طه ٨٢

وَ إِنِّي‌ لَغَفَّارٌ لِمَنْ‌ تَابَ‌ وَ آمَنَ‌ وَ عَمِلَ‌ صَالِحاً ثُمَ‌ اهْتَدَى‌

ترجمه

و من هر که را توبه کند، و ایمان آورد، و عمل صالح انجام دهد، سپس هدایت شود، می‌آمرزم!

|و بى‌ترديد من آمرزگار كسى هستم كه توبه كند و ايمان آورد و كار نيكو كند و آن‌گاه به راه [راست‌] آيد

و به يقين، من آمرزنده كسى هستم كه توبه كند و ايمان بياورد و كار شايسته نمايد و به راه راست راهسپر شود.»

و البته بر آن کس که (از کفر) توبه کند و (به خدا) ایمان آرد و نکوکار گردد و درست به راه هدایت رود مغفرت و آمرزش من بسیار است.

و مسلماً من آمرزنده کسی هستم که توبه کرد و ایمان آورد و کار شایسته انجام داد، سپس در راه مستقیم پایداری و استقامت ورزید.

هر كس كه توبه كند و ايمان آورد و كار شايسته كند و به راه هدايت بيفتد، مى‌آمرزمش.

و من در حق کسی که توبه کند و ایمان آورد و کاری شایسته پیش گیرد و به راه آید آمرزگارم‌

و هر آينه من آمرزگارم مر آن را كه توبه كند و ايمان آورد و كار نيك و شايسته كند سپس [پيوسته‌] در راه راست باشد.

من قطعاً (با غفران عظیمی که دارم) می‌آمرزم کسی را که (از کفر و گناه خود) برگردد و (به بهترین وجه) ایمان بیاورد و کارهای شایسته بکند و سپس راهیاب بشود (و این راه را تا آخر زندگی ادامه دهد).

و من بی‌گمان برا‌ی کسی که توبه کرده و ایمان آورده و کاری شایسته(ی‌ایمان) انجام داده، سپس راه یافته؛ به‌درستی بسی پوشاننده‌ام.

و همانا منم بسیار آمرزنده آنکه بازگشت نمود و ایمان آورد و کردار شایسته کرد پس هدایت یافت‌

طه ٨١	آیه ٨٢	طه ٨٣
سوره : سوره طه نزول : ٧ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٢ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«غَفَّارٌ»: بسیار آمرزنده. دارای آمرزش سترگ. «آمَنَ»: ایمان آورد. در آراستن و پیراستن ایمان خود کوشید. «إِهْتَدَی»: راهیاب شد. بر هدایت دوام و استمرار داشت.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

إِلاَّ مَنْ‌ ظَلَمَ‌ ثُمَ‌ بَدَّلَ‌... (۱)

ثُمَ‌ کَانَ‌ مِنَ‌ الَّذِينَ‌ آمَنُوا وَ... (۱)

تفسیر

• آيات ۸۰ - ۹۸ سوره طه
• بيان آيات مربوط به آخرين فصل از داستان موسى (عليه السلام )
• معناى آيه :((و انى لغفار لمن تاب و آمن و عمل صالحا ثم اهتدى ((
• بيان مراد از اضافه كردن قيد ((ثم اهتدى (( برايمان به خدا وعمل صالح
• بخش ديگرى از داستان موسى (ع ): رفتن به كوه طور، گوساله پرستى بنىاسرائيل و...
• معناى پاسخ سامرى از بازخواست موسى (قال بصرت بمالم يبصروا به ...)
• وجوه مختلفى كه مفسرين در معناى (بصرت بمالم يبصروا...) گفته اند
• حضرت موسى (ع ) براى پيامبرى مجازاتى شديد در نظر مى گيرد
• سرنوشت خداى ساختگى سامرى !
• بحث روايتى
• روايتى كه بنابرآن مقصود از جمله : ((ثم اهتدى (( در آيه : ((و انى لغفار لمن تاب...(( ولايت اهل بيت (عليهم السلام ) است
• بيان عدم اختصاص آيه بنى اسرائيل و رد كلام آلوسى در روح المعانى
• اشاره به سه معناى ((ولايت (( و اينكه مراد از ولايت اهل بيت (عليهم السلام ) كدامين است
• روايت مفصلى در داستان سامرى و گوساله پرستى بنىاسرائيل از تقسير قمى
• حديثى از ابن عباس در نقل جريان سامرى و نقد حديث
• روايتى در ذيل آيه (اشربوا فى قلوبهم العجل بكفرهم ) كه متضمن مطالب عجيبى است
• روايتى درباره سامرى و برداشتن او خاك را از پاى اسب جبرئيل و اشكالاتى كه به آن وارد است
• جز مخالف با كتاب خدا حجيت ندارد
• روايات آحاد حتى در صورت صحت سند در غير احكام شرعيه حجيت ندارند
• نقد رواياتى كه صداى گوساله سامرى را مستند به خدا و آزمايش الهى مى دانند

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - خداوند، بسیار آمرزنده است. (و إنّى لغفّار )

۲ - توبه کنندگان از شرک، کفر و عصیان، با ایمان و عمل صالح و پى گیرى هدایت، قطعاً مشمول مغفرت خداوند قرار خواهند گرفت. (و إنّى لغفّار لمن تاب و ءامن ... ثمّ اهتدى ) مراد از توبه به قرینه آیه قبل، توبه از گناه تعدى در مأکولات است و چون پس از «تاب»، سخن از ایمان به میان آمده است، شامل توبه از شرک و کفر نیز مى شود.

۳ - توبه، ایمان، عمل صالح، و پى گیرى هدایت، زمینه هاى جلب غفران خداوند (و إنّى لغفّار ... ثمّ اهتدى ) با توجه به این که توبه، ایمان و عمل صالح، خود حکایت از هدایت یافتگى دارد، «ثمّ اهتدى» براى بیان استمرار بر هدایت و پى گیربودن در مورد آن است.

۴ - رهبانیت گرایان و اسراف کنندگان، در صورت توبه، مشمول مغفرت الهى قرار خواهند بود. (کلوا ... و لاتطغوا ... و إنّى لغفّار لمن تاب )

۵ - راه توبه و بازگشت به سوى خداوند، براى گنه کاران و غضب شدگان باز است. (یحلل غضبى ... و إنّى لغفّار لمن تاب ) تأکید بر مغفرت گسترده خداوند در پى وعید به طغیان گران، به جهت بیان باز بودن راه توبه و امیدوار ساختن گنه گاران به مغفرت الهى است.

۶ - لزوم توبه از گناه، از تعالیم مشترک ادیان آسمانى است. (و إنّى لغفّار لمن تاب )

۷ - لزوم انجام عمل صالح، از دستورهاى تمامى ادیان الهى (و إنّى لغفّار لمن تاب و ءامن و عمل صلحًا )

۸ - غفران خداوند در باره مؤمنان تائب و نیک کردار، مغفرتى گسترده و پر دامنه است. (و إنّى لغفّار لمن تاب ) «غفّار» صیغه مبالغه است و بر گستردگى غفران خداوند در مورد توبه کنندگان مؤمن و نیک کردار دلالت دارد.

۹ - بشارت و انذار، مکمل یکدیگر در روش تربیتى ادیان آسمانى (و لاتطغوا فیه فیحلّ علیکم غضبى ... و إنّى لغفّار )

۱۰ - طغیان گرى، تباه کننده ایمان است. (و لاتطغوا فیه ... و إنّى لغفّار لمن تاب و ءامن ) سخن از ایمان مجدد پس از طغیان گرى، ممکن است براى بیان این نکته باشد که طغیان، ایمان را از بین مى برد و یا به آن آسیب جدى وارد مى سازد.

۱۱ - هدایت افزون تر و رو به رشد، ره آورد توبه، ایمان و عمل صالح (لمن تاب و ءامن و عمل صلحًا ثمّ اهتدى ) ممکن است «ثمّ اهتدى» به مرتبه هاى بالاى هدایت و درجات عالى آن نظر داشته باشد که در پى توبه، ایمان و عمل صالح، به دست مى آید. این نکته با توجه به معناى باب افتعال - که مطاوعه است - بیشتر آشکار مى گردد.

۱۲ - هدایت، مقوله اى رشد پذیر، پویا و قابل تکامل است. (تاب و ءامن و عمل صلحًا ثمّ اهتدى)

۱۳ - پذیرش توبه و بخشش گناهان، مشروط به مداومت بر ترک آنها و پرهیز از گناه مجدد است. (و إنّى لغفّار لمن تاب ... ثمّ اهتدى ) «ثمّ اهتدى» که به مرحله بعد از توبه نظر دارد، گویاى این نکته است که اگر پس از توبه، راه هدایت ترک شود و آنچه از آن توبه شده، دوباره انجام گیرد، انسان مشمول مغفرت الهى نخواهد بود.

موضوعات مرتبط

• آمرزش: زمنه آمرزش ۳; شرایط آمرزش ۱۳
• آمرزشهاى خدا: مشمولان آمرزشهاى خدا ۲
• ادیان آسمانى: تعالیم ادیان آسمانى ۶، ۷، ۹; توبه در ادیان آسمانى ۶; هماهنگى ادیان آسمانى ۶
• اسماء و صفات:
• غفار :۱
• ایمان : آثار ایمان ۲، ۳، ۱۱; عوامل زوال ایمان ۱۰
• تائبان: آمرزش تائبان ۲، ۸
• تربیت: انذار در تربیت ۹; بشارت در تربیت ۹; روش تربیت ۹
• توبه: آثار توبه ۱۱; شرایط قبول توبه ۱۳
• خدا: آمرزشهاى خدا ۱; زمینه آمرزشهاى خدا ۳، ۴; وسعت آمرزشهاى خدا ۸
• شرک: شرایط آمرزش شرک۲ ۱۳
• صالحان: آمرزش صالحان ۸
• طغیان: آثار طغیان ۱۰
• عصیان: شرایط آمرزش عصیان ۲
• عمل صالح: آثار عمل صالح ۲، ۳، ۱۱; اهمیت عمل صالح ۷
• کفر: شرایط آمرزش کفر ۲
• گناهکاران: توبه گناهکاران ۵
• گناه: اجتناب از گناه ۱۳
• مؤمنان: آمرزش مؤمنان ۸
• مسرفان: آثار توبه مسرفان ۴; شرایط آمرزش مسرفان ۴
• مشرک: شرایط آمرزش مشرک ۲
• مغضوبان خدا: توبه مغضوبان خدا ۵
• هدایت: آثار هدایت پذیرى ۳; ازدیاد هدایت ۱۲; زمینه ازدیاد هدایت ۱۱ ; مراتب هدایت ۱۲