العلق ١٠

از الکتاب
کپی متن آیه
عَبْداً إِذَا صَلَّى‌

ترجمه

بنده‌ای را به هنگامی که نماز می‌خواند (آیا مستحق عذاب الهی نیست)؟!

ترتیل:
ترجمه:
العلق ٩ آیه ١٠ العلق ١١
سوره : سوره العلق
نزول : ٢ بعثت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ٣
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«إِذَا ...»: جواب شرط محذوف است.


نزول

شأن نزول آیات ۹ و ۱.:

«شیخ طوسى» گویند: این آیات درباره ابوجهل بن هشام نازل شده و مراد از عبد در آیه رسول خدا صلى الله علیه و آله است زیرا ابوجهل پیامبر را از نمازگذاردن بازمی‌داشت.[۱]

تفسیر


نکات آیه

۱ - پیامبر(ص)، بنده ارجمند خداوند (عبدًا) براساس شأن نزول هاى متعدد، مراد از «عبداً» - که به جهت بیان عظمت، نکره آورده شده - پیامبر(ص) است.

۲ - پیامبر(ص)، به طور مکرر و در حضور مخالفان خویش، نماز مى خواند. (إذا صلّى) از نهى مکرر - که مفاد فعل مضارع «ینهى» در آیه قبل است - اقامه مکرر نماز استفاده مى شود و برخورد مخالفان پیامبر(ص) با نماز آن حضرت، نشان مى دهد که نماز پیامبر(ص) از دید آنان مخفى نبوده است.

۳ - نماز، جلوه عبودیت انسان است. (عبدًا إذا صلّى)

۴ - وادار ساختن مردم به ترک نماز، نادیده انگاشتن عبودیت آنان براى خداوند است. (أرءیت الذى ینهى . عبدًا إذا صلّى) انتخاب کلمه «عبد»، بیانگر دلیل تعجبى است که استفهام «أرءیت» بر آن دلالت داشت; یعنى، کسى که بندگان را به ترک نماز فرا مى خواند، چرا به بنده بودن آنان توجّه نمى کند؟

۵ - تشریع نماز، در نخستین سال هاى بعثت (إذا صلّى) گرچه ممکن است کیفیت نمازى که رسول خدا(ص) در آغاز بعثت مى خواند، با نمازهاى پنج گانه اى که براى همیشه تشریع شده است، تفاوت هایى داشته و چه بسا به سجود و قصد قربت - که در ذیل سوره آمده - اکتفا مى شد; ولى آیه شریفه بر اصل تشریع عبادتى به نام «نماز» دلالت دارد.

موضوعات مرتبط

  • خدا: ترک عبودیت خدا ۴
  • عبودیت: نشانه هاى عبودیت ۳
  • محمد(ص): عبودیت محمد(ص) ۱; فضایل محمد(ص) ۱; محمد(ص) و مخالفان ۲; نماز محمد(ص) ۲
  • نماز: اهمیت نماز ۳; تاریخ تشریع نماز ۵; ممانعت از نماز ۴

منابع

  1. طبرى صاحب جامع البیان نیز آن را از ابن عباس روایت نموده است.