العلق ٩

أَ رَأَيْتَ‌ الَّذِي‌ يَنْهَى‌

ترجمه

به من خبر ده آیا کسی که نهی می‌کند،

مگر آن را نبينى كه باز مى‌دارد

آيا ديدى آن كس را كه باز مى‌داشت،

دیدی آن کس را که منع (و تمسخر) می‌کرد؟

مرا خبر ده، آیا آن کسی که باز می دارد،

آيا ديدى آن كس را كه منع مى‌كند

آیا نگریسته‌ای کسی را که باز می‌دارد

مرا بگو كه آيا آن [كافر سركش‌] كه باز مى‌دارد،

آیا دیده‌ای کسی را که نهی می‌کند و باز می‌دارد.

آیا دیدی آن کس را که باز می‌داشت‌؛

آیا دیدی آن را که بازدارد

العلق ٨	آیه ٩	العلق ١٠
سوره : سوره العلق نزول : ٢ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٤ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«أَرَأَیْتَ؟»: آیا دیده‌ای؟ آیا خبر داری؟ به من بگو (نگا: کهف / ، مریم / ، فرقان / ).

تفسیر

• آيات ۱ - ۱۹، سوره علق
• معناى ((قرائت )) و مفاد ((اقراء باسم ربّك الّذى خلق ...))
• معناى ((قرائت )) و مفاد ((اقراء باسم ربّك الّذى خلق ...))
• مراد از امر به قرائت در ((اقراء و ربّك الاكرام )) و مفاد توصيف خدا به ((الّذى علّمبالقلم )) بعد از امر به قرائت
• بى نياز دانستن خود، منشاء و علّت طغيان آدمى است
• توضيحى راجع به تشريع نماز قبل از شب معراج وقبل از نزول قرآن كه از آيه : ((اراءيت الذى عيدا اذا صلّى )) استفاده مى شود
• تهديد آنكه مانع نمازگزاردن پيامبر (صلى الله عليه و آله ) مى شده
• رواياتى در باره ماجراى نزول نخستين وحى بر پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم :((اقرء باسمربك ...))
• و بيان اشكالى كه در اين روايت ديده مى شود
• شاءن نزول آيات : ((اءراءيت الذّى ينهى ...))، سجده نزديكترين حالت عبد به ربّ،سوره عزائم

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - برخى از مخالفان پیامبر(ص)، مانع نماز خواندن آن حضرت بودند. (أرءیت الذى ینهى) مراد از «الذى ینهى» - به قرینه آیه بعد و جمله «لاتطعه» در آخر سوره - کسى است که پیامبر(ص) را از نماز خواندن نهى مى کرد. جمله «فلیدع نادیه» در آیات بعد، وى را فردى داراى نفوذ کلام معرفى کرده و به گفته بسیارى از مفسران، مراد ابوجهل است.

۲ - نمازستیزان، مورد تهدید و نکوهش خداوند (أرءیت الذى ینهى) سیاق آیه شریفه بر توبیخ و تهدید دلالت مى کند.

۳ - جلوگیرى از برپایى نماز، شگفت آورترین نمونه طغیان (لیطغى ... أرءیت الذى ینهى) «أرءیت» استفهام تعجبى است. ادیبان عرب، آن را با «أخبرنى» (خبر ده مرا) به یک معنا دانسته اند. درخواست بازگو کردن خبر - با آن که متکلم آن را مى داند - نشانه شگفتى آن است. مخاطب در «أرءیت» مى تواند عموم مخاطبان باشد; گرچه فرد بارز آن پیامبر(ص) است و بنده نمازگزارى که مورد نهى قرار گرفته، بر هر نمازگزارى قابل انطباق است.

۴ - نماز در عصر بعثت، مورد تهاجم مخالفان اسلام (أرءیت الذى ینهى) جمله «لئن لم ینته» - در آیات بعد - قرینه بر وقوع این مزاحمت، به هنگام نزول آیات این سوره است که با اوایل بعثت هم زمان بوده است.

۵ - خوى ثروت اندوزى و احساس بى نیازى، زمینه ساز مخالفت با برگزارى نماز أن رءاه استغنى ... أرءیت الذى ینهى

موضوعات مرتبط

• اسلام: تاریخ صدر اسلام ۴; روش برخورد مخالفان اسلام ۴
• بى نیازى: آثار احساس بى نیازى ۵
• ثروت اندوزى: آثار ثروت اندوزى ۵
• خدا: سرزنشهاى خدا ۲
• طغیان: نشانه هاى طغیان ۳
• محمد(ص): روش برخورد مخالفان محمد(ص) ۱; ممانعت از نماز محمد(ص) ۱
• نماز: تاریخ نماز ۴; زمینه مخالفت با نماز ۵; سرزنش ناهیان از نماز ۲; ممانعت از نماز ۳، ۴; نماز در صدر اسلام ۴