يوسف ١٠٤

وَ مَا تَسْأَلُهُمْ‌ عَلَيْهِ‌ مِنْ‌ أَجْرٍ إِنْ‌ هُوَ إِلاَّ ذِکْرٌ لِلْعَالَمِينَ‌

ترجمه

و تو (هرگز) از آنها پاداشی نمی‌طلبی؛ آن نیست مگر تذکّری برای جهانیان!

و تو بر اين كار پاداشى از آنها نمى‌خواهى. اين [قرآن‌] جز پندى براى جهانيان نيست

و تو بر اين [كار] پاداشى از آنان نمى‌خواهى. آن [قرآن‌] جز پندى براى جهانيان نيست.

و تو از امت خود اجر رسالت نمی‌خواهی، این کتاب غرضی جز آنکه اهل عالم را متذکر و بیدار سازد ندارد.

و در حالی که هیچ پاداشی [در برابر ابلاغ قرآن] از آنان نمی خواهی، این [قرآن] جز پندی برای جهانیان نیست.

و تو در مقابل پيامبريت از آنها مزدى نمى‌طلبى و اين كتاب جز اندرزى براى مردم جهان نيست.

و تو از ایشان برای آن [رسالت‌] مزدی نمی‌طلبی، آن نیست مگر پندآموزی برای جهانیان‌

و تو بر اين [كار- تبليغ رسالت-] مزدى از آنان نمى‌خواهى اين

تو در برابر این (اندرز و راهنمائی)، پاداشی از ایشان نمی‌خواهی، (پس اگر آنان نپذیرفتند غمگین مباش. چرا که دیگران اندر شکم مادر و پشت پدرند و بدان می‌گروند، و تنها این قرآن برای گروهی از مردمان این زمان نیامده است. بلکه) قرآن جز پند و اندرزی برای همه‌ی جهانیان نیست.

و تو بر این (کار) پاداشی از آنان نخواهی. این (قرآن و پیامبران) جز یادواره‌ای برای جهانیان نیست.

و نپرسشان بر آن مزدی نیست آن مگر یادآوریی برای جهانیان‌

يوسف ١٠٣	آیه ١٠٤	يوسف ١٠٥
سوره : سوره يوسف نزول : ١١ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١١ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«إِنْ هُوَ»: آن نیست. حرف (إِنْ) نافیه، و (هُوَ) یعنی: قرآن. «ذِکْرٌ»: پند و اندرز. یادآوری (نگا: آل‌عمران / ).

تفسیر

• آيات ۱۱۱ - ۱۰۳، سوره يوسف
• اشاره اى به دلالت جمله : ((يمرّون عليها)) بر حركت زمين
• توضيحى در مورد نسبى و اضافى بودن ايمان و شرك و امكان اجتماع بعض مراتب آن دوباهم
• اعلام راه : ((هذه سبيلى )) بيان راه : ((ادعوا الى الله على بصيرة )) دعوت كنندگان :رسول الله(صلى الله عليه و آله ) و پيروان او
• تطبيق دعوت پيامبر اسلام (صلى الله عليه و آله ) با دعوت پيامبران پيش از آن حضرت
• معناى آيه : ((حتى اذا استياءس الرّسل و ظنّوا انّهم قد كذبوا..))
• بحث روايتى
• رواياتى در معناى جمله ! ((ما يؤ من اكثرهم بالله الّا و هم مشركون ))
• دو روايت در بيان اينكه مراد از: ((من اتّبعنى )) در آيه :((قل هذه سبيلى ...)) على (عليه السلام ) است
• چند روايت در معناى آيه : ((حتى اذا استياءسالرّسل ...))

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- پیامبر(ص) کمترین مزدى براى ابلاغ قرآن و تعالیم وحى درخواست نمى کرد. (و ما تسئلهم علیه من أجر) «سؤال» و مشتقات آن هرگاه بدون حرف «عن» متعدى شوند - چنان چه در آیه شریفه این گونه است - به معناى مطالبه و درخواست خواهند بود. کلمه «أجر» نکره و پس از نفى واقع شده و لذا دلالت بر عموم دارد و کمترین مزد را نیز شامل مى شود. «من» زایده نیز این معنا را تأکید مى کند.

۲- کافران هیچ عذر و بهانه اى براى ایمان نیاوردن به قرآن و پیامبر(ص) نداشتند. (و ما أکثر الناس و لو حرصت بمؤمنین. و ما تسئلهم علیه من أجر) آیه ۱۰۲ عهده دار اثبات حقانیّت قرآن در رسالت پیامبر(ص) بود و آیه ۱۰۳ اشاره به این معنا داشت که قرآن و تعالیم وحى به واسطه پیامبر(ص) به مردم ابلاغ شد. آیه مورد بحث بیانگر این است که هیچ هزینه اى از آنان مطالبه نشد ; یعنى، راه هر عذر و بهانه اى براى ایمان نیاوردن کافران مسدود بود.

۳- مبلغان دینى باید از دریافت مزد براى ابلاغ دین و تعالیم قرآن پرهیز کنند. (و ما تسئلهم علیه من أجر)

۴- اسلام و تعالیم قرآن جهانى است و محدود به زمان ، مکان و طایفه اى نیست. (إن هو إلاّ ذکر للعلمین)

۵- معارف قرآن و احکام آن ، حقایقى است که باید آنها را فرا گرفت و همواره به خاطر داشت. (إن هو إلاّ ذکر للعلمین) «ذکر» به علم و معرفتى گفته مى شود که در ذهن حاضر باشد و از آن غفلت نشود. توصیف قرآن به این که ذکر است ، اشاره به این دارد که حقایق آن باید آموخته شود و از یاد نرود و از آن غفلت نشود.

۶- تبلیغ قرآن نباید وسیله درآمدهاى مادى قرار گیرد. (و ما تسئلهم علیه من أجر إن هو إلاّ ذکر للعلمین) حصر در جمله «إن هو ...» حصر اضافى و نسبى است که به قرینه جمله «و ما تسئلهم ...» مى توان گفت: مقصود این است که قرآن را خداوند بر پیامبر(ص) نازل کرد تا حقایق آن را به مردم بیاموزد و ابلاغ کند نه اینکه آن را وسیله کسب معاش قرار دهد و پیامبر(ص) نیز همین گونه عمل کرد (ما تسئلهم ...).

۷- اختصاص نداشتن قرآن به مردم عصر بعثت ، از دلایل شایسته نبودن درخواست مزد از ایشان در قبال ابلاغ آن (و ما تسئلهم علیه من أجر إن هو إلاّ ذکر للعلمین) برداشت فوق ، مقتضاى ارتباط میان «دریافت نکردن مزد رسالت» و «جهانى بودن قرآن» است ; یعنى ، چون قرآن براى همه مردم و براى همه عصرهاست ، شایسته نیست مزد آن از گروه و طایفه اى خاص گرفته شود.

۸- ایمان نیاوردن گروهى از مردم حتى اکثریت آنان در یک زمان ، نباید مبلغان دینى را دلسرد کرده و مأیوس کند. (و ما أکثر الناس و لو حرصت بمؤمنین ... إن هو إلاّ ذکر للعلمین) جمله «إن هو إلاّ ذکر للعالمین» - که دلالت بر جهانى بودن قرآن و اسلام دارد و اختصاص آن را به مردم مکه و عصر بعثت نفى مى کند - اشاره به این نکته دارد که: اى پیامبر! از ایمان نیاوردن اکثریت مردم مکه ناراحت مباش و مأیوس نشو ; چرا که قرآن مخصوص این مردم نیست و از آنِ همه عالم است. اینها ایمان نیاوردند، سراغ دیگران باید رفت.

موضوعات مرتبط

• اسلام: جهان شمولى اسلام ۴; ویژگیهاى اسلام ۴
• ایمان: بى ایمانى به قرآن ۲; بى ایمانى به محمد(ص) ۲
• تبلیغ: آسیب شناسى تبلیغ ۳، ۶، ۸
• ذکر: اهمیت ذکر قرآن ۵
• قرآن: آثار جهان شمولى قرآن ۷; اهمیت تعلّم قرآن ۵; اهمیت قرآن ۶; جهان شمولى قرآن ۴; قداست قرآن ۶; مزد تبلیغ قرآن ۳، ۶، ۷; ویژگیهاى قرآن ۴
• کفر: بى منطقى کفر ۲
• مبلغان: اهمیت امیدوارى مبلغان ۸; مبلغان و کفر مردم ۸; مبلغان و مزد تبلیغ ۳; مسؤولیت مبلغان ۳، ۸
• محمد(ص): تبلیغ مجانى محمد(ص) ۱; محمد(ص) و تبلیغ قرآن ۱