ق ٤٤

يَوْمَ‌ تَشَقَّقُ‌ الْأَرْضُ‌ عَنْهُمْ‌ سِرَاعاً ذٰلِکَ‌ حَشْرٌ عَلَيْنَا يَسِيرٌ

ترجمه

روزی که زمین به سرعت از روی آنها شکافته می‌شود و (از قبرها) خارج می‌گردند؛ و این جمع کردن برای ما آسان است!

|روزى كه زمين به سرعت از [روى‌] آنها بشكافد [و از قبرها خارج گردند]. اين گردآوردنى است كه بر ما آسان است

روزى كه زمين به سرعت از [اجساد] آنان جدا و شكافته مى‌شود؛ اين حشرى است كه بر ما آسان خواهد بود.

روزی که زمین از (احاطه بر) آنها بشکافد و همه (به عرصه قیامت) بشتابند و این جمع‌آوری خلق بر ما سهل و آسان باشد.

روزی که زمین از [روی اجساد] آنان در حالی که [از قبرها بیرون آمده] شتابان [به سوی ندا کننده خود بروند] بشکافد؛ این گردآوردنشان از گورها [وحاضر کردنشان در قیامت] بر ما آسان است.

روزى كه زمين بشكافد و آنها به شتاب بيرون آيند. و اين گرد آورى براى ما آسان است.

روزی که زمین شتابان بر آنان بشکافد [و از گورها بیرون آیند] این [هنگام‌] حشر است که [اقامه آن‌] بر ما آسان است‌

روزى كه زمين از آنان بشكافد شتابنده باشند- شتابان بيرون آيند- اين برانگيختنى است كه بر ما آسان است.

روزی زمین از روی مردمان می‌شکافد و کنار می‌رود، و ایشان به سرعت (از میان خاکها) بیرون می‌آیند. آن روز، روز گردهمآئی است و برای ما سهل و آسان است (و کمترین رنج و زحمتی برای ما در بر ندارد).

روزی که زمین به سرعت از (اجساد) آنان جدا و شکافته می‌شود. این گردآوری برما آسان است.

روزی که بشکافد زمین از ایشان شتابندگان آن است برانگیختنی بر ما آسان‌

ق ٤٣	آیه ٤٤	ق ٤٥
سوره : سوره ق نزول : ٥ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٩ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«سِرَاعاً»: جمع سَریع، شتابان. حال برای فاعل (یَخْرُجُونَ) محذوف است، و تقدیر چنین است: یَخْرُجُونَ سِرَاعاً. یا حال ضمیر (هُمْ) در (عَنْهُمْ) است. «یَسِیرٌ»: ساده و آسان (نگا: نساء / و حج / ، عنکبوت / ).

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

يَوْمَ‌ يَدْعُوکُمْ‌ فَتَسْتَجِيبُونَ‌... (۱) مُهْطِعِينَ‌ إِلَى‌ الدَّاعِ‌ يَقُولُ‌... (۱)

مَا خَلْقُکُمْ‌ وَ لاَ بَعْثُکُمْ‌ إِلاَّ... (۰) وَ مَا أَمْرُنَا إِلاَّ وَاحِدَةٌ... (۰)

تفسیر

---

• آيات ۳۹ - ۴۵ سوره ق
• بيان آيات آخر سوره كه پيامبر (ص ) را امر به صبر و تسبيح خدا مى كند و روز قيامت رابه ياد مى آورد
• (چند روايت در ذيل آيه : ((و سبح بحمد ربكقبل طلوع الشمس و قبل الغروب )) و مراد از ((ادبار السجود))

---

• تفسیر آیات

تفسیر نور (محسن قرائتی)

---

يَوْمَ تَشَقَّقُ الْأَرْضُ عَنْهُمْ سِراعاً ذلِكَ حَشْرٌ عَلَيْنا يَسِيرٌ «44»

روزى كه زمين به سرعت از روى آنان شكافته شود، (و آنان از گورها بيرون آيند.) اين حشر (و گردآوردن همه انسان‌ها) بر ما آسان است.

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)

---

يَوْمَ تَشَقَّقُ الْأَرْضُ عَنْهُمْ سِراعاً ذلِكَ حَشْرٌ عَلَيْنا يَسِيرٌ (44)

يَوْمَ تَشَقَّقُ الْأَرْضُ‌: روزى كه بشكافد زمين و دور شود، عَنْهُمْ سِراعاً: از مردگان، پس بيرون آيند از قبور در حالتى كه شتابندگانند بسوى ندا كننده بدون تاخير و مهلت، ذلِكَ حَشْرٌ: اين زنده شدن ايشان از قبور برانگيختنى است و جمع كردنى، عَلَيْنا يَسِيرٌ: كه بر ما آسان است با وجود دورى ديار و قبور و تفرق و تشتت ايشان.

بيان: عقلا ثابت است كه بعد از موت، اجزاء اصليه عنصرى هر شخص معلوم المقدار، متفرق گرديده در عنصر خود وديعه گذاشته؛ حق سبحانه به حقيقت و ماهيت و مقدار آن عالم و حافظ است، چون روز قيامت شود به اراده ازليه و قدرت تامه سبحانيه، اجزاء متفرقه متشتّته جمع‌آورى شده به نفخ صور، روح در آنها دميده به عرصه قيامت حاضر آيند.

تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)

---

وَ اسْتَمِعْ يَوْمَ يُنادِ الْمُنادِ مِنْ مَكانٍ قَرِيبٍ (41) يَوْمَ يَسْمَعُونَ الصَّيْحَةَ بِالْحَقِّ ذلِكَ يَوْمُ الْخُرُوجِ (42) إِنَّا نَحْنُ نُحْيِي وَ نُمِيتُ وَ إِلَيْنَا الْمَصِيرُ (43) يَوْمَ تَشَقَّقُ الْأَرْضُ عَنْهُمْ سِراعاً ذلِكَ حَشْرٌ عَلَيْنا يَسِيرٌ (44) نَحْنُ أَعْلَمُ بِما يَقُولُونَ وَ ما أَنْتَ عَلَيْهِمْ بِجَبَّارٍ فَذَكِّرْ بِالْقُرْآنِ مَنْ يَخافُ وَعِيدِ (45)

ترجمه‌

و گوش ده روزى كه ندا كند ندا كننده از جائى نزديك‌

روزى كه ميشنوند صيحه را بدرستى اين روز بيرون آمدن است‌

همانا ما زنده ميكنيم و ميميرانيم و بسوى ما بازگشت است‌

روز كه شكافته شود زمين از آنان با آنكه شتابندگانند اين از هر جانب جمع كردنى است بر ما آسان‌

ما داناتريم بآنچه ميگويند و نيستى تو مر آنها را مجبور كننده پس پند و تذكر ده بقرآن آنرا كه ميترسد از وعيد من.

---

جلد 5 صفحه 60

تفسير

خداوند متعال براى گوشزد مردم و تذكر آنها ببعث و نشور خطاب به پيغمبر خود فرموده كه گوش فرادار و مترقب روزى باش كه منادى حق كه اسرافيل است ندا ميكند خلق را كه برخيزيد براى حساب از جائيكه نسبت آن بهمه على السّويّه است لذا همه بيك منوال صوت او را ميشنوند مانند صدائى كه از جاى نزديك بيايد و آنروزى است كه تمام خلق نفخه دوم و صوت شديد آنرا ميشنوند و بايد بشنوند چون حق است مانند ساير اوضاع قيامت و احوال آن يا آن صوت بحق تعلق گرفته كه آن بعث و حشر است و آنروز بيرون آمدن اجساد پوسيده از قبور است كه يوم الخروج ناميده شده و خداوند زنده ميكند جماد را و ميميراند و زنده ميكند دوباره و در پيشگاه عدل خود حاضر ميفرمايد براى ثواب و عقاب و آنروزى است كه شكافته و دور شود زمين از مردم و آنها بسرعت داعى حق را اجابت نمايند و بصحراى محشر شتابند و اين جمع‌آورى ذرات اجسام متفرّقه در عالم و بصورت اوّل در آوردن و در پيشگاه خود حاضر نمودن براى خدا آسان است و كار مختصرى است و او اعلم است باقوال و اعمال كفّار و غير آنها و همه را بپاداش و جزاى خود خواهد رسانيد و پيغمبر صلى اللّه عليه و آله و سلّم مأمور به اجبار آنها بر ايمان نميباشد او فقط بايد پند دهد و متذكر فرمايد بمواعظ و نصايح قرآنيّه كسانيرا كه از وعده عذاب خدا ميترسند چون غير آنها موعظه و اندرز بحالشان مفيد نيست و قمّى ره اين آيات را راجع برجعت و ظهور حضرت حجّت دانسته و از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه مراد از يوم الخروج رجعت است و منادى به اسم قائم و اسم پدرش ندا ميكند و صيحه حق همان است و حشر يسير هم همان حشر است در ثواب الاعمال و مجمع از امام باقر عليه السّلام نقل نموده كه هر كه در دنبال نمازهاى واجب و مستحب خود سوره ق را قرائت نمايد خداوند توسعه در رزق باو عطا ميفرمايد و نامه عملش را بدست راستش ميدهد و حسابش را سهل و آسان خواهد فرمود و الحمد للّه رب العالمين و صلّى اللّه على محمد و آله الطاهرين.

---

جلد 5 صفحه 61

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)

---

يَوم‌َ تَشَقَّق‌ُ الأَرض‌ُ عَنهُم‌ سِراعاً ذلِك‌َ حَشرٌ عَلَينا يَسِيرٌ (44)

روزي‌ ‌که‌ زمين‌ شكاف‌ ‌بر‌ ميدارد و ‌از‌ قبور و زير زمين‌ خارج‌ ميشوند و بيرون‌ مي‌آيند بسرعت‌ و ‌اينکه‌ حشر صحراي‌ محشر ‌است‌ و ‌بر‌ ‌ما بسيار آسان‌ ‌است‌.

يَوم‌َ تَشَقَّق‌ُ الأَرض‌ُ اشاره‌ بشكاف‌ قبور ‌است‌ ‌که‌ ‌هر‌ ‌که‌ ‌در‌ داخل‌ ‌او‌ ‌است‌ ‌او‌ ‌را‌ بيرون‌ مياندازد.

عَنهُم‌ سِراعاً شكاف‌ زمين‌ ‌از‌ ‌آنها‌ ‌است‌ ‌يعني‌ ‌هر‌ كجاي‌ زمين‌ باشند زمين‌ ‌آنها‌ ‌را‌ بيرون‌ مي‌اندازد بسرعت‌ و فوريت‌ چنانچه‌ ميفرمايد: وَ نُفِخ‌َ فِي‌ الصُّورِ فَإِذا هُم‌ مِن‌َ الأَجداث‌ِ إِلي‌ رَبِّهِم‌ يَنسِلُون‌َ يس‌، آيه 51، اجداث‌ قبور ‌است‌ ينسلون‌ ‌يعني‌ بشتاب‌. و نيز ميفرمايد: يَخرُجُون‌َ مِن‌َ الأَجداث‌ِ كَأَنَّهُم‌ جَرادٌ مُنتَشِرٌ قمر ‌آيه‌ 7 و ميفرمايد: يَوم‌َ يَخرُجُون‌َ مِن‌َ الأَجداث‌ِ سِراعاً معارج‌ آيه 43.

ذلِك‌َ حَشرٌ ‌اينکه‌ ‌است‌ حشر ‌که‌ تمام‌ اولين‌ و آخرين‌ ‌از‌ آدم‌ ‌تا‌ حضرت‌ قائم‌ (ع‌) ‌که‌ آخرين‌ كسي‌ ‌است‌ ‌که‌ ‌از‌ دنيا ميرود صحراي‌ محشر تمام‌ محشور ميشوند ‌حتي‌ طائفه‌ جن‌ ‌حتي‌ وحوش‌ ‌که‌ ميفرمايد: وَ إِذَا الوُحُوش‌ُ حُشِرَت‌ تكوير آيه 5.

جلد 16 - صفحه 261

عَلَينا يَسِيرٌ بمجرد اراده‌ تمام‌ زنده‌ بسرعت‌ وارد محشر مي‌شوند ‌بر‌ ‌او‌ زحمتي‌ نيست‌.

برگزیده تفسیر نمونه

---

]

(آیه 44)- سپس برای توضیح بیشتر در باره بازگشت مردم به سوی خداوند می‌فرماید: «روزی که زمین بسرعت از روی آنها شکافته می‌شود و (از قبرها) خارج می‌گردند» (یَوْمَ تَشَقَّقُ الْأَرْضُ عَنْهُمْ سِراعاً).

و در پایان آیه می‌افزاید: «و این جمع کردن (مردم در قیامت) برای ما آسان است» (ذلِکَ حَشْرٌ عَلَیْنا یَسِیرٌ).

روشن است خداوندی که آفریننده آسمانها و زمین و آنچه در میان آن دو است حشر و نشور مردگان برای او کار ساده‌ای می‌باشد.

---

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - قیامت، روز شکافتن زمین و خروج سریع آدمیان از دل خاک (یوم تشقّق الأرض عنهم سراعًا) مطلب بالا، بر این اساس است که «سراعاً» اشاره به خروج سریع داشته است.

۲ - انسان، داراى معاد جسمانى (یوم تشقّق الأرض عنهم سراعًا) نقش داشتن زمین و شکافتن آن در رستاخیز انسان و خروج وى به سوى محشر; مى رساند که انسان از بستر خاک برمى خیزد و این معنا با معاد جسمانى همساز است; زیرا روح در دل زمین، محبوس نیست تا با شکافتن آن آزاد شود.

۳ - گرد آمدن و حشر آدمیان در قیامت، کارى سهل براى خداوند (ذلک حشر علینا یسیر)

موضوعات مرتبط

• انسان: بعث انسان ها ۱; حشر اخروى انسان ها ۳
• حشر: سهولت حشر ۳
• خدا: افعال خدا ۳
• زمین: انشقاق زمین ۱
• قیامت: ویژگیهاى قیامت ۱
• معاد: معاد جسمانى ۲