عبس ٥

أَمَّا مَنِ‌ اسْتَغْنَى‌

ترجمه

امّا آن کس که توانگر است،

اما آن كه [از پند تو] اظهار بى‌نيازى مى‌كند

اما آن كس كه خود را بى‌نياز مى‌پندارد،

اما آن که دارا (و مغرور دنیا) است.

اما کسی که خود را ثروتمند نشان می دهد

اما آن كه او توانگر است،

اما کسی که بی‌نیازی نشان می‌دهد

اما آن كه بى‌نياز است- به مال و جاه-

امّا آن کس که خود را (از دین و هدایت آسمانی) بی‌نیاز می‌داند.

اما کسی که خود را بی‌نیاز پندارد.

اما آنکه بی‌نیازی جست‌

عبس ٤	آیه ٥	عبس ٦
سوره : سوره عبس نزول : ٢ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٣ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«إسْتَغْنی»: خود را بی‌نیاز می‌بیند از چیزی که با خود آورده‌ای، و به ثروت و قدرت دنیوی بسنده می‌کند.

تفسیر

• آيات ۱ - ۱۶، سوره عبس
• اشاره به شان نزول اين آيات و غرض سوره كه عبارتست از عتاب هر كس كه ثروتمندان
• خبرى عتاب آميز حاكى از روى گرداندن يك مرد نابينا و عنايت و توجه به توانگران
• اشاره به اينكه قرآن كريم ((تذكره )) است
• مقصود از اينكه درباره قرآن فرمود: ((فى صحف مكرمة ...))
• اشاره به اينكه ملائكه اى مخصوص سفراى وحى و تحت امرجبرئيل متصدى حمل و ابلاغ آن به پيامبران بوده اند
• روايتى حاكى از اعراض پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) از ابن ام مكتوم ونزول آيات : ((عبس و تولى ...))
• بيان اينكه آيات عتاب به روشنى متوجه پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) نيست ونزول آن در مورد روى گرداندن آن حضرت از ام مكتوم از جهات مختلف مخدوش و مردود است
• روايتى ديگر حاكى از نزول آيات عتاب در مورد مردى از بنى اميه

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - برخى از حاضران مجلس پیامبر(ص) در ماجراى ابن ام مکتوم، خود را از پند و اندرزهاى الهى بى نیاز مى دیدند و از فرجام خود نگرانى نداشتند. (أمّا من استغنى) به قرینه «جاءک» و «یخشى» - در آیات بعد - مراد از جمله «استغنى»، احساس بى نیازى نسبت به حضور در مجلس وعظ و ارشاد و نیز بى خطر دیدن عاقبت خویش است.

۲ - پیامبر(ص)، حتى کسانى را که به معارف دینى احساس نیاز نمى کردند، به حضور مى پذیرفت و از ارشاد آنان دریغ نمىورزید. (أمّا من استغنى) با توجه به شأن نزول و جملات آیه شریفه، چنین بر مى آید که پیامبر(ص) در مجلسى به ارشاد کسانى پرداخته بود که برخى از افراد حاضر در آن، خود را از تعالیم آن حضرت بى نیاز مى پنداشتند. فردى از مسلمانان نیز با شرکت در آن مجلس، خود را در مقام وعظ و ارشاد آنان قرار داده بود. پس از حضور ابن ام مکتوم، آثار ناخرسندى در قیافه و رفتار او نمودار گشت و این آیات با نکوهش از دوگانگى برخوردش، وى را فردى نامناسب براى ارشاد معرفى کرده است.

۳ - ثروت و امکانات مادى، زمینه ساز بازماندن از تلاش براى درک معارف الهى و غافل سازنده انسان از عاقبت خویش* (أمّا من استغنى) مراد از «استغناء» ممکن است داشتن مال و ثروت باشد. در این صورت - به قرینه «جاءک یسعى و هو یخشى» در توصیف جبهه مقابل - مى توان گفت ثروتمندان در معرض ترک حضور در مجالس دینى و خوددارى از تلاش براى آموختن دین و دچار محرومیت از خشیت هستند.

موضوعات مرتبط

• امکانات مادى: نقش امکانات مادى ۳
• ثروت: نقش ثروت ۳
• دین: آسیب شناسى دینى ۳; موانع درک دین ۳
• عبدالله بن ام مکتوم: قصه عبدالله بن ام مکتوم ۱
• غفلت: زمینه غفلت ۳
• محمد(ص): بى نیازى حاضران در مجلس محمد(ص) ۱; شرایط حضور در مجلس محمد(ص) ۲; فرجام حاضران در مجلس محمد(ص) ۱
• موعظه: بى نیازى از موعظه ۱