روایت:من لايحضره الفقيه جلد ۳ ش ۱۳۶۴

آدرس: من لا يحضره الفقيه، جلد ۳، كِتَابُ النِّكَاح

روي الحسن بن محبوب عن علي بن رياب عن محمد بن مسلم قال :

وَ سَأَلْتُ‏ أَبَا جَعْفَرٍ ع‏ عَنْ جَارِيَةٍ بَيْنَ رَجُلَيْنِ دَبَّرَاهَا جَمِيعاً ثُمَّ أَحَلَّ أَحَدُهُمَا فَرْجَهَا لِشَرِيكِهِ قَالَ هِيَ حَلاَلٌ لَهُ وَ أَيُّهُمَا مَاتَ قَبْلَ صَاحِبِهِ فَقَدْ صَارَ نِصْفُهَا حُرّاً مِنْ قِبَلِ اَلَّذِي مَاتَ وَ نِصْفُهَا مُدَبَّراً قُلْتُ أَ رَأَيْتَ إِنْ أَرَادَ اَلْبَاقِي مِنْهُمَا أَنْ يَمَسَّهَا أَ لَهُ ذَلِكَ قَالَ لاَ إِلاَّ أَنْ يَثْبُتَ عِتْقُهَا وَ يَتَزَوَّجَهَا بِرِضاً مِنْهَا مَتَى مَا أَرَادَ قُلْتُ لَهُ أَ لَيْسَ قَدْ صَارَ نِصْفُهَا حُرّاً وَ قَدْ مَلَكَتْ نِصْفَ رَقَبَتِهَا وَ اَلنِّصْفُ اَلْآخَرُ لِلْبَاقِي مِنْهُمَا قَالَ بَلَى قُلْتُ فَإِنْ هِيَ جَعَلَتْ مَوْلاَهَا فِي حِلٍّ مِنْ فَرْجِهَا قَالَ لاَ يَجُوزُ ذَلِكَ لَهُ قُلْتُ لَهُ لِمَ لاَ يَجُوزُ لَهَا ذَلِكَ وَ كَيْفَ أَجَزْتَ لِلَّذِي كَانَ لَهُ نِصْفُهَا حِينَ أَحَلَّ فَرْجَهَا لِشَرِيكِهِ فِيهَا قَالَ لِأَنَّ اَلْمَرْأَةَ لاَ تَهَبُ فَرْجَهَا وَ لاَ تُعِيرُهُ وَ لاَ تُحِلُّهُ وَ لَكِنْ لَهَا مِنْ نَفْسِهَا يَوْمٌ وَ لِلَّذِي دَبَّرَهَا يَوْمٌ فَإِنْ أَحَبَّ أَنْ يَتَزَوَّجَهَا مُتْعَةً بِشَيْ‏ءٍ فِي ذَلِكَ اَلْيَوْمِ اَلَّذِي تَمْلِكُ فِيهِ نَفْسَهَا فَلْيَتَمَتَّعْ مِنْهَا بِشَيْ‏ءٍ قَلَّ أَوْ كَثُرَ

ترجمه

‏محمد جواد غفارى, من لا يحضره الفقيه - جلد ۵ - ترجمه على اكبر و محمد جواد غفارى و صدر بلاغى, ۱۱۱

محمّد بن مسلم گويد: از امام باقر عليه السّلام پرسيدم: كنيزى كه دو صاحب دارد و با او تدبير كرده‏اند (يعنى قرار كرده‏اند تا آخر عمر آن دو خدمت ايشان را بكند و بعد از مرگ اوّلى نيمى از او آزاد شود و پس از مرگ دويمى نيم ديگر او) و يكى‏ از دو شريك انتفاع جنسى او را بر ديگرى حلال كرد حكم چيست؟ فرمود: براى وى حلال مى‏شود، و هر كدام پيش از ديگرى وفات كند نيمى از كنيز آزاد مى‏شود و نيم ديگرى بحال تدبير باقى ميماند، عرض كردم: نظر شما چيست اگر شريكى كه زنده است بخواهد با او نزديكى كند حقّ دارد؟ فرمود: نه مگر اينكه اگر بخواهد او را آزاد كند و سپس تزويجش نمايد با تعيين مهر و رضايت كنيز، باو عرض كردم: آيا نيمى از او آزاد نشده و مالك نيم خود نيست و نيم ديگر از آن شريك زنده؟ فرمود: آرى، عرض كردم: اگر خود با رضايت خاطر براى مولايش تصرّف بضع خويش را مباح گرداند چه؟ فرمود: اين جايز نيست، پرسيدم چرا جايز نباشد؟ و چگونه براى آن شريك كه سهم خود را به شريك ديگر مباح كرد اجازه فرمودى؟ حضرت فرمود: براى اينكه زن نمى‏تواند بضع خود را ببخشد يا عاريه دهد يا براى كسى اباحه كند، لكن پس از مردن يكى از دو شريك يك روز خود اختيار خود را دارد و روز ديگر بايد خدمت كسى را انجام دهد كه او را تدبير كرده، و آن مرد اگر بخواهد با او ازدواج موقّت كند بمبلغ معيّنى در روزى كه نوبت خود كنيز مدبّر است و مالك نفس خويش است ميتواند از وى تمتّع برد بهمان مبلغى كه معيّن كرده‏اند كم باشد يا بسيار.