محمد ١٢

إِنَ‌ اللَّهَ‌ يُدْخِلُ‌ الَّذِينَ‌ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ‌ جَنَّاتٍ‌ تَجْرِي‌ مِنْ‌ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ وَ الَّذِينَ‌ کَفَرُوا يَتَمَتَّعُونَ‌ وَ يَأْکُلُونَ‌ کَمَا تَأْکُلُ‌ الْأَنْعَامُ‌ وَ النَّارُ مَثْوًى‌ لَهُمْ‌

ترجمه

خداوند کسانی را که ایمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند وارد باغهایی از بهشت می‌کند که نهرها از زیر (درختانش) جاری است؛ در حالی که کافران از متاع زودگذر دنیا بهره می‌گیرند و همچون چهارپایان می‌خورند، و سرانجام آتش دوزخ جایگاه آنهاست!

|همانا خدا كسانى را كه ايمان آوردند و كارهاى شايسته كردند، به باغ‌هايى داخل مى‌كند كه از پاى درختانش نهرها جارى است. و كسانى كه كافر شدند، [چند صباحى‌] بهره مى‌جويند و مى‌خورند همان گونه كه چهارپايان مى‌خورند، و [سر انجام‌] جايگاهشان آتش است

خدا كسانى را كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده‌اند، در باغهايى كه از زير [درختان‌] آنها نهرها روان است درمى‌آورد، و [حال آنكه‌] كسانى كه كافر شده‌اند، [در ظاهر] بهره مى‌برند و همان گونه كه چارپايان مى‌خورند، مى‌خورند، و[لى ]جايگاه آنها آتش است.

البته خدا آنان را که ایمان آورده و نیکوکار شوند در بهشتی که زیر درختانش نهرها جاری است داخل گرداند و آنان که به راه کفر شتافتند به تمتّع و شهوت‌رانی و شکم‌پرستی مانند حیوانات پردازند و عاقبت منزل آنها آتش دوزخ خواهد بود.

بی تردید خدا کسانی را که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده اند، در بهشت هایی کهاز زیرِ [درختانِ] آن نهرها جاری است در می آورد، و در حالی که کافران همواره سرگرم بهره گیری از [کالا و لذت های زودگذر] دنیایند و می خورند، همان گونه که چهارپایان می خورند و جایگاهشان آتش است.

خدا كسانى را كه ايمان آورده‌اند و كارهاى شايسته مى‌كنند، به بهشتهايى كه نهرها در آن جارى است داخل خواهد كرد. ولى كافران از اين جهان متمتع مى‌شوند و چون چارپايان مى‌خورند و جايگاهشان آتش است.

بی‌گمان خداوند کسانی را که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند، به بوستانهایی در می‌آورد که جویباران از فرودست آن جاری است، و کافران [از ظواهر زندگی‌] بهره بر می‌گیرند و همان گونه که چارپایان می‌خورند، می‌خورند و [می‌خوابند] و آتش [دوزخ‌] جایگاه ایشان است‌

همانا خدا كسانى را كه ايمان آوردند و كارهاى نيك و شايسته كردند به بهشتهايى درآرد كه از زير آنها جويها روان است. و كسانى كه كافر شدند [از دنيا] كام و بهره مى‌گيرند و همانند چارپايان مى‌خورند و آتش دوزخ جايگاهشان است.

خداوند کسانی را که ایمان بیاورند و کارهای شایسته و بایسته بکنند، به باغهائی از بهشت داخل می‌گرداند که رودبارها و چشمه‌سارها در زیر (کاخها و درختهای) آن روان است. در حالی که کافران (چند روزی از نعمتهای زودگذر جهان) بهره و لذّت می‌برند و همچون چهارپایان (بی‌خبر و غافل از سرانجام کار) می‌چرند و می‌خورند، و (پس از بدرود حیات و گام نهادن به آخرت) آتش دوزخ جایگاه ایشان است.

خدا بی‌گمان کسانی را که ایمان آورده و کارهای شایسته(ی ایمانشان) کرده‌اند، در باغ‌هایی که از زیر(درختان سر درهم)‌شان نهرها روان است در می‌آورد. و کسانی که کافر شدند، بهره(ی حیوانی) می‌برند و همان‌گونه که چارپایان می‌خورند، می‌خورند و جایگاه و پایگاهشان آتش است.

همانا خدا درآورد آنان را که ایمان آوردند و کردارهای شایسته کردند باغهائی که روان است زیر آنها جویها و آنان که کفر ورزیدند کامرانی کنند و خورند بدانسان که خورند دامها و آتش است جایگاهی برای آنان‌

محمد ١١	آیه ١٢	محمد ١٣
سوره : سوره محمد نزول : ١ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٦ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«یَتَمَتَّعُونَ»: بهره‌مند می‌شوند. لذت می‌برند و خوش می‌گذرانند.

تفسیر

• آيات ۷ - ۱۵ سوره محمد
• معناى اينكه فرمود: اگر خدا را يارى كنيد خدا ياريتان مى كند
• توضيح اينكه در تعليل نصرت مؤ منين و هلاكت كفار فرمود: خدا مولاى مؤ منان است وكافران مولايى ندارند
• وصف بهشتى كه متقين بدان وعده داده شده اند ۳۵۱
• (چند روايت در ذيل آيه : ((ذلك بانهم كرهوا ماانزل الله )) و بعضى آيات گذشته ديگر)

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- نوید الهى به ورود مؤمنان نیک کردار، به باغ هاى بهشت با تکریم و اجلال (إنّ اللّه یدخل الذین ءامنوا و عملوا الصلحت جنّ-ت) واژه «یدخل» و اسناد فعل به خداوند، مى رساند که مؤمنان با تکریم و اجلال و در سایه لطف و اراده الهى، گام در بهشت مى نهند.

۲- ره یافتن مؤمنان نیک کردار به بهشت، نمودى از ولایت الهى بر آنان (ذلک بأنّ اللّه مولى الذین ءامنوا ... إنّ اللّه یدخل الذین ءامنوا و عملوا الصلحت جنّ-ت )

۳- پیوستگى ایمان و عمل صالح در زندگى مؤمنان، شرط بهره مندى آنان از نعمت بهشت (یدخل الذین ءامنوا و عملوا الصلحت جنّ-ت )

۴- جریان نهرها در زیر قصرها و درخت هاى بهشت، از جاذبه هاى مهم آن است. (جنّ-ت تجرى من تحتها الأنهر) از آن جا که خداوند از میان همه اوصاف بهشت، تنها به جریان نهرها اشاره کرده است، اهمیت آن استفاده مى شود.

۵- تمایلات جسمانى و مادى بشر، همراه با وى در جهان آخرت (جنّ-ت تجرى من تحتها الأنهر) باغ ها و منظره زیباى آن و جریان رودها و آواى دلکش آن، امورى است که بشر در پرتو حواس و جنبه وجود مادى خویش، از آنها لذت برده و سود مى جوید. خداوند، مؤمنان را به برخوردارى از این لذت ها در جهان آخرت، نوید داده است.

۶- استفاده خداوند از تمایلات طبیعى بشر، در جهت تشویق او به ایمان و ارزش ها (جنّ-ت تجرى من تحتها الأنهر) تمایل بشر به برخوردارى از بوستان هایى سرشار از رودهاى جارى، زمینه اى قرار گرفته است تا خداوند بهوسیله این تمایل طبیعى، او را به ارزش هاى معنوى مشتاق سازد.

۷- لذّت جویى و شکمبارگى حیوان گونه کافران، تنها بهره آنان از زندگى دنیایى (الذین کفروا یتمتّعون و یأکلون کما تأکل الأنعم و النار مثوًى لهم) از مقابله دو بخش آیه - که براى مؤمنان پایان خوش بهشت را یادآور شده - استفاده مى شود که کافران، هرگز از آن نعمت هاى اخروى بهره نخواهند برد; بلکه تنها شهوت رانى و استفاده حیوان گونه از امکانات دنیا، نصیب آنان است.

۸- آتش دوزخ، جایگاه کافران لذّت طلب و شکمباره (یتمتّعون و یأکلون ... و النار مثوًى لهم)

۹- هدف قرار دادن لذت جویى و شکمبارگى در زندگى، منشى حیوانى و نه شایسته مقام انسانى (و الذین کفروا یتمتّعون و یأکلون کما تأکل الأنعم) لحن شدید توبیخى آیه و به شمار آوردن لذّت جویى صرف و به دور از عقیده و ایمان در حد زندگى حیوانى، مطلب بالا را افاده مى کند.

۱۰- مؤمن واقعى، در پى اعمال نیک است; نه غوطهور در لذّت و هوسرانى. (الذین ءامنوا و عملوا الصلحت ... و الذین کفروا یتمتّعون و یأکلون کما تأکل الأنعم) خداوند، مؤمنان را متصف به «عملوا الصالحات» کرده و کافران را مشمول «یتمتّعون و یأکلون کما تأکل الأنعام» دانسته است. از این تقابل، مطلب بالا استفاده مى شود.

۱۱- بهرهورى مؤمنان، از امکانات دنیا، در محدوده صلاح و ارزش هاى انسانى (الذین ءامنوا و عملوا الصلحت ... و الذین کفروا یتمتّعون و یأکلون کما تأکل الأنعم) آنچه در آیه شریفه مورد ملامت قرار گرفته، بهرهورى از دنیا به گونه حیوانى است; و نه مطلق بهرهورى.

۱۲- شکم پرستى، داراى نقشى ویژه در میان سایر شهوات و تمایلات حیوانى (یتمتّعون و یأکلون کما تأکل الأنعم) واژه «یتمتّعون» دربردارنده همه گونه لذّت جویى است. از این که «یأکلون...»، از میان همه شهوات اختصاص به ذکر یافته و بدان تصریح شده است، مطلب بالا استفاده مى شود.

۱۳- بهره گیرى از نعمت هاى دنیوى و نیندیشیدن به آفریننده آن، شیوه اى حیوانى است.* (و الذین کفروا یتمتّعون و یأکلون کما تأکل الأنعم) برداشت بالا بدان احتمال است که تشبیه کافر به حیوان، از آن جهت باشد که حیوان هنگام بهره گیرى از موهبت هاى طبیعى، به پدیدآورنده آن نمى اندیشد.

۱۴- سود جستن از امکانات زندگى، بدون هدفى متعالى و احساس مسؤولیت، عملى حیوانى* (یتمتّعون و یأکلون کما تأکل الأنعم) برداشت بالا بدان احتمال است که تشبیه کافر به حیوان، از آن جهت باشد که حیوان در خوردن و لذّت جویى، جز ارضاى غریزه به هدفى دیگر نیندیشیده و خود را مسؤول نمى داند.

۱۵- بى ارزشى لذت ها و امکانات دنیوىِ کافران، در مقایسه با فرجام سخت اخروى آنان (یتمتّعون و یأکلون ... و النار مثوًى لهم) خداوند، با تقبیح شیوه کافران و یادآورى فرجام شوم آنان، در حقیقت به مؤمنان یادآور شده است که چشم به زندگى دنیوى کافران ندوزند و لذّت جویى هاى آنان را ارزش نپندارند; زیرا زندگى کافران از نظر ماهیت، حیوانى و از نظر فرجام، دوزخى است.

۱۶- بهشت، پایان رنج و تلاش مؤمنان و دوزخ فرجام لذّت جویى و فساد کافران (الذین ءامنوا و عملوا الصلحت جنّ-ت ... و الذین کفروا... النارمثوًى لهم) در این آیات، میان زندگى، اهداف و فرجام مؤمنان و کافران، مقایسه صورت گرفته است. مؤمنان اهل جهاد و عمل صالح اند و در پى دشوارى هاى آن، از بهشت برخوردار خواهند شد. اما کافران اهل رفاه و لذت جویى اند و در پى آن گرفتار آتش خواهند بود.

۱۷- زندگى اخروى انسان ها، بازتاب شیوه زندگى آنان در دنیا (الذین ءامنوا ... جنّ-ت ... و الذین کفروا ... النار مثوًى لهم) خداوند، براى مؤمنان و کافران دو نوع زندگى دنیوى ترسیم کرده و به تناسب هر یک، فرجامى در آخرت براى آنان، مشخص فرموده است.

۱۸- بررسى فرجام امور، داراى نقشى اساسى در ارزش گذارى آن (إنّ اللّه یدخل الذین ءامنوا و ... جنّ-ت ... و الذین کفروا ... و النار مثوًى لهم) از تعبیر «و النار مثوىً لهم» در پایان آیه، چنین استفاده مى شود که اگر کسى بخواهد زندگى انسان ها را ارزش گذارى کند، مهم ترین ملاک ارزش گذارى، بررسى فرجام آن است، چنان که در ارزش گذارى زندگى مؤمنان باید به سرانجام نیک آنان (جنّات تجرى...) توجه کرد.

موضوعات مرتبط

• ارزیابى: ملاک ارزیابى ۱۸
• امکانات دنیوى: محدوده استفاده از امکانات دنیوى ۱۱
• انسان: تمایلات اخروى انسان ۵; مقامات انسان ۹; نقش تمایلات انسان ۶
• انگیزش: عوامل انگیزش ۶
• ایمان: آثار ایمان ۳; ایمان و عمل صالح ۳; زمینه ایمان ۶
• بشارت: بشارت بهشت ۱
• بهشت: درختان بهشت ۴; زمینه نعمتهاى بهشت ۳; صفات بهشت ۴; کاخهاى بهشت ۴; منظره هاى بهشت ۴; نقش بهشت ۱۶; نهرهاى بهشت ۴
• تشبیهات قرآن: تشبیه به حیوانات ۷، ۱۳; تشبیه کافران ۷
• تعقل: عدم تعقل در منعم ۱۳
• جهنم: نقش جهنم ۱۶
• حیوانات: صفات حیوانات ۹، ۱۳، ۱۴
• خدا: بشارتهاى خدا ۱; نشانه هاى ولایت خدا ۲
• زندگى: آثار زندگى دنیوى ۱۷; اهمیت هدفدارى در زندگى ۱۴; عوامل مؤثر در زندگى اخروى ۱۷
• شکمبارگى: سرزنش شکمبارگى ۹; نقش شکمبارگى ۱۲
• شهوترانى: سرزنش شهوترانى ۱۰
• صالحان: احترام اخروى صالحان ۱; بشارت به صالحان ۱; صالحان در بهشت ۲; فضایل صالحان ۱
• عمل: آثار بررسى فرجام عمل ۱۸
• عمل صالح: آثار عمل صالح ۳
• قرآن: تشبیهات قرآن ۷، ۱۳
• کافران: بى ارزشى امکانات دنیوى کافران ۱۵; بى ارزشى لذایذ کافران ۱۵; سختى فرجام کافران ۱۵; شکمبارگى کافران ۷; فرجام افساد کافران ۱۶; فرجام لذت طلبى کافران ۱۶; کافران در جهنم ۸; لذت طلبى کافران ۷، ۸
• گرایشها: زمینه گرایش به ارزشها ۶
• لذت طلبى: سرزنش لذت طلبى ۹، ۱۰
• مؤمنان: احترام اخروى مؤمنان ۱; بشارت به مؤمنان ۱; صفات مؤمنان ۱۰; عمل صالح مؤمنان ۱۰; فرجام رنجهاى مؤمنان ۱۶; فضایل مؤمنان ۱، ۱۱; مؤمنان در بهشت ۲; نعمتهاى مؤمنان ۳
• نعمت: استفاده از نعمت هاى دنیوى ۱۳، ۱۴