آل عمران ١٣٩

وَ لاَ تَهِنُوا وَ لاَ تَحْزَنُوا وَ أَنْتُمُ‌ الْأَعْلَوْنَ‌ إِنْ‌ کُنْتُمْ‌ مُؤْمِنِينَ‌

ترجمه

و سست نشوید! و غمگین نگردید! و شما برترید اگر ایمان داشته باشید!

و سست نگرديد و غمگين نشويد، كه اگر مؤمن باشيد، شما برتريد

و اگر مؤمنيد، سستى مكنيد و غمگين مشويد، كه شما برتريد.

شما هرگز سستی نکنید و (از فوت متاع دنیا) اندوهناک نشوید، زیرا شما فیروزمندترین و بلندترین ملل دنیایید اگر در ایمان ثابت قدم باشید.

و [در انجام فرمان هایِ حق و در جهاد با دشمن] سستی نکنید و [از پیش آمدها و حوادث و سختی هایی که به شما می رسد] اندوهگین مشوید که شما اگر مؤمن باشید، برترید.

سستى مكنيد و اندوهگين مباشيد، زيرا اگر ايمان آورده باشيد شما برترى خواهيد جست.

و سستی نورزید و اندوهگین نباشید چرا که شما اگر مؤمن باشید، برترید

و سستى مكنيد و اندوهگين مباشيد كه شما برتريد، اگر مؤمن باشيد.

و (از جهاد در راه خدا به سبب آنچه بر سرتان می‌آید) سست و زبون نشوید و (برای کشتگانتان) غمگین و افسرده نگردید، و شما (با تأییدات خداوندی و قوّه ایمان راستین و نیروی حقی که از آن دفاع می‌کنید) برتر (از دیگران) هستید (و پیروزی و بهروزی از آن شما است) اگر که به راستی مؤمن باشید (و بر ایمان دوام داشته باشید).

و سستی مکنید و غمگین مشوید، حال آنکه شما (از دیگران) برترید اگر مؤمن بوده‌اید.

سست نشوید و اندوهگین نباشید و شما برترید اگر هستید مؤمنان‌

آل عمران ١٣٨	آیه ١٣٩	آل عمران ١٤٠
سوره : سوره آل عمران نزول : ٣ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٢ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«لا تَهِنُوا»: سست و زبون نشوید. از ماده (وَهْن). «أَعْلَوْنَ»: برتران. چیرگان.

تفسیر

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- نباید اهل ایمان در هنگامه هاى دشوار (رویارویى با دشمنان)، سستى و اندوهى به خویش راه دهند. (یا ایّها الّذین امنوا ... و لا تهنوا و لا تحزنوا)

۲- ترغیب اهل ایمان به ثبات قدم و استوارى و اعتماد به نفس در رویارویى با دشمن (یا ایّها الّذین امنوا ... و لا تهنوا و لا تحزنوا و انتم الاعلون)

۳- شکست در جنگ، نباید موجب سستى و اندوه اهل ایمان شود. (و لا تهنوا و لا تحزنوا و انتم الاعلون)

۴- خودباختگى و شکست روحى پیکارگران احد پس از بازگشت از نبرد (اذ همّت طائفتان منکم ان تفشلا ... و لاتهنوا و لاتحزنوا و انتم الاعلون) اگر چه نهى از چیزى، حکایت از وقوع خارجى آن ندارد، ولى به قرینه آیات بعد (ان یمسسکم قرح ... )، معلوم مى شود که نهى از سستى و اندوه، پس از وقوع آن در میان مسلمانان بوده است. و به مقتضاى ارتباط این آیه با آیات پیشین که جنگ احد و عوامل شکست آن را گوشزد کرد، به دست مى آید که این سستى و اندوه، ناشى از مسائل جنگ احد بوده است.

۵- توجّه به سنّتهاى الهى در فرجام شوم تکذیب کنندگان دین خداوند، از میان برنده هر گونه حزن و اندوه و سستى از جامعه ایمانى (فسیروا ... فانظروا کیف کان عاقبة المکذّبین ... و لاتهنوا و لاتحزنوا) اگر جمله «و لا تهنوا ... »، عطف بر جمله «فانظروا کیف ...» باشد، معناى این دو آیه چنین مى شود: شما محزون نباشید، عاقبت تکذیب کنندگانِ آیات الهى (دشمن شما مسلمانان)، نابودى است.

۶- ایمان و روحیه قوى، رمز استوارى و ثبات قدم در رویارویى با دشمنان (و لا تهنوا و لا تحزنوا و انتم الاعلون ان کنتم مؤمنین)

۷- برترى مسلمانان بر دیگران، در گرو ایمان آنان است. (و انتم الاعلون ان کنتم مؤمنین) در برداشت فوق، جمله «و انتم الاعلون»، به منزله جواب شرط «ان کنتم ... » گرفته شده است.

۸- ناسازگارى ایمان آدمى با تن دادن او به سستى و اندوه در هنگامه هاى دشوار و رویارویى با دشمن (و لا تهنوا و لا تحزنوا و انتم الاعلون ان کنتم مؤمنین) در براشت فوق، جمله «و لا تهنوا و لا تحزنوا»، به منزله جواب شرط «ان کنتم ... » گرفته شده است.

۹- اعلام برترى مؤمنان بر دیگران، برانگیزنده آدمى به ایمان واقعى (و انتم الاعلون ان کنتم مؤمنین) خداوند برترى مسلمانان را در گرو ایمان واقعى آنان دانسته است. و چون انسانها ذاتاً خواهان برترى بر دشمنانشان هستند، براى رسیدن به ایمان واقعى انگیزه پیدا مى کنند.

۱۰- نقش توجّه دادن اهل ایمان به برتریشان بر دیگران، در تقویت روحیه آنان (و لا تهنوا و لا تحزنوا و انتم الاعلون ان کنتم مؤمنین)

۱۱- ایمان جامعه دینى، موجب مسؤول گردیدن در جهت کوششى مستمر براى حاکمیت بر همه جوامع بشرى (و لا تهنوا و لا تحزنوا و انتم الاعلون ان کنتم مؤمنین) خداوند از مسلمانان خواسته که بر دیگران برتر باشند; و انتم الاعلون. و از مصادیق بارز برترى، حاکمیّت آنان و دینشان بر تمامى جهان است; و این، در گرو ایمان واقعى است: ان کنتم مؤمنین. بنابراین ایمان واقعى، تحریک کننده آدمى به توانى مستمر (و لا تهنوا) براى حاکمیّت بخشیدن به دین الهى بر تمام جوامع بشرى است.

۱۲- ضرورت توجّه دادن مؤمنان به برترى آنان بر دیگران (و لا تهنوا و لا تحزنوا و انتم الاعلون ان کنتم مؤمنین)

۱۳- آگاهى مؤمنان به ارزش ایمان، مانع خودکم بینى (یا ایّها الّذین امنوا ... و انتم الاعلون ان کنتم مؤمنین) چون فرض شده که مخاطبین آیه مؤمن هستند و مؤمن برتر است و نباید در مقابل کافران احساس ضعف کند (و لا تهنوا ... ) ; بنابراین ضعف و اندوه مؤمنان، ناشى از غفلت آنان به ارزش ایمان خواهد بود.

موضوعات مرتبط

• استقامت:۲، ۶ تشویق به استقامت ۲، ۶ ۲ ; عوامل استقامت ۲، ۶ ۶
• اسلام: تاریخ صدر اسلام ۴
• اطمینان:۲
• اللّه: سنتهاى اللّه ۵ ; هشدارهاى اللّه ۳
• انگیزش: عوامل انگیزش ۹
• ایمان:۸ آثار ایمان ۸ ۶، ۷، ۸، ۱۱، ۱۳ ; ارزش ایمان ۸ ۱۳ ; زمینه‌هاى ایمان ۸ ۸
• پیروزى:۳
• تذکر: اهمیّت تذکر ۱۲
• تربیت: شیوه‌هاى تربیت ۱۰
• تشویق:۲
• تقویت روحیه:۶، ۱۰
• تنبلى:۱ عوامل تنبلى ۱ ۳ ; ایمان و تنبلى ۱ ۸ ; عوامل رفع تنبلى ۱ ۵
• جامعه: اسلامى ۵، ۱۱ ; مسؤولیت جامعه ۱۱
• جهاد: استقامت در جهاد ۲، ۶ ; اطمینان در جهاد ۲ ; تنبلى در جهاد ۱ ; حزن در جهاد ۱ ; سختیهاى جهاد ۸
• حزن:۱ ایمان و حزن ۱ ۸ ; عوامل حزن ۱ ۳ ; عوامل رفع حزن ۱ ۵
• حقارت: موانع حقارت ۱۳
• دشمنان:۱، ۲
• دین: تکذیب دین ۵
• ذکر: آثار ذکر ۵
• سختیها:۱، ۸
• شکست:۳
• علم:۵، ۱۳
• عمل:۵
• غزوه احد:۴
• مجاهدان احد:۴
• مسلمانان: مقام مسلمانان ۷
• مکذّبان: فرجام مکذّبان ۵
• مؤمنان: استقامت مؤمنان ۲ ; علم مؤمنان ۱۳ ; مقام مؤمنان ۹، ۱۰، ۱۲ ; مؤمنان در سختیها ۱ ; مؤمنان و دشمنان ۱، ۲