الحج ٢٦

وَ إِذْ بَوَّأْنَا لِإِبْرَاهِيمَ‌ مَکَانَ‌ الْبَيْتِ‌ أَنْ‌ لاَ تُشْرِکْ‌ بِي‌ شَيْئاً وَ طَهِّرْ بَيْتِيَ‌ لِلطَّائِفِينَ‌ وَ الْقَائِمِينَ‌ وَ الرُّکَّعِ‌ السُّجُودِ

ترجمه

(به خاطر بیاور) زمانی را که جای خانه (کعبه) را برای ابراهیم آماده ساختیم (تا خانه را بنا کند؛ و به او گفتیم:) چیزی را همتای من قرار مده! و خانه‌ام را برای طواف‌کنندگان و قیام‌کنندگان و رکوع‌کنندگان و سجودکنندگان (از آلودگی بتها و از هر گونه آلودگی) پاک ساز!

|و چون براى ابراهيم جايگاه كعبه را آماده كرديم [گفتيم: در اين كانون توحيد] چيزى را شريك من نكن، و خانه‌ام را براى طواف كنندگان و قيام كنندگان [به عبادت‌] و ركوع كنندگان و سجده كنندگان پاك دار

و چون براى ابراهيم جاى خانه را معين كرديم [بدو گفتيم:] «چيزى را با من شريك مگردان و خانه‌ام را براى طواف‌كنندگان و قيام‌كنندگان و ركوع‌كنندگان [و] سجده‌كنندگان پاكيزه دار.»

و (یاد آر) آن گاه که ما ابراهیم را در آن بیت الحرام تمکین دادیم (و به او وحی کردیم) که با من هیچ کس را شریک و انباز نگیر و خانه مرا برای طواف حاجیان و نمازگزاران و رکوع و سجود کنندگان (از لوث بتان و بت پرستان) پاک و پاکیزه دار.

و [یاد کن] هنگامی را که جای خانه [کعبه] را برای ابراهیم آماده کردیم [و از او پیمان گرفتیم] که هیچ چیز را شریک من قرار مده و خانه ام را برای طواف کنندگان و قیام کنندگان و رکوع کنندگان و سجده کنندگان [از پلیدی های ظاهری و باطنی] پاک و پاکیزه گردان.

و مكان خانه را براى ابراهيم آشكار كرديم و گفتيم: هيچ چيز را شريك من مساز و خانه مرا براى طواف‌كنندگان و به نمازايستادگان و راكعان و ساجدان پاكيزه بدار.

و چنین بود که برای ابراهیم جایگاه خانه کعبه را معین کردیم [و گفتیم‌] که برای من هیچ‌گونه شریک میاور و خانه‌ام را برای غریبان و مقیمان و نمازگزاران پاکیزه بدار

و [ياد كن‌] آنگاه كه جاى آن خانه را براى ابراهيم جايگاه [عبادت‌] ساختيم، [و گفتيم‌] كه هيچ چيز را با من انباز مگير و خانه مرا براى طواف‌كنندگان و بر پاايستادگان و ركوع‌كنان و سجده آرندگان- نمازگزاران- پاك دار.

(ای پیغمبر! به خاطر بیاور) زمانی را که محلّ خانه‌ی کعبه را برای ابراهیم آماده ساختیم و (پایه‌های قدیمی) آن را بدو نمودیم (و دستور دادیم به بازسازی آن بپردازد. هنگامی که خانه‌ی کعبه آماده شد، به ابراهیم خطاب کردیم که این خانه را کانون توحید کن و) چیزی را انباز من منمای و خانه‌ام را برای طواف‌کنندگان و قیام‌کنندگان و رکوع برندگان و سجده برندگان (از وجود بتان و مظاهر شرک و از هرگونه آلودگی ظاهری و معنوی دیگر) تمییز و پاکیزه گردان.

و چون برای ابراهیم جای آن خانه [:کعبه] را آماده کردیم (بدو گفتیم:) «چیزی را با من شریک مگردان و خانه‌ام را- برای طواف‌کنندگان و قیام‌کنندگان و رکوع‌کنندگانِ سجده‌کننده - پاکیزه گردان.»

و هنگامی که جایگاه گردانیدم برای ابراهیم جای خانه را که شرک نورز به من چیزی را و پاک گردان خانه مرا برای طواف‌کنندگان و بپای‌ایستادگان و رکوع‌کنندگان سجده‌کنندگان‌

الحج ٢٥	آیه ٢٦	الحج ٢٧
سوره : سوره الحج نزول : ١٠ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٠ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«بَوَّأْنَا»: آماده‌ساختیم. وارد کردیم. شناساندیم. «بَوَّأْنا لإِبْرَاهِیمَ مَکانَ الْبَیْتِ»: جای کعبه را برای ابراهیم آماده ساختیم. مکان قدیمی کعبه را به ابراهیم نشان دادیم. ابراهیم را به محلّ کعبه رساندیم. «شَیْئاً»: مفعول‌به یا مفعول مطلق است. «الطَّآئِفِینَ»: طواف کنندگان دور کعبه. «الْقَآئِمِینَ»: ایستادگان در نماز. «الرُّکَّعِ»: رکوع برندگان در نماز. «السُّجُودِ»: سجده‌برندگان در نماز. این سه واژه اشاره دارند به سه رکن از ارکان مهمّ نماز که قیام و رکوع و سجود است، و لذا ذکر آنها کنایه از خود نماز است. یادآوری: از آنجا که مکتب ابراهیم خلیل و محمّد مصطفی و همه انبیاء یکی است (نگا: آل‌عمران / ، یوسف / ، نحل / فرمان (لا تُشْرِکْ بِی شَیْئاً وَ طَهِّرْ بَیْتِیَ ...) در این آیه، و (أَذِّن فِی النَّاسِ بِالْحَجِّ ... وَ ...) و احکام مترتّب بر آن، متوجّه خاتم‌الانبیاء بوده است (تفسیر المنتخب، حجّ / ) و این است که در سال فتح مکّه بتها سرنگون و کعبه از لوث اصنام زدوده می‌گردد (نگا: تفسیر أضواء البیان، حجّ / ). لذا آیات بعدی خطاب به پیغمبر اسلام است (نگا: تفسیر ابن کثیر، حاشیه کازرونی بر تفسیر بیضاوی). در این صورت عطف بر جمله مقدّری مثل: اِقْتِدَآءً بِإِبْرَاهِیمَ است.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

وَ إِذْ جَعَلْنَا الْبَيْتَ‌ مَثَابَةً... (۷) وَ إِذْ يَرْفَعُ‌ إِبْرَاهِيمُ‌... (۱) وَ إِذْ جَعَلْنَا الْبَيْتَ‌ مَثَابَةً... (۷)

يَا أَهْلَ‌ الْکِتَابِ‌ لاَ تَغْلُوا... (۱) إِنَ‌ أَوَّلَ‌ بَيْتٍ‌ وُضِعَ‌... (۲) فِيهِ‌ آيَاتٌ‌ بَيِّنَاتٌ‌ مَقَامُ‌... (۴)

تفسیر

• آيات ۲۵ - ۳۷ سوره حج
• برابرى همه مؤ منين در عبادت در مسجدالحرام و تهديد كساين كه در راه خدا و مسجدالحرام را مى بندند
• معبد شدن كعبه براى مردم
• مقصود از دستور الهى به ابراهيم (عليه السلام ): ((وطهر بيتى للطائفين ...((
• دستور الهى به ابراهيم (ع ) در ميان مردم حج را اعلام كن تا بسويت بيايند!
• توضيحى در مورد منافع دنيوى و اخروى حج
• توضيح مفردات و جملات آيات مربوط به مناسك حج
• تحريك و تشويق مردم به تعظيم حرمات خدا
• اشاره به اينكه ((تقوى (( امرى معنوى و قلبى است و قائم به اعمال خارجى نيست
• حكمت قربانى كردن براى خدا (... و لكن يناله التقوى منكم )
• بحث روايتى
• رواياتى درباره منافع مترتب بر حج (لشهيدوا منافع لهم )
• رواياتى ديگر در ذيل آيات راجع به مناسك حج و وجه تسميه خانه كعبه به : ((بيتالعتيق ((

• آيه و ترجمه
• تفسير:
• نكته ها:
• ۱ - ايام معلومات چيست ؟
• ۲ - ذكر خدا در سرزمين منى
• ۳ - فلسفه و اسرار عميق حج !.
• ۴ - تكليف گوشتهاى قربانى در عصر ما

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - تأسیس کعبه به دست ابراهیم(ع)، واقعه اى بس مهم و شایان یادآورى (و إذ بوّأنا لإبرهیم مکان البیت) «إذ» اسم زمان در محل نصب و مفعول براى «اُذکر» محذوف است; یعنى، «به یاد بسپار آن زمانى را که ما...».

۲ - کعبه، محل عبادت حضرت ابراهیم(ع) (و إذ بوّأنا لإبرهیم مکان البیت) «تبوِئة» (مصدر «بوّأنا») به معنا مَبائه و مرجع قراردادن است; یعنى، «به خاطر بسپار آن زمانى را که ما محل کعبه را براى ابراهیم(ع) محل مراجعه قراردادیم». مراجعه مکرر حضرت ابراهیم (ع) به محل کعبه یا به منظور عبادت خدا بوده است و یا براى ساختن بناى آن، برداشت فوق بر پایه احتمال اول است.

۳ - محل کعبه، محلى تعیین شده از جانب خدا براى عبادت (و إذ بوّأنا لإبرهیم مکان البیت)

۴ - حضرت ابراهیم(ع)، بنیان گذار کعبه و معمار آن (و إذ بوّأنا لإبرهیم مکان البیت)

۵ - کعبه، جلوه گاه توحید و یکتاپرستى (و إذ بوّأنا لإبرهیم مکان البیت أن لاتشرک بى شیئًا)

۶ - هیچ کس به جز خدا، شایسته پرستش نیست. (أن لاتشرک بى شیئًا)

۷ - اخلاص در عبادت و پرهیز از آلوده کردن آن از هر عمل غیر الهى، توصیه خداوند به حضرت ابراهیم(ع) (أن لاتشرک بى شیئًا)

۸ - عبادت هاى آلوده به شرک، فاقد ارزش در پیشگاه خداوند (أن لاتشرک بى شیئًا)

۹ - کعبه، خانه اى بسیار مقدس و داراى حرمتى بس والا در پیشگاه خداوند (و طهّر بیتى) اضافه «بیت» به «یاى» متکلم، اضافه تشریفیه و بیانگر مطلب یاد شده است.

۱۰ - تولیت کعبه، پاکیزه و آماده سازى آن براى زائران، از وظایف الهى حضرت ابراهیم(ع) (و طهّر بیتى للطّائفین)

۱۱ - تولیت مسجدالحرام و آماده سازى آن براى زائران بیت اللّه، مسؤولیتى بر عهده رهبران جامعه توحیدى (أن لاتشرک بى شیئًا و طهّر بیتى للطّائفین)

۱۲ - شرک ورزى، دور شدن از طهارت و پاکى و آلوده شدن به پلیدى و ناپاکى است. (أن لاتشرک بى شیئًا و طهّر بیتى)

۱۳ - لزوم پاسدارى از حرمت مسجدالحرام و محفوظ داشتن آن از آلودگى هاى ظاهرى و پلیدى هاى باطنى (مظاهر شرک) (أن لاتشرک بى شیئًا و طهّر بیتى)

۱۴ - طواف، قیام، رکوع و سجود (نماز) از آداب زیارت مسجدالحرام (و طهّر بیتى للطّائفین و القائمین و الرکّع السجود) ظاهر این است که مراد از «القائمین و الرکع السجود» نمازگزاران است; یعنى، «خانه مرا براى طواف کنندگان و نمازگزاران آماده کن».

۱۵ - لزوم تقدیم طواف بر نماز در زیارت مسجدالحرام (للطّائفین و القائمین و الرکّع السجود)

۱۶ - قیام، رکوع و سجود، از ارکان نماز (و القائمین و الرکّع السجود)

۱۷ - طواف و نماز، از تکالیف مقرر در شریعت حضرت ابراهیم(ع) (و طهّر بیتى للطّائفین و القائمین و الرکّع السجود)

روایات و احادیث

۱۸ - «عن أبى عبد اللّه(ع): ... فلمّا أمر اللّه عزّوجلّ إبراهیم أن یبنى البیت و لم یدر فى أىّ مکان یبنیه فبعث اللّه جبرئیل فخط له موضع البیت...; از امام صادق(ع) روایت شده است: ...چون خداوند عزّوجلّ حضرت ابراهیم(ع) را مأمور بناى کعبه کرد، او نمى دانست کعبه را در کجا بنا کند; خداوند جبرئیل را فرستاد و او در جاى کعبه، براى وى خط کشید...».

موضوعات مرتبط

• ابراهیم(ع): تعالیم دین ابراهیم(ع) ۱۷; توصیه به ابراهیم(ع) ۷; طواف در دین ابراهیم(ع) ۱۷; مسؤولیت ابراهیم(ع)۱۰; مکان عبادت ابراهیم(ع) ۲; نقش ابراهیم(ع) ۱، ۴; نماز در دین ابراهیم(ع) ۱۷
• توحید: توحید عبادى ۶
• جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۶
• خدا: توصیه هاى خدا ۷; نقش خدا ۳
• ذکر: ذکر بناى کعبه ۱
• رهبران دینى: مسؤولیت رهبران دینى ۱۱
• شرک: بى ارزشى شرک عبادى ۸; پلیدى شرک ۱۲; حقیقت شرک ۱۲
• عبادت: اخلاص در عبادت ۷; عبادت بى ارزش ۸
• کعبه: احترام کعبه ۹; بانیان کعبه ۱; بنیانگذار کعبه ۴; تاریخ کعبه ۱، ۴; تطهیر کعبه ۱۰; عبادت در کعبه ۲، ۳; فضیلت کعبه ۵، ۹; قداست کعبه ۹; متولیان کعبه ۱۰; منشأ تعیین کعبه ۳، ۱۸; نشانه هاى توحید عبادى در کعبه ۵
• مسجدالحرام: آداب زیارت مسجدالحرام ۱۴; اهمیت تطهیر مسجدالحرام ۱۳; اهمیت محافظت از مسجدالحرام ۱۳; رکوع در مسجدالحرام ۱۴; سجده در مسجدالحرام ۱۴; طواف در مسجدالحرام ۱۴، ۱۵; متولیان مسجدالحرام ۱۱; نماز در مسجدالحرام ۱۴، ۱۵
• نماز: ارکان نماز ۱۶; رکوع در نماز ۱۶; سجده در نماز ۱۶; قیام در نماز ۱۶