الظّن

آیات شامل این کلمه

ریشه کلمه

• ظنن‌ (۶۹ بار)

قاموس قرآن

احتمال قوى. چنان كه وهم احتمال ضعيف و شك تساوى طرفين است [انبياء:87]. احتمال قوى داد كه هرگز بر او سخت نمى‏گيريم. در صحاح گويد: ظنّ معروف است. گاهى به جاى علم گذاشته مى‏شود. كلام قاموس نظير صحاح است. در اقرب گفته: ظنّ اعتقاد راجح است با احتمال نقيض و در علم و شك نيز به كار رود. طبرسى فرموده: ظّن به عقيده ابى هاشم از جنس اعتقاد است و به نظر قاضى و ابى على جنس مستقلى است غير از اعتقاد، چنان كه سيد مرتضى رحمةاللّه نيز چنين گفته. ناگفته نماند: مشكل است ظّن را جاى علم بريم قرآن آن دو را از هم جدا كرده مثل: [جاثية:32]. [جاثية:24]. [نساء:157]. [نجم:28]. و نيز بسيار بعيد است كه ظّن را در قرآن به معنى شكّ بگيريم كه اين هر دو جنس مستقلى هستند. و قرآن به هر يك اعتناء خاصى دارد. اگر گويند: چرا در بعضى از آيات در جاى علم به قيامت ظّن بكار برده مثل [بقره:45-46]. [مطفّفين:4-5]. [بقره:249]؟ گوئيم: درباره آخرت يقين لازم است نه ظّن چنان كه فرمود: [بقره:4]. [آل عمران:114]. [انعام:154]. در آيات فوق علت استعمال ظّن ملاقات رب و ظّن بعثت هم در اصلاح عمل و ترس از خدا كافى است زيرا انسان ذاتاً از خطر متحمل پرهيز مى‏كنيد. مثل آيه [انعام:51]. نظر الميزان و المنار نيز نزديك به اين است. بعضى ظّن را در آيات علم معنى كرده‏اند ولى از ظاهر نبايد عدول كرد. راغب در مفردات گويد: هرگاه ظّن قوى باشد و يا مانند قوى تصور شود با آنّ مشدّد و آن مخفف از مثّقله استعمال مى‏شود آن گاه آيات «يَظُنُونَ اَنَّهُمْ مُلاقوا رَبِّهِمْ» «يَظُنّونَ اَنَّهُمْ مُلاقُوا اللّه» را شاهد آورده و آنها را در مقام يقين دانسته است. بنابر قول راغب مى‏شود گفت: چون‏اند مشدّد و مخّف براى تحقيق است اگر بعد از ظّن بكار روند قرينه بودن ظّن به معنى يقين است مثل آيات فوق و آيه [قيامة:28]. * [احزاب:10] الف الظنونا زايد است براى رعايت آخر آيه كه با آيات ديگر در يك سياق باشد مثل باشد مثل [احزاب:67]. اين الف معنائى ندارد و فقط براى اصلاح لفظ است تقدير آيه به قولى چنين است: «وَ تَظُّنُونَ بِاللَّههِ الظُّنونَ الْمُختَلَفَةِ». آنجا كه در اثر تلاش و تفكّر، يقين ممكن باشد كارى از ظّن ساخته نيست و مورد قبول نمى‏باشد [يونس:36].

• ال

کلمات نزدیک مکانی

إِن وَ إِلاّ مِن لا يَتّبِعُون الظّن مَا اللّه يُغْنِي عِلْم بَعْض الْحَق إِثْم هُم کَثِيرا شَيْئا اجْتَنِبُوا بِه يَخْرُصُون اتّبَاع تَجَسّسُوا آمَنُوا تَتّبِعُون هُو الّذِين ظَنّا عَن قَتَلُوه لَهُم أَنْتُم تَهْوَى سُلْطَان شُرَکَاء يَقِينا بَل أَکْثَرُهُم الْأَنْفُس لَنَا سَبِيل أَيّهَا فَأَعْرِض قُل رَفَعَه يَتّبِع فَتُخْرِجُوه تَخْرُصُون لَقَد رَبّک بِهَا الّذِي فَلِلّه دُون تَحْکُمُون إِلَيْه الْحُجّة مَن يُضِلّوک جَاءَهُم يَغْتَب يَا الظّالِمُون جَعَل أَنْزَل عَلِيم عِنْدَکُم مِنْه بَعْضُکُم يَدْعُون الْأَرْض رَبّهِم فِي بَعْضا شَک بِمَا هَل

تکرار در هر سال نزول

در حال بارگیری...