الشعراء ٥٦

وَ إِنَّا لَجَمِيعٌ‌ حَاذِرُونَ‌

کپی متن آیه
وَ إِنَّا لَجَمِيعٌ‌ حَاذِرُونَ‌

ترجمه

و ما همگی آماده پیکاریم!»

|و ما همگى آماده‌ى پيكار هستيم

و[لى‌] ما همگى به حال آماده‌باش درآمده‌ايم.»

و ما لشکری همه نیرومند و مسلح به اسلحه کاملیم.

و ما گروهی هوشیار و آماده باش و مهیای دفاعیم.

و ما همگى آماده پيكاريم.

و ما انبوهی مسلح هستیم‌

و بى‌گمان ما گروهى همپشت و سلاح‌داران آماده پيكاريم.

(البتّه جای هیچ گونه نگرانی نیست، و لیکن) ما گروهی هستیم محتاط (و بیدار و دوراندیش).

«و محققاً ما نیروی مهم به هم پیوسته و وابسته‌ایم، (که) به حال آماده‌باش (درآمده‌ایم).

و هر آینه مائیم همگی بیمناکان‌

But we are a vigilant multitude.”

ترتیل:

ترجمه:

الشعراء ٥٥	آیه ٥٦	الشعراء ٥٧
سوره : سوره الشعراء نزول : ٣ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٤ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«جَمِیعٌ»: گروه و دسته. جمع (نگا: قمر / ). «حَاذِرُونَ»: افراد محتاط و دوراندیش. آگاه و بیدار.

تفسیر

---

• آيات ۱۰ - ۶۸، سوره شعراء
• غرض اين آيات : مقايسه قوم خاتم الانبياء (صلى اللّه عليه و آله وسلم ) با قوم موسى وهارون ، ابراهيم و نوح و...
• اشاره به معناى ((خوف )) و فرق آن با ((خشيت ))
• بيان اينكه جمله : ((فارسل الى هارون اخى )) حاكى ازتعلل و شانه خالى كردن از مسئوليت نيست
• معناى ((ذنب )) و مراد از اينكه موسى عليه السّلام فرمود: ((و لهم على ذنب ))
• دلگرمى مى دادند خداوند به موسى و هارون : ما با شمائيم !
• گفتگوى موسى عليه السّلام با فرعون
• مفاد جمله : ((و انت من الكافرين )) كه در خطاب فرعون به موسى عليه السّلام آمده است
• پاسخ موسى عليه السّلام به سه اشكال و اعتراض فرعون بر آن حضرت
• مقصود از ضلالت در سخن موسى عليه السّلام :((قال فعلتها اذا و اءنا من الضالين ...))
• رد گفتار مفسرين در معناى ضلالت در آيه شريفه
• مراد از حكمى كه بعد از گريختن موسى عليه السّلام از مصر به او داده شده (فوهب لىربى حكما)
• توضيح مفاد (وجعلنى من المرسلين ) كه جواب اعتراضاول فرعون در استبعاد رسالت موسى عليه السّلام است
• توضيح مفاد (و تلك نعمة تمنها على ...) كه پاسخ اعتراض ديگر فرعون است
• بيان گفتار مفسرين درباره جمله ((الم نربك )) و اشكالات و توجهات مترتب برگفتارشان
• اشاره به معتقدات بت پرستان درباره خداى سبحان و ارباب و آلهه
• بيان علت اينكه فرعون گفت : ((رب العالمين چيست ؟))
• تقرير و توضيح جواب موسى عليه السّلام بهسوال فرعون (قال رب السموات و الارض و ما بينهما...)
• دو نكته در ارتباط با پاسخ موس عليه السّلام به فرعون و بيان فساد گفتار بعضىمفسرين در اين زمينه
• جواب دوم موسى عليه السّلام به فرعون به سؤال فرعون از حقيقت رب العالمين : ((قال ربكم و رب آبائكم الاولين ))
• فرعون به موسى عليه السّلام بر چسپ ديوانگى مى زند
• فرعون موسى عليه السّلام را به زندان تهديد مى كند
• موسى عليه السّلام با پيشنهاد اظهار معجزه مى كند
• معجزه عصى و يد بيضاء را نشان مى دهد و فرعون او را متهم به توطئه مى كند
• پيشنهاد بزرگان قوم به فرعون در برابر ارائه معجزات موسى عليه السّلام
• واكنش فرعون در مقابل ايمان آوردن ساحران
• قسمت ديگر داستان موسى عليه السّلام : كوچ شبانه بنىاسرائيل از مصر و غرق و هلاك فرعون و فرعونيان
• نتيجه گيرى از حكايت موسى عليه السّلام و فرعون

---

• تفسیر آیات

تفسیر نور (محسن قرائتی)

---

إِنَّ هؤُلاءِ لَشِرْذِمَةٌ قَلِيلُونَ «54» وَ إِنَّهُمْ لَنا لَغائِظُونَ «55» وَ إِنَّا لَجَمِيعٌ حاذِرُونَ «56» فَأَخْرَجْناهُمْ مِنْ جَنَّاتٍ وَ عُيُونٍ «57» وَ كُنُوزٍ وَ مَقامٍ كَرِيمٍ «58»

(تبليغات فرعونيان درباره‌ى موسى ويارانش اين بود:) همانا اينها گروهى اندكند. كه نسبت به ما خشم ونفرت دارند. ما همگى آماده‌ى دفاع هستيم.

لذا آنان را (به گمان تعقيب بنى‌اسرائيل)، از باغ‌ها و چشمه‌ها و گنج‌ها و جايگاه نيكو (و قصرهاى مجلّل)، بيرون كرديم.

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)

---

وَ إِنَّا لَجَمِيعٌ حاذِرُونَ (56)

وَ إِنَّا لَجَمِيعٌ حاذِرُونَ‌: و بدرستى كه ما جمعى هستيم حذركنندگان از دشمنان و ملاحظه حزم و احتياط نمايندگان در كارها. نزد بعضى «حاذر» به معنى شاكى در سلاح است، يعنى ما همه مسلح هستيم به خلاف قوم موسى كه طريق حزم ملاحظه نمى‌كنند و سلاح حرب ندارند، پس البته مغلوب ما خواهند شد. «2»

---

«1». تفسير منهج الصادقين، ج 6، ص 447. چاپ كتابفروشى اسلاميّه.

«2». تفسير منهج الصادقين، ج 6، ص 448. چاپ كتابفروشى اسلاميّه.

جلد 9 - صفحه 428

تنبيه: فرعون به كلام اول اشاره نمود به آنچه منع پيروى آنها نمايد از شوكت ايشان و گفت: ايشان جمعى اندك و حقير و زبونند؛ و در ثانى به تقرير آنچه داعى پيروى ايشان است كه آن فرط عداوت و وجوب تيقظ باشد در شأن ايشان به جهت ترغيب قبطيان بر پيروى آنان و رفع مظنه ايشان به اينكه گويند فرعون به سبب ترس اهل شهرها را جمع نموده. «1» از ابن عباس نقل شده كه فرعون با يك ميليون سوار شجاع كه بر سر هر يكى از آنها خودى بود، سوار شده و در عقب حضرت موسى عليه السّلام روان شدند. «2»

تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)

---

وَ أَوْحَيْنا إِلى‌ مُوسى‌ أَنْ أَسْرِ بِعِبادِي إِنَّكُمْ مُتَّبَعُونَ (52) فَأَرْسَلَ فِرْعَوْنُ فِي الْمَدائِنِ حاشِرِينَ (53) إِنَّ هؤُلاءِ لَشِرْذِمَةٌ قَلِيلُونَ (54) وَ إِنَّهُمْ لَنا لَغائِظُونَ (55) وَ إِنَّا لَجَمِيعٌ حاذِرُونَ (56)

فَأَخْرَجْناهُمْ مِنْ جَنَّاتٍ وَ عُيُونٍ (57) وَ كُنُوزٍ وَ مَقامٍ كَرِيمٍ (58) كَذلِكَ وَ أَوْرَثْناها بَنِي إِسْرائِيلَ (59) فَأَتْبَعُوهُمْ مُشْرِقِينَ (60) فَلَمَّا تَراءَا الْجَمْعانِ قالَ أَصْحابُ مُوسى‌ إِنَّا لَمُدْرَكُونَ (61)

قالَ كَلاَّ إِنَّ مَعِي رَبِّي سَيَهْدِينِ (62) فَأَوْحَيْنا إِلى‌ مُوسى‌ أَنِ اضْرِبْ بِعَصاكَ الْبَحْرَ فَانْفَلَقَ فَكانَ كُلُّ فِرْقٍ كَالطَّوْدِ الْعَظِيمِ (63) وَ أَزْلَفْنا ثَمَّ الْآخَرِينَ (64) وَ أَنْجَيْنا مُوسى‌ وَ مَنْ مَعَهُ أَجْمَعِينَ (65) ثُمَّ أَغْرَقْنَا الْآخَرِينَ (66)

إِنَّ فِي ذلِكَ لَآيَةً وَ ما كانَ أَكْثَرُهُمْ مُؤْمِنِينَ (67) وَ إِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ (68)

ترجمه‌

و وحى كرديم بموسى كه بشب ببر بندگان مرا همانا شمائيد متابعت كرده شدگان‌

پس فرستاد فرعون در شهرها جمع كنندگانرا

همانا اين گروه فرقه‌ئى باشند اندك‌

و همانا آنها مر ما را بخشم آورندگانند

و همانا ما همگى احتياط كارانيم‌

پس بيرون كرديمشان از بوستانها و چشمه‌سارها

و گنجها و جاى خوب‌

همچنين و بميراث داديم آنرا به بنى اسرائيل‌

پس از پس درآمدند ايشانرا وارد شوندگان وقت طلوع آفتاب‌

پس چون ديدند يكديگر را آندو جماعت گفتند ياران موسى همانا ما دريافته شدگانيم‌

گفت نه چنين است همانا با من است پروردگارم زود است كه راه نمايد مرا

پس وحى كرديم بموسى كه بزن بعصايت دريا را پس شكافت از هم پس بود هر پاره‌ئى چون كوهى بزرگ‌

و جمع كرديم آنجا ديگران را

و نجات داديم موسى را و و هر كه با او بود همگى‌

پس غرق كرديم ديگران را

همانا در اين هر آينه آيتى است و نباشند بيشترشان گروندگان‌

و همانا پروردگار تو هر آينه او است تواناى مهربان.

تفسير

بعد از وقوع وقايع سابقه گفته شده كه حضرت موسى سالها در

---

جلد 4 صفحه 108

مصر اقامت فرمود و مردم را دعوت بدين حق ميكرد و معجزات ارائه ميداد ولى قوم فرعون ايمان نميآوردند بلكه بر انكار و استكبار خود مى‌افزودند تا خداوند بآنحضرت وحى فرمود كه بنى اسرائيل را شبانه از مصر خارج فرمايد و بفوريّت بروند چون فرعونيان آنها را تعقيب خواهند نمود و حضرت بدستور الهى عمل فرمود و چون اين خبر بفرعون رسيد بشهرهاى مصر مأمورانى روانه نمود تا براى تعقيب بنى اسرائيل لشگر مهمّى جمع‌آورى نمايد و چون از تمام بلاد يكجا جمع شدند بآنها گفت اينها يعنى بنى اسرائيل جماعت كمى هستند و كارهائى كردند كه ما را بغيظ و غضب آوردند و ما مردمى هستيم كه اجتماع نموديم براى حذر نمودن از فتنه و فساد آنها با استعداد كامل و مراعات احتياط و با عساكر خود از مصر حركت كرد و چون بيرون رفتن آنها از ديار خودشان بخواست خدا بود و ديگر برنگشتند خداوند فرموده پس بيرون كرديم آنها را از باغها و چشمه- سارها و گنجها و اقامتگاه پسنديده اين طور بيرون كردن كه باختيار و سعى خودشان بود و تمام آنها را مانند مال موروث بتصرّف بنى اسرائيل در آورديم پس تعقيب نمودند فرعونيان ايشانرا تا ادراك نمودند وقت طلوع آفتاب و تابش شعاع آنرا و چون دو لشگر نزديك بهم شدند بطوريكه يكديگر را ميديدند اصحاب حضرت موسى گفتند آنها بما رسيدند و ما مقهور شديم و حضرت موسى فرمود نه چنين است شما مقهور آنها نخواهيد شد خدا بمن وعده داده كه شما را از جنگ فرعونيان خلاص فرمايد و پروردگار من همه جا حاضر و ناظر است و با من كمك ميفرمايد و هدايت مينمايد مرا براه نجات و خدا فرموده پس وحى فرموديم ما بموسى كه بزن عصاى خود را بدريا و او زد پس شكافت دريا و دوازده پاره شد كه بود هر پاره‌ئى از آن مانند كوه بزرگ ثابتى براى عبور قبائل آنها بشرحى كه در سوره بقره ذيل آيه و اذ فرقنا بكم البحر گذشت و فرق بكسر اسم مصدر است كه آن فرق بفتح است و نزديك نموديم فرعون و قومش را در آنجا بيكديگر كه از او تحلّف ننمايند و همه وارد دريا شوند و در عقب بنى اسرائيل بيايند و نگهدارى نموديم دريا را بهمين كيفيّت و نجات داديم موسى و تمام اصحابش را بعبور نمودن از غرق و غرق نموديم فرعون و تمام اتباعش را ببرهمزدن‌

---

جلد 4 صفحه 109

وضع دريا و فرو گرفتن آب آنها را و اين يكى از معجزات بزرگ حضرت موسى و آيات قدرت الهى بود و با وجود اين بيشتر آنها كه چنين امر عجيبى را مشاهده نمودند از بنى اسرائيل و غيرهم مؤمن واقعى نشدند لذا قبطيانى كه داخل عسكر فرعون نبودند ايمان بحضرت موسى نياوردند و بنى اسرائيل هر روز يك ايراد و اشكالى پيش ميآوردند براى مخالفت امر آنحضرت تا آنكه در غياب او گوساله پرست شدند و گفتند ما ايمان نميآوريم تا خدا را ببينيم پس نبايد پيغمبر خاتم از قومش گله داشته باشد كه چرا ايمان نميآورند اين سيره غير مرضيّه سلف است كه بخلف رسيده ولى خداوند توانا است و از آنها انتقام خواهد كشيد و مهربان است كه دوستانش را در دنيا و آخرت از آفات و بليّات محفوظ و بمقامات عاليه خواهد رسانيد و شرح اين قضايا در سوره بقره و يونس و طه مفصّلا ذكر شده است.

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)

---

وَ إِنّا لَجَمِيع‌ٌ حاذِرُون‌َ (56)

بعلاوه‌ اينها وسائل‌ جنگي‌ چندان‌ ندارند زنها و اطفال‌ ‌در‌ ‌آنها‌ بسيار هستند و ‌ما ‌هر‌ آينه‌ جميعا آماده‌ و مهيا و غرق‌ سلاح‌ و اسلحه‌ و صاحب‌ قوت‌ و شوكت‌ هستيم‌ ‌که‌ معناي‌ حاذرون‌ ‌است‌.

برگزیده تفسیر نمونه

---

]

(آیه 56)- به علاوه ما از توطئه این گروه- چه در اینجا باشند و چه بروند- بیمناکیم «و ما همگی آماده پیکاریم» (وَ إِنَّا لَجَمِیعٌ حاذِرُونَ).

ج3، ص372

---

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - آماده باش کامل سپاه فرعون پیش از پیوستن مردم شهرها به آنان براى تعقیب بنى اسرائیل (و إنّا لجمیع حذرون) «حِذْر» در قرآن به معناى ابزار جنگ (شمشیر، زره و...) آمده است; مانند«خذوا حذرکم». بنابراین «حاذرون» به کسانى گفته مى شود که داراى سلاح کافى و در حال آماده باش کامل باشند.

۲ - تشویق مردم از سوى مأموران فرعون، به تسریع در پیوستن به سپاه وى (و إنّا لجمیع حذرون)

۳ - فرعون، طرفداران و کارگزاران حکومت خود را، گروهى متحد، نیرومند و آماده نبرد معرفى کرد. (و إنّا لجمیع حذرون) یکى از معانى «جمیع» ضدّ «متفرق»; یعنى، متحد است (لسان العرب). برداشت یاد شده بر اساس همین معنا است.

۴ - قدرت نمایى و بزرگ جلوه دادن توانایى هاى خود در برابر جبهه مخالف، از ترفندهاى قدرت هاى استکبارى و نظام هاى فرعونى است. (و إنّا لجمیع حذرون)

موضوعات مرتبط

• بنى اسرائیل: تاریخ بنى اسرائیل ۱; تعقیب بنى اسرائیل ۱
• دشمنان: تحقیر دشمنان ۴
• فرعون: آمادگى نظامى سپاه فرعون ۱; بینش فرعون ۳; سپاه فرعون ۲
• فرعونیان: اتحاد فرعونیان ۳; بسیج فرعونیان ۲; قدرت فرعونیان ۳
• مستکبران: روش برخورد مستکبران ۴; قدرت نمایى مستکبران ۴
• موسى(ع): قصه موسى(ع) ۲