المائدة ٤٩

وَ أَنِ‌ احْکُمْ‌ بَيْنَهُمْ‌ بِمَا أَنْزَلَ‌ اللَّهُ‌ وَ لاَ تَتَّبِعْ‌ أَهْوَاءَهُمْ‌ وَ احْذَرْهُمْ‌ أَنْ‌ يَفْتِنُوکَ‌ عَنْ‌ بَعْضِ‌ مَا أَنْزَلَ‌ اللَّهُ‌ إِلَيْکَ‌ فَإِنْ‌ تَوَلَّوْا فَاعْلَمْ‌ أَنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ‌ أَنْ‌ يُصِيبَهُمْ‌ بِبَعْضِ‌ ذُنُوبِهِمْ‌ وَ إِنَ‌ کَثِيراً مِنَ‌ النَّاسِ‌ لَفَاسِقُونَ‌

ترجمه

و در میان آنها [= اهل کتاب‌]، طبق آنچه خداوند نازل کرده، داوری کن! و از هوسهای آنان پیروی مکن! و از آنها برحذر باش، مبادا تو را از بعض احکامی که خدا بر تو نازل کرده، منحرف سازند! و اگر آنها (از حکم و داوری تو)، روی گردانند، بدان که خداوند می‌خواهد آنان را بخاطر پاره‌ای از گناهانشان مجازات کند؛ و بسیاری از مردم فاسقند.

و ميان آنها مطابق آنچه خدا نازل كرده حكم كن و از هوس‌هايشان پيروى مكن، و از ايشان برحذر باش كه مبادا تو را از برخى چيزها كه خدا بر تو نازل كرده است غافل سازند. پس اگر پشت كردند، بدان كه خدا مى‌خواهد سزاى پاره‌اى از گناهانشان را به آنها برساند، و به ر

و ميان آنان به موجب آنچه خدا نازل كرده، داورى كن و از هواهايشان پيروى مكن و از آنان برحذر باش؛ مبادا تو را در بخشى از آنچه خدا بر تو نازل كرده به فتنه دراندازند. پس اگر پشت كردند، بدان كه خدا مى‌خواهد آنان را فقط به [سزاى‌] پاره‌اى از گناهانشان برساند، و در حقيقت بسيارى از مردم نافرمانند.

و (تو ای پیغمبر) به آنچه خدا فرستاده میان آنان حکم کن و پیرو خواهش‌های ایشان مباش، و بیندیش که مبادا تو را فریب دهند و در بعض احکام که خدا به تو فرستاده تقاضای تغییر کنند. پس اگر از حکم خدا روی گردانیدند (باک مدار) بدان که خدا می‌خواهد آنها را به عقوبت بعض گناهانشان گرفتار سازد، و همانا بسیاری از مردم فاسق و بدکارند.

و میان آنان بر طبق آنچه خدا نازل کرده است داوری کن، و از هواهای نفسانی آنان پیروی مکن، و از آنان برحذر باش که مبادا تو را از بخشی از آنچه خدا به سویت نازل کرده است، منحرف کنند. پس اگر [ازداوری حکیمانه ات] روی گردانند، بدان که خدا می خواهد آنان را به سبب پاره ای از گناهانشان مجازات کند؛ و مسلماً بسیاری از مردم فاسق اند.

ميانشان بر وفق آنچه خدا نازل كرده است حكم كن و از خواهشهاشان پيروى مكن و از ايشان بپرهيز كه مبادا بفريبندت تا از بعضى از چيزهايى كه خدا بر تو نازل كرده است سرباز زنى. و اگر رويگردان شدند بدان كه خدا مى‌خواهد آنان را به پاداش برخى گناهانشان عقوبت كند، و هر آينه بسيارى از مردم نافرمانند.

و در میان آنان بر وفق آنچه خداوند نازل کرده است، داوری کن و از هوی و هوس آنان پیروی مکن و از آنان بر حذر باش، مبادا که تو را از بعضی از آنچه خداوند بر تو نازل کرده است غافل کنند، و اگر رویگردان شدند بدان که خداوند می‌خواهد که آنان را به کیفر بعضی از گناهانشان دچار کند و بسیاری از مردم نافرمانند

و [وحى كرديم به‌] اينكه ميان آنان بدانچه خدا فروفرستاده حكم كن و از هوسها و آرزوهاشان پيروى مكن و از آنان بپرهيز كه مبادا تو را در باره برخى از آنچه خدا به تو فروفرستاده فريب دهند و از آن بگردانند. پس اگر پشت كردند، بدان كه خدا مى‌خواهد به آنان به [سزاى‌] برخى از گناهانشان عقوبت رساند، و براستى بسيارى از مردم بدكاران نافرمانند.

و (به تو ای پیغمبر فرمان می‌دهیم به این که) در میان آنان طبق چیزی حکم کن که خدا بر تو نازل کرده است، و از امیال و آرزوهای ایشان پیروی مکن، و از آنان برحذر باش که (با کذب و حق‌پوشی و خیانت و غرض‌ورزی) تو را از برخی چیزهائی که خدا بر تو نازل کرده است به دور و منحرف نکنند (و احکامی را پایمال هوی و هوس باطل خود نسازند). پس اگر (از حکم خدا رویگردان شدند و به قانون خدا) پشت کردند، بدان که خدا می‌خواهد به سبب پاره‌ای از گناهانشان ایشان را دچار بلا و مصیبت سازد (و به عذاب دنیوی، پیش از عذاب اخروی گرفتار کند). بیگمان بسیاری از مردم (از احکام شریعت) سرپیچی و تمرّد می‌کنند (و از حدود قوانین الهی تخطّی می‌نمایند).

و (دیگر) اینکه میان اینان به (موجب) آنچه خدا نازل کرده داوری کن و از هواهای‌شان پیروی مکن و از آنان برحذر باش، مبادا تو را در بخشی از آنچه خدا بر تو نازل کرده به فتنه در اندازند. پس اگر پشت کردند، بدان که خدا می‌خواهد فقط با پاره‌ای از گناهان‌شان گزندی بدیشان رساند. و بی‌گمان بسیاری از مردمان بسی نافرمان‌اند.

و آنکه حکم کن میان ایشان بدانچه فرستاد خدا و پیروی منما هوسهای ایشان را و بترس از ایشان که نبادا بفریبندت از پاره آنچه خدا فرستاده است به سوی تو پس اگر پشت کردند بدانکه می‌خواهد خدا آنکه بگیرد ایشان را به پاره‌ای از گناهانشان و همانا بسیاری از مردمند نافرمانان‌

المائدة ٤٨	آیه ٤٩	المائدة ٥٠
سوره : سوره المائدة نزول : ١٠ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٣٧ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«أَن یَفْتِنُوکَ عَنْ ...»: تو را به دور دارند از. تو را منحرف نمایند از. «أَن یُصِیبَهُمْ»: این که آنان را دچار عذاب و بلا سازد.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

وَ إِنْ‌ تُطِعْ‌ أَکْثَرَ مَنْ‌ فِي‌... (۲)

سَمَّاعُونَ‌ لِلْکَذِبِ‌ أَکَّالُونَ‌... (۵) وَ مَا أَکْثَرُ النَّاسِ‌ وَ لَوْ... (۲) ثُمَ‌ کَانَ‌ عَاقِبَةَ الَّذِينَ‌... (۰)

تفسیر

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- پیامبر(ص)، وظیفه دار قضاوت در بین مردمان، بر اساس احکام الهى (و إن احکم بینهم بما أنزل اللّه)

۲- حکم و داورى در بین مردم، از شؤون و مناصب پیامبر(ص) (و إن احکم بینهم بما أنزل اللّه)

۳- تنها احکام الهى باید اساس و معیار حکومت و قضاوت قرار گیرد. (و إن احکم بینهم بما أنزل اللّه)

۴- گستره حکومت پیامبر(ص) و دیانت اسلام فراگیر همه مردمان و پیروان دیگر ادیان آسمانى (و إن احکم بینهم بما أنزل اللّه) برداشت فوق بر این اساس است که ضمیر «بینهم» به قرینه آیات گذشته به اهل کتاب (یهودیان و مسیحیان) برگردانده شود.

۵- خداوند، بر حذر دارنده پیامبر(ص) از پیروى تمایلات نفسانى اهل کتاب در قضاوت (و لاتتبع اهواءهم)

۶- حرمت پیروى و تأثیرپذیرى از تمایلات نفسانى دیگران در حکم و قضاوت (و إن احکم بینهم بما أنزل اللّه و لاتتبع اهواءهم)

۷- هواهاى نفسانى و تمایلات اشخاص و گروهها، لغزشگاهى خطرناک براى حاکم و قاضى (و إن احکم بینهم بما أنزل اللّه و لاتتبع اهواءهم)

۸- هشدار خداوند به پیامبر(ص) درباره توطئه گروهى از مردم براى بازداشتن وى از داورى بر اساس تعالیم قرآن (و احذرهم ان یفتنوک عن بعض ما أنزل اللّه إلیک)

۹- ضرورت هشیارى حاکمان و قاضیان نسبت به تزویر دسیسه گران، براى منحرف ساختن آنان از حکم و داورى بر پایه تعالیم قرآن (و احذرهم ان یفتنوک عن بعض ما أنزل اللّه إلیک)

۱۰- دست شستن از تعالیم قرآن حتى اندکى از آن ، حرام و نشانه پیروى از اندیشه هاى هواپرستان (و لاتتبع اهواءهم و احذرهم ان یفتنوک عن بعض ما أنزل اللّه إلیک)

۱۱- دست شستن از تعالیم و احکام قرآن بر اثر تزویر دسیسه گران، در پى دارنده سختیها و ناگواریها (و احذرهم ان یفتنوک عن بعض ما أنزل اللّه إلیک) «یفتنوک» اى: یوقعوک فى بلیة و شدة ... (مفردات راغب) یعنى مبادا تو را با منصرف کردن از احکام الهى در عذاب و ناراحتى قرار دهند.

۱۲- رهبرى جوامع ایمانى، همواره در خطر توطئه ها و دسیسه هاى دشمنان (و احذرهم ان یفتنوک) خطابهاى «لاتتبع» و «احذرهم» و کاف خطاب در «ان یفتنوک» مى رساند که توطئه هاى دشمنان اسلام، متوجه شخص پیامبر(ص) بوده ; یعنى رهبرى جامعه اسلامى، همواره هدف توطئه هاى دشمنان است.

۱۳- تلاش موذیانه و فریبکارانه اهل کتاب (یهود)، براى بازداشتن پیامبر(ص) از حکم و داورى بر اساس قرآن (و احذرهم ان یفتنوک عن بعض ما أنزل اللّه إلیک) چون «یفتنوک» به «عن» متعدى شده است علاوه بر بازداشتن و گمراه ساختن، معناى خدعه و نیرنگ نیز در آن اشراب شده است ; یعنى مبادا تو را با نیرنگ از احکام الهى بازدارند و گمراه سازند.

۱۴- رویگردانى از حکم و داورى پیامبر(ص)، زمینه ساز گرفتارى به عذاب دنیوى (فان تولوا فاعلم انما یریداللّه ان یصیبهم ببعض ذنوبهم) برخى کلمه «بعض» را قرینه بر این دانسته اند که مراد از عذاب، عذابهاى دنیوى است، زیرا تهدید به عذابهاى آخرت نمى تواند اختصاص به برخى از گناهان داشته باشد.

۱۵- اراده خداوند بر عذاب گنهکاران، مانع توفیق آنان به پذیرش احکام الهى و داوریهاى پیامبر(ص) (فان تولوا فاعلم انما یریداللّه ان یصیبهم ببعض ذنوبهم)

۱۶- توجه به حاکمیت اراده خداوند بر هدایت و ضلالت مردمان، از میان برنده هر گونه حزن و اندوه بر گمراهى آنان (فان تولوا فاعلم انما یریداللّه ان یصیبهم ببعض ذنوبهم) از اهداف آگاه ساختن پیامبر(ص) (فاعلم ...) به اینکه حتى گمراه ساختن مردمان نیز برخاسته از اراده الهى است، بازدارى وى از تأسف و اندوه بر گمراهى آنان است.

۱۷- برخى گناهان، مایه محرومیت از پذیرش احکام الهى و داوریهاى پیامبر(ص) (فان تولوا فاعلم انما یریداللّه ان یصیبهم ببعض ذنوبهم) برداشت فوق بر این مبناست که مراد از «ان یصیبهم» همان گرفتار ساختن گنهکاران به رویگردانى و نپذیرفتن احکام قرآن باشد.

۱۸- رهایى از کیفر گناهان، در گرو پذیرش احکام الهى و قضاوتهاى پیامبر(ص) (فان تولوا فاعلم انما یریداللّه ان یصیبهم ببعض ذنوبهم)

۱۹- رویگردانى از حکم و داورى پیامبر(ص)، نتیجه پیروى از هواى نفس (و إن احکم بینهم بما أنزل اللّه و لاتتبع اهواءهم ... فان تولوا)

۲۰- لزوم داورى بر اساس احکام الهى، حتى با احتمال سرپیچى مردمان از پذیرش آن (و إن احکم ... فان تولوا)

۲۱- گناهان یهودیان و مسیحیان عصر بعثت حتى برخى از آن ، زمینه ساز محرومیت آنان از پذیرش احکام الهى و داوریهاى پیامبر(ص) (فان تولوا فاعلم انما یریداللّه ان یصیبهم ببعض ذنوبهم) کلمه «بعض» مى تواند اشاره به این باشد که تنها برخى از گناهان اهل کتاب اقتضاى محرومیت از حق پذیرى را دارد ; نه همه آنها و مى تواند به این معنا باشد که برخى از گناهان آنان در محرومیتشان از پذیرش احکام الهى کافى است گرچه بسیارى از گناهانشان چنین اقتضایى را دارد. برداشت فوق بر اساس احتمال دوم است.

۲۲- اراده خداوند به عذاب بسیارى از یهودیان و مسیحیان عصر پیامبر(ص) (فان تولوا ... ان یصیبهم ببعض ذنوبهم و إن کثیراً من الناس لفسقون)

۲۳- برخى گناهان اهل کتاب، موجب گرفتارى حتمى آنان به عذاب الهى (انما یریداللّه ان یصیبهم ببعض ذنوبهم) در برداشت فوق «ان یصیبهم» به معناى گرفتار ساختن به عذاب گرفته شده است. قابل ذکر است که «بعض ذنوبهم» مى تواند اشاره به این باشد که برخى گناهان به گونه اى است که خداوند مرتکبان آن گناه را قطعاً به عذاب گرفتار خواهد ساخت و لذا توفیق حق پذیرى را از آنان سلب خواهد کرد.

۲۴- بسیارى از مردم، بى اعتنا به حدود الهى و از زمره فاسقان (و إن کثیراً من الناس لفسقون)

۲۵- گنهکاران، فاسقند. (ان یصیبهم ببعض ذنوبهم و إن کثیراً من الناس لفسقون)

۲۶- فاسقان، رویگردان از احکام الهى و بى اعتنا به داوریهاى پیامبر(ص) (فان تولوا ... و إن کثیراً من الناس لفسقون)

۲۷- فسق، زمینه ساز محرومیت آدمى از هدایت پذیرى (فان تولوا ... ان یصیبهم ببعض ذنوبهم و إن کثیراً من الناس لفسقون) برداشت فوق بر این مبناست که مراد از «ان یصیبهم» گرفتار ساختن گنهکاران به رویگردانى از حق باشد.

۲۸- گرفتارى به عذاب الهى، پیامد فسق و شکستن حریم دین (فان تولوا ... ان یصیبهم ببعض ذنوبهم و إن کثیراً من الناس لفسقون) جمله «و ان کثیراً ...» به منزله تعلیل براى «یرید اللّه ان یصیبهم» است، یعنى چون بسیارى از مردم بر اثر گناه در زمره فاسقان در آمده اند، خداوند آنان را گرفتار عذاب خواهد ساخت.

۲۹- ضرورت هشیارى، آمادگى و پایدارى رهبران الهى در برابر انبوه فاسقان و شکنندگان حریم دین (و إن احکم بینهم بما أنزل اللّه و لاتتبع اهواءهم ... و إن کثیراً من الناس لفسقون) یادآورى فسق بسیارى از مردم در پى نهى از پیروى هواپرستان، مى تواند به منظور هشدار به قاضیان و رهبران الهى ایراد شده باشد ; یعنى باید متوجه باشند که فاسقان بسیارى براى بازداشتن آنان از اجراى احکام الهى در تلاش هستند.

۳۰- توجه رهبران دینى به پلیدى و ناپاکى گروه بسیارى از مردم، مانع حزن و اندوه آنان بر سرپیچى برخى از مردم از دین و احکام آن (فان تولوا ... و إن کثیراً من الناس لفسقون) چنانچه هدف از جمله «فاعلم ...»، بازدارى زاید پیامبر(ص) از حزن و اندوه باشد، مى توان جمله «ان کثیراً» را بیانگر علت آن دانست ; یعنى اى پیامبر(ص) بسیارى از مردم فاسقند و خداوند هدایت آنان را اراده نکرده است. بنابراین بر رویگردانى آنان از دین و احکام آن محزون مباش.

۳۱- بسیارى از اهل کتاب در عصر پیامبر(ص)، مردمى شکننده حدود الهى و از زمره فاسقان (و إن کثیراً من الناس لفسقون)

۳۲- بسیارى از یهودیان و مسیحیان عصر پیامبر(ص)، مردمى آلوده به گناه و معصیت (یرید اللّه ان یصیبهم ببعض ذنوبهم و إن کثیراً من الناس لفسقون)

موضوعات مرتبط

• احکام:۶، ۱۰ اعراض از احکام ۶، ۱۰ ۲۶ ; نقش احکام ۶، ۱۰ ۱
• اسلام: تاریخ صدر اسلام ۳۱ ; جهان شمولى اسلام ۴
• اکثریّت: آلودگى اکثریّت ۳۰
• انحراف: عوامل انحراف ۹، ۱۱
• اهل کتاب: اکثریت اهل کتاب ۳۱ ; اهل کتاب و محمّد(ص) ۱۳ ; عذاب اهل کتاب ۲۳ ; عصیان اهل کتاب ۳۱ ; گناه اهل کتاب ۲۳ ; مکر اهل کتاب ۱۳ ; هواپرستى اهل کتاب ۵
• تزویر: خطر تزویر ۹، ۱۱
• تسلیم: به قضاوت مشروع ۲۰
• تکلیف: زمینه ترک تکلیف ۱۱
• حکومت: مبانى حکومت ۳
• خدا: اراده خدا ۱۵، ۱۶، ۲۲ ; اضلال خدا ۱۶ ; تجاوز به حدود خدا ۳۱ ; عذاب خدا ۲۳، ۲۸ ; نواهى خدا ۵ ; هدایت خدا ۱۶ ; هشدار خدا ۸
• دشمنان: توطئه دشمنان ۱۲ ; دشمنان رهبرى ۱۲
• دین: اعراض از تعالیم دین ۳۰ ; قبول دین ۱۸ ; محرومیت از قبول دین ۱۷، ۲۱ ; موانع قبول دین ۱۵ ; هتک حرمت دین ۲۸، ۲۹
• ذکر: آثار ذکر ۱۶
• رهبرى: استقامت رهبرى ۲۹ ; اهمیت رهبرى ۱۲ ; اهمیت زیرکى رهبرى ۹، ۲۹ ; رهبرى و فاسقان ۲۹ ; علم رهبرى ۳۰ ; عوامل لغزش رهبرى ۷ ; هشدار به رهبرى ۱۲
• سختى: عوامل سختى ۱۱
• عذاب: زمینه عذاب دنیوى ۱۴ ; موجبات عذاب ۲۳، ۲۸
• علم: آثار علم ۳۰
• فاسقان:۲۴، ۲۵، ۳۱ عصیان فاسقان ۲۴، ۲۵، ۳۱ ۲۶
• فسق: آثار فسق ۲۷، ۲۸
• قاضى: اهمیت زیرکى قاضى ۹ ; عوامل لغزش قاضى ۷ ; هواپرستى قاضى ۷
• قرآن: ترک تعالیم قرآن ۱۰، ۱۱ ; نقش قرآن ۱۳
• قضاوت: شرایط قضاوت ۵، ۶ ; مبانى قضاوت ۱، ۳، ۸، ۹، ۱۳، ۲۰
• کیفر: موجبات نجات از کیفر ۱۸
• گمراهان: اندوه بر گمراهان ۱۶، ۳۰
• گناه: آثار گناه ۱۷، ۲۱، ۲۳
• گناهکاران:۳۲ عذاب گناهکاران ۳۲ ۱۵ ; فسق گناهکاران ۳۲ ۲۵
• محرمات:۶، ۱۰
• محمّد(ص): اعراض از قضاوت محمّد(ص) ۱۴، ۱۹، ۲۶ ; جهان شمولى رسالت محمّد(ص) ۴ ; قبول قضاوت محمّد(ص) ۱۸ ; قضاوت محمّد(ص) ۱، ۲، ۸، ۱۳، ۱۵، ۱۷ ; محرومیّت از قضاوت محمّد(ص) ۲۱ ; محمّد(ص) و اهل کتاب ۵ ; مسؤولیت محمّد(ص) ۱، ۵ ; نقش محمّد(ص) ۲، ۸ ; هشدار به محمّد(ص) ۸
• مردم: اکثریت مردم ۲۴، ۳۰ ; عصیان مردم ۳۰
• مسیحیان: اکثریت مسیحیان ۳۲ ; کیفر مسیحیان ۲۲ ; گناه مسیحیان ۲۱، ۳۲ ; مسیحیان صدر اسلام ۲۱، ۲۲، ۳۲
• موفقیت: موانع موفقیت ۱۵
• نظام سیاسى:۳
• نظام قضایى:۳
• هدایت: موانع هدایت ۲۷
• هواپرستان: اطاعت از هواپرستان ۱۰
• هواپرستى: آثار هواپرستى ۱۹ ; حرمت هواپرستى ۶ ; خطر هواپرستى ۷ ; نهى از هواپرستى ۵
• یهود: اکثریّت یهود ۳۲ ; توطئه یهود ۱۳ ; کیفر یهود ۲۲ ; گناه یهود ۲۱، ۳۲ ; مکر یهود ۱۳ ; یهود صدر اسلام ۲۱، ۲۲، ۳۲ ; یهود و محمد (ص) ۱۳