس(ع): آثار تسبیح یونس(ع) ۱، ۲; زمینه نجات یونس(ع) ۲; قصه یونس(ع) ۱، ۲; یونس(ع) در شکم ماهى ۱، ۲